İkinci-el araç alım satımıyla ilgili yönetmelik 20 Ağustos 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girdi. Güneş, yeterlilik dokümanı olmayan firmalardan alınan ekspertiz raporlarıyla yapılan araç alım-satımları sonrası araçta ortaya çıkacak arızalarla ilgili kıymetli yasal ikazlarda bulundu. Güneş, bu yasanın hem tüketiciyi korumak hem de işlerin aşikâr standartlarda yapılması için çıkarıldığını söyledi.

NOTER SATIŞINDA ŞERH DÜŞÜYOR

Yasaya nazaran 8 yaşını ve 160 bin km’yi geçmeyen araçlar için noterlerde ekspertiz mecburiliği getirildiğini belirten Güneş, “Bu araçlar TSE kapsamında ekspertizleri yapılmadan notere gidildiğinde alıcı ve satıcı, şayet ekspertiz raporu sunulmadıysa satış senedine ‘ekspertizi yapılmadan alım-satımı yapılmıştır’ diye şerh düşmekte. Bir müddet sonra ekspertiz yapılmadan araç alım-satımı da yapılamaz hale gelecek. Bundan ötürü kurumsal firmaların birden fazla TSE yeterlilik evrakı almak durumunda kaldı” dedi.

SATIŞTAN SONRA DA SORUMLULUK

TSE hizmet yeterlilik evrakı olmayan firmaların ekspertiz raporlarının geçersiz olduğuna dikkat çeken Güneş, “Noter bunu geçerli saymıyor. TSE yeterlilik dokümanı alan kurumsal firmaların tercih edilmesi, tüketici açısından büyük ehemmiyet taşıyor. İleride doğabilecek yasal muhalefetlere karşı hem tüketici hem satıcı kendini korumaktadır. Bu maddede satıcının kimi yükümlülükleri var. Şayet bir vergi mükellefi ya da galerici ise sattığı aracın motor ve şanzımanından 3 ay ve 5 bin kilometre sorumlu. Arıza ve tamirinden aracı satan kişi sorumlu” diye konuştu.

6 BİN FİRMADAN 1500’ÜNDE EVRAK VAR

İşinde profesyonel olan firmalar ve tüketicinin korunması açısından yasanın iyi olduğunu anlatan Güneş, birtakım eksikleri olduğunu da belirterek, şöyle dedi: “Türkiye’de şu an 5-6 bin ekspertiz işletmesi var. 1000-1500’ü hizmet yeterlilik dokümanı aldı. Öbür firmaların raporları şu an yasal olarak noterlerde geçerli değil. Bununla ilgili de yasal boşlukların bir an evvel tamamlanması gerekir. Zira aldıkları eserin içindeki muhtemel kusurların ne olduğunu bilmek durumunda, ilerleyen devirde çok önemli masraflarla da karşılaşabiliyorlar. Çok sık görüyoruz otomobilin önü 2012, gerisi 2013 model üzere yahut aracı alıp iki gün sonra motor eksiksiz conta yaktı, çok önemli masraflar açtı.”

TSE KAPSAMINDAKİ DENETİMLER

Yeterlilik evraklı firmalarda boya, kaporta, fren, amortisör, yanal kayma, conta kaçak, motor performans üzere bütün testlerin yapıldığını kaydeden Güneş, lastik dış derinlikleri ve tarihleri, akü ölçümü, koltuk, tavan ve kapı döşemelerinde deformasyon ya da yırtıklar üzere aracın tamamının TSE kapsamında denetim edildiğini açıkladı. Böylelikle müşterinin aldığı eserle ilgili mümkün tüm masrafları öğrenebildiğini anlatan Güneş, Türkiye’de 5-6 bin civarındaki ekspertiz firması içinde endüstrideki yalnızca bir boya atölyesinin ekspertiz hizmeti verebildiğini, lakin yeterlilik evrakı bulunmadığını kaydetti.

EVRAK İÇİN KRİTERLER

Bu evrak için aşikâr kriterler olması nedeniyle herkesin alamadığını söyleyen Güneş, şunları söyledi: “İşletmenin metrekaresi, üstünde konut olmaması, makine ekipmanları, çalışanın yeterlilik evrakına kadar birçok kriter var. İşletmenin boya, kaporta, motor-mekanik ustalarının da kendi alanlarında hizmet yeterlilik evrakı olması gerekiyor. Bu dokümanın her yıl yenileniyor olması nedeniyle işletme de her yıl kontrolden geçiyor.”

MAHKEMEDE GEÇERLİ OLMAZ

TSE dokümanı olmayan firmalardan alınan raporların yasal olarak geçerli sayılmayacağını da kelamlarına ekleyen Güneş, şu ikazda bulundu: “Firma da, satıcı da 5 yıl boyunca bu belgeyi saklamak zorunda. Noter de ekranında yeterlilik evrakı olan firmaları görebiliyor. İleride doğabilecek problemlerde mahkeme ekspertiz raporunu soracak. Zira işler bu evrak üzerinden yürüyor. Tüketicilerin en çok dikkat etmesi gereken husus, ekspertiz raporu aldıkları firmanın TSE hizmet yeterlilik dokümanı olmasıdır.”