Kovid-19 salgınında hem mevt hem ağır hadise hem de toplumsal izolasyon nedeniyle en büyük darbeyi yiyenler, 65 yaş üzeri vatandaşlar oldu. Neredeyse bir yıldır Kovid-19 riskine karşı meskenlerinden çıkmalarına yalnızca birkaç saat müsaade verilen 65 yaş üzeri vatandaşların sabrı tükenirken, birçoğu isyan noktasına gelmiş durumda. Konutlarına kapanmak zorunda kalanların yanı sıra 65 yaş üzeri olmasına rağmen çalışıp konutuna ekmek götürmek zorunda olanlar ise tüm riskleri göze alarak ömürlerini sürdürmeye çalışıyorlar. Sokakta oldukları sırada sıkıntılarını dinlediğimiz 65 yaş ve üzeri her vatandaşın esas ezası toplu taşıma araçlarına getirilen kısıtlama. Toplu ulaşımdan yararlanamadıkları için kahır çektiklerini lisana getiren pandemi mağdurları, “Taksiye verecek paramız yok” diye sitem ediyorlar.

Toplumsal irtibatları güçlendirilmeli

Alzheimer Vakfı ve Geropsikiyatri Derneği Lideri Prof. Dr. Engin Eker, meskende kalma yasakları nedeniyle bir ortaya gelemeyen ailelerin büyük gerilim altında olduğunu belirterek şu ikazlarda bulundu:

“Dijital görüşme tekniklerine birden fazla yaşlılarımız hakim olamıyor. Bu nedenle, toplumsal aranın yarattığı toplumsal etkileşimin azalması, yaşlılarda ruhsal ve fizikî sıhhat üzerinde olumsuz tesirler oluşturdu ve oluşturmaya devam ediyor. Yaşlılarımızda yalnızca bedensel problemler değil, depresyon, dert bozukluğu, öfke atakları ve uykusuzluk üzere ruh sıhhati ile ilgili belirtiler de görülüyor. Yaşlılarımızın toplumsal ilişkileri güçlendirme yollarını artırmak gerekir. Telefon takviye sınırları ve takviye kümeleri üzere yardımlar için belediyelere çok iş düşüyor. Aşikâr aralıklarla yaşlıların aranarak hayat stillerinin kıymetlendirilmesi, fizikî aktivite, beslenme, beyin işlevlerini canlandırıcı idmanlar yapmaları teşvik edilmeli.”  

‘Allah’tan kitaplar var’

CHP eski Genel Lideri duayen gazeteci Altan Öymen (88) de, “Allah’tan kitaplar var” diyen isimlerden. Günlük hayatının büyük kısmını okuyup, araştırarak geçirdiğini söyleyen Öymen, günlerini şöyle anlatıyor:

“Çocukluğumda 65 yaş üzeri denildiğinde, şimdinin 95 yaşı üzere algılanırdı. Beşerler erken yaşlarda ölüyordu. Artık Türkiye nüfusunun yüzde 20’ye yakını 60-65 yaş üzeri bireylerden oluşuyor. Pandemi sürecinde yapmak isteyip ertelemek zorunda kaldığımız mecburiyetler bizleri zorluyor. Örneğin tabip denetimlerimiz aksamış vaziyette. Sokağa çıkış müsaademiz günde üç saatten ibaret. Toplu taşıma araçlarına binmemiz yasak. Birçok arkadaş bizim yaş kümesine haksız ve insafsız bir ayrımcılık yapıldığını düşünüyor. Kovid-19 ile birlikte değişik bir sınıf, yani ‘60-65 yaş ve üzeri sınıfı’ oluştu. Yeni dünyanın, yeni toplumsal sınıfındaki insanların birçok sorunu ortak. Bu nedenlerden şikâyet edenlerin haklı görülmesi ve bunlara ilgililerce devalar aranması gerekli. Ferdî olarak şimdilerde kitaplığımı düzeliyorum ve bu aktivite bana iyi geliyor.”

‘Neyse ki yalnız değilim’

Sade vatandaşların yanı sıra 65 yaş üzeri ünlü simalar da toplumsal izolasyondan bunalmış vaziyette. Birtakım isimler ise ne olursa olsun tebessüm etmekten vazgeçmiyor. 88 yaşındaki TBMM eski liderlerinden Hüsamettin Cindoruk, süreci biraz da esprili bir lisanla eleştirirken, vaktinin büyük kısmını okuyup, yazarak geçirdiğini söylüyor:

“Eğlence hayatım olmadığından çok da fazla kasvet yaşamıyorum. Dostlarımla ‘zoom’ üzerinden konuşuyorum. Konutumda olmak bana zahmet vermiyor lakin ismine kısıtlama denilen yasaklara karar veren sistemden rahatsızım. Neyse ki yalnız değildim. Hayat arkadaşım yanımda olmasa badire yaşardım.”

‘Hareketlerim yavaşladı’

Türk sanat tarihi profesörü, akademisyen ve müellif Prof. Dr. Nurhan Atasoy (87), kısıtlamalardan olumsuz etkilenen kıymetli isimlerden. 65 yaş üstü kümeye tanınan üç saatlik sokağa çıkma mühletinin yetersiz olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Atasoy, “Evladım, dışarı çıkmaya karar verdiğimde giyinip, hazırlanmam bile bir saati buluyor. Bizler genç değiliz, eskisi üzere süratli hareket edemiyoruz. En çok hava almayı, Büyükada’ya gidip bir hafta boyunca kalmayı özledim. Bir yıldır meskenime ne dostlarım ne asistanlarım gelebiliyor. Çalışmalarım aksadığından bu durum mutsuzluk yaratıyor. Pak havaya, dışarıda bir lokantaya gidip dostlarımla yemeye, içmeye hasret kaldım. Neyse ki, kızım alt katımda ve yanımda yardımcım var. Onlar olmasaydı, bu süreci bir başıma ne kadar yönetim ederdim, bilmiyorum. Yaşlılar için virüs korkusu ve izolasyon psikolojimizi zorluyor. Fizikî hareketlerim daha da yavaşlamış durumda. Hafızam yerinde lakin vakit zaman daha yavaş düşündüğümü hissediyorum” dedi.

‘En çok seyahat etmeyi özlüyorum’

Tarihçi Prof. Dr. İLber Ortaylı (73) en çok seyahat etmeyi özlemiş.

İlber Hoca, “Sokakta gezmeyi, farklı yerlerde dostlarla buluşmayı özledim. Yaz periyodunda büyük ve gereksiz gevşeme olay sayılarını artırdı. İstanbul’da tıkanıp, kalmış on binlerce yaşlı var. Kaideler çok sıkıntı ve her gün otobüse binip, uzak bir semtte park, bahçe, yeşil alana kendisini atanlar mahalle ortalarına sıkışmış durumdalar. Bu türlü vakitlerde insanlara teklif sunmak bana lüks geliyor. Kitap okunması tavsiye ediliyor lakin Türkiye’de okuma alışkanlığı olmadığı üzere, kim ne okuyor belirli değil. Koşullar ne olursa olsun pandemiyi atlatacağız. Bu işin latifesi yok. 65 yaş üzeri günlük tutup, hislerini kağıda dökerek rahatlayabilir” diyor.

YARIN: “Hiç bu kadar çaresiz ve yalnız hissetmemiştik” “Mimiklerimiz, sevgimiz, hislerimiz dondu”