Aylin Rana Aydin – Ispanakta yaşanan zehirlenmeler sonucunda gözler, ıspanak üreticilerine çevrildi. Karadeniz Bölgesi’nde farklı kentlerde yaşayan vatandaşların yedikleri ıspanak içerisinde bulunan ‘güzelavrat’ otu nedeniyle zehirlendikleri öne sürüldü. Üreticiler, iki yıl evvel de yaşanan ıspanak zehirlenmeleri sonucunda ortaya çıkan ‘ıspanak sorunu’nu yine yaşamaktan kaygı duyuyor. Üreticiler, tam da hasat vakti ortaya çıkan bu olaylardan etkilenmekten çekindiklerini belirtirken, ziraat mühendisleri zehirlenmelerin yabani ot mu yoksa ilaç kalıntısı sebebiyle mi olduğunun belirlenmesi için gerekli tahlillerin yapılıp halkın bilinçlendirilmesi gerektiğini lisana getiriyor.

YABANİ OTLARA DİKKAT

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Lideri Baki Remzi Suiçmez, 2019 yılında da yaygın olarak bu zehirlenmelerin görüldüğünü tabir etti. Yaşanan olayların güzelavrat otunun ıspanağa çok benzediği için yabani otların tesirine bağlandığını hatırlatan Suiçmez, “Bunun yanı sıra ilaç kalıntısı üzere tesirler de olabilir. Tek bir duruma bağlamamak gerekiyor. Bunun için de gerekli tahlillerin yapılıp, halkın gerçek bilinçlendirilmesi sağlanmalı. ‘Ispanak tüketmeyin’ diyerek üreticiyi güç durumda bırakacak halde genel suçlamalar yapılmamalı. Ispanak üretimini de korumak gerekir” diye konuştu. İki otun da birbirine çok benzediğini aktaran Suiçmez, yabani otların bazen paketlenmiş besinlerde gözden kaçabildiğini de kelamlarına ekledi.

TARLADA KONTROL

Türkiye Ziraatçılar Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş ise tarım ilaçlarının kıymetli olmasının, ilaçların pestisit içermesinin de bu durumu etkilediğini belirtti. Üreticilerin yabani otları bildiğini kaydeden Demirtaş, “Bazen üretici olmayan tarım personelleri yabani otları ayırt edemiyor, hepsini birden topluyor, bu da sorun oluyor. 12 bini aşkın bitki var bu kadar bitkinin ortasından ayırt etmek de sıkıntı. Deneyimli bir göz yabani otları ayırt edebilir” dedi. Tarlada kontrol denetimlerinin yapılması gerektiğinin altını çizen Demirtaş, halk sıhhati için kontrol sisteminin çalışması gerektiğini söyledi.

Ispanağın hasatta güzelavrat otuyla birlikte toplandığı için zehirlenme olayları olduğu öne sürülüyor. Meğer güzelavrat otuyla (üstte) ıspanak (solda) ortasındaki pek bir benzerlik bulunmuyor. Hasatta ortaya karışmış bile olsa pişirmeden evvel ayıklarken yabani otun gözden kaçmayacağı bedellendiriliyor.

HASAT YENİ BAŞLADI

Menemen Ziraat Odası Lideri Arif Metin Karagöl, “Önceki zehirlenmeler de tam hasat vaktine denk gelmişti. Hasat başlayalı yaklaşık 10 gün oldu. Bu bahisler bizi de üzdü. Bakanlığın belirlediği ilaçları kullanıyoruz. İlacı kullandığınızda hasatla ortasında muhakkak bir mühlet var ona uyulması gerekiyor. Makineli hasatlarda bazen ortaya yabani otlar karışıyor ya da şoklanmış eserler de olabilir. Biz bu süreçlerden şüpheleniyoruz” diye konuştu.

Bafra Ziraat Odası Lideri Osman Tosuner, bölgelerinde şimdi ıspanak hasadının başlamadığını belirterek, “Ispanak toplayan üreticiler çoklukla bu otları ayırt edebiliyor. Ama bazen dışarıdan gelen emekçiler bu otları ayırt etmekte zorlanıyor” sözlerini kullandı.

‘ÜRÜNLE İLGİLİ SORUN YOK’

Mevzuyla ilgili NTV’de açıklamalarda bulunan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, şunları söyledi:

”Giresun vilayetinde meydana gelen zehirlenme hadisesiyle ilgili eserlerden numune alarak tahlil yaptık. Ispanakla ilgili bir sorun yok. Ispanağın yanına yabancı bir ot karıştığı anlaşılıyor. Kontroller sonucunda çıkış yeri tespit edilen eserlerden piyasaya sevk edilen eserlere el konuldu. Bu iki üç yılda bir üreticinin gereğince bilgilenmemesinden ötürü olan bir durumdur. Huzursuz olacak bir durum yok.”

NE OLMUŞTU?

2019 yılında yeniden ıspanağa çok benzeyen yabani otların demetlere karışması sonucunda pek çok kişi zehirlenmişti. Durumdan endişelenen tüketiciler ıspanak tüketememiş, ortaya bir ‘ıspanak sorunu’ çıkmıştı. Bu durum sonucunda ıspanak üreticisi mağdur olurken tüketici tarafından da ıspanağa karşı bir önyargı oluşmuştu.

HALÜSİNASYON GÖZLEMLENİYOR

Giresun’da 8, Trabzon’da 2 kişinin yanı sıra Artvin’de de anne-oğulun ‘güzelavrat’ otundan zehirlendiği açıklandı. Zehirlenme sonucu, halüsinasyon, sersemlik, baş dönmesi, mide bulantısı, uyku hali üzere belirtilerin gözlemlendiği tabir ediliyor. Trabzon Vilayet Sıhhat Müdürlüğü Halk Sıhhati Hizmetleri Lideri Köksal Hamzaoğlu AA’ya yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Daha fazla kişinin zehirlenmemesi için çalışmalar yapıyoruz. En azından biz araştırmalarımızı yapana kadar vatandaşlarımızın da bir süre market ve bakkallardan ıspanak almamalarını istiyoruz. Araştırmalarımız neticelenince vatandaşlarımızla paylaşacağız.”

231 BİN TON ÜRETİM VAR!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, 2020 yılında 231 bin 515 ton ıspanak üretimi gerçekleştirildi. İzmir Menemen’den hasadı başlayan ıspanağın tarlada fiyatı 2-3 lira ortasında değişiyor. Ispanağın İstanbul hal fiyatı ise 3-4 lira seviyesinde. Yanı sıra pazarda kilogramı 6 liraya satılan ıspanak, marketlerde 7-8 liradan tüketiciye sunuluyor.