Türkiye’de son 24 saatte 5 bin 811 kişinin Kovid-19 tedavisi ya da karantinasının sona ermesiyle iyileşen sayısı 2 milyon 301 bin 861’e yükseldi. Haftalık datalara nazaran, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 5,1, yatak doluluk oranı yüzde 45,5, erişkin ağır bakım doluluk oranı yüzde 59,8, ventilatör doluluk oranı yüzde 31,2, ortalama temaslı tespit müddeti 8 saat, filyasyon oranı ise yüzde 99,9 olarak gerçekleşti

Pandemide mevcut durum böyleyken hadise sayıları hangi sayılara düşerse restoran-kafelerin açılabileceğine çevrildi. Hürriyet gazetesinden Meltem Özgenç, kademeli olağanlaşmanın hangi koşullarda başlayabileceğini uzmanlara ve Bilim Konseyi üyelerine sorduk.

KADEMELİ AÇILMA İÇİN 2 BİN AMACI

Toplum Bilimleri Konseyi üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan: Sokak kısıtlamalarının hem hadise sayısında hem de hasta sayısının azalmasında tesirinin çok olduğunu hepimiz gözlemledik. O yüzden kısıtlamaların kalkması için tez etmemek gerekiyor lakin peyderpey hadise sayısı, hasta sayısı daha aşağıya yöneldiğinde elbette bunların kalkması gündeme gelebilir.

Tahminen binli sayıları görürsek Türkiye genelinde kısıtlamaların biraz daha gevşetilmesi kelam konusu olur. Restoranların ve kafelerin ne vakit açılacağının kararını İçişleri Bakanlığı veriyor. Şu an net bir şey söyleyemesek de binli, 2 binli hadise sayılarını görmemiz daha hakikat olacaktır. Vatandaşlarımız hadiselerin aşağı düşmesi için önlemi elden bırakmasın. Fakat bu biçimde bir an evvel olağan hayata dönebiliriz.

Prof. Dr. Levent Akın: Lokanta ve kafelerin açılmasıyla ilgili dünyada olmadığı üzere ülkemizde de özel bir kriter yok. Yalnızca okullar için kimi kriterler var. En kıymet verdiğimiz şey, yüksek ölçüde aşının kullanılması ve toplumun güvenliği. Bulunduğumuz durum ağustos ayındaki üzere bile değil.

O devirde hasta sayısı 200’lerde giderken, kurallar hafiflediğinde olay sayısı 10 binlere geldi. Lokanta ve kafelerin açılması fakat testte müspetlik oranları yüzde teğin altına düştüğünde gözden geçirilmeli. Doğal toplumun 15 milyonunun aşılanmasının da büyük değeri var. Bunlara katiyetle uyulması gerekiyor.

Prof. Dr. Mustafa Hasöksüz: Olay sayısı düşmüş olsa da hasta ya da mevt oranları yüksek olabiliyor. Zira beşerler birkaç hafta ağır bakımda oluyor ve tedavi devam ediyor. Biliyoruz birtakım meslek kümelerindeki beşerler ekonomik olarak güç durumdalar. Lokanta ve kafe çalışanlarını anlayabiliyoruz. Lakin dünyada tesirini arttıran mutant virüslerin geldiği durum, bu kısıtlamaların gevşetilmesi konusunda tesirli olacaktır.

Mutantlar gelecekte tedbir alınmazsa, olay sayısını yükselteceği üzere vefatları de arttırabilir. O nedenle ülkemizde şu ana kadar başarılı halde yürütülen kısıtlamaların bir müddet daha devam edeceği görülüyor. Mart ayına kadar hadise sayılarında yaşanacak önemli düşüşler, yetkili makamlarca kesinlikle değerlendirilecektir.

GÖZLER PAZARTESİDE

Öte yandan Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile çaba kapsamında, ülke genelindeki aşı uygulamasının 25 Ocak Pazartesi’den itibaren vilayet bazında canlı takip edilebileceğini bildirdi.

Bakan Koca, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, uygulanan aşı sayısının 81 vilayet için farklı başka gösterildiği grafiğe yer verdi. Şu ana kadar 1 milyon 200 binden fazla kişinin aşı olduğunu belirten Koca, “Türkiye’de vilayetler bazında aşı dağılımını görebilirsiniz. Pazartesi gününden itibaren bunu canlı olarak takip edebileceksiniz. En çok sıhhat çalışanımızın bulunduğu İstanbul’da 224 binden fazla kişi aşı oldu.” bilgisini paylaştı.

AŞININ AKTİFLİĞİNİ AZALTABİLİYOR

Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl, sigara ve alkol kullanımının, bedenin bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz tesir yaptığını ve bunun grip ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının aktifliğini azaltabileceğini belirtti.

Prof. Dr. Erdöl, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tütün eserleri ile alkol kullanımının sıhhat üzerinde olumsuz tesir yaptığına, tedaviyi olumsuz etkileyebildiğine işaret ederek sigara dumanının bağışıklık yansılarını değiştirdiğini söyledi.

Sigara kullanımının aşılar üzerindeki tesirini de kıymetlendiren Erdöl, “40 yıldan daha uzun mühlet evvel yapılan ve günümüzdeki tekniklere nazaran daha kolay tekniklerin kullanıldığı çalışmalarda, sigara kullanan bireylerde aşılama sonrası bağışıklık cevabının zayıf olduğu gözlemlenmiştir.” dedi.

Bu bahiste Avustralya’da yürütülen bir çalışma hakkında bilgi veren Erdöl, şunları söyledi: “Yürütülen mukayeseli kümelerin yer aldığı bilimsel çalışmada, sigara içmenin grip aşılamasında (subünit aşı ve canlı zayıflatılmış aşı) bedenin verdiği cevap üzerindeki tesirleri araştırıldı. Çalışmada, antikorlardaki değişimlere nazaran sigara içenlerin, sigara içmeyenlere nazaran salgına yol açan gribe (epidemik influenza) değerli ölçüde daha hassas olduğu bulundu.

Bu ve gibisi çalışmalarda, sigaranın immün cevap yansılarını zayıflattığına dair güçlü delillere ulaşılmaktadır. Bir öteki yerde yapılan farklı bir çalışmada da sigara dumanına maruz kalmanın, CD4 T hücre efektör üretimini etkilediği gösterildi. Çalışma sonuçları, sigara dumanının, hücre bölünmesini azaltarak ve hücre vefatını artırarak direkt CD4 T hücreleri üzerinde tesirli olduğunu gösterdi.

Birebir çalışmada ayrıyeten, sigara dumanına maruz kalmanın, aşıların uyardığı kollayıcı immün cevabın devamlılığı için kritik ehemmiyete sahip olan hafıza hücrelerini oluşturma yeteneğini bozduğu gösterildi.”

Bedendeki CD4 T hücrelerinin, Kovid-19 ile öbür enfeksiyonlarda kritik misyonları olan hücreler olduğunun altını çizen Erdöl, “Yani bu hücrelerin misyonları bozulursa antikor aşıların gözetici etkinliğinde kritik kıymeti olan B hücrelerin vazifeleri de bozulacaktır. Üstüne sigara dumanının hafıza hücrelerinin oluşmasına verdiği ziyan eklendiğinde ve sigaranın direkt hastalık şiddeti ile bağlı riski artırması da eklendiğinde durum daha da önemli olmaktadır.” diye konuştu.

HASTALIĞIN SEYRİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR

Prof. Dr. Erdöl, alkol kullanımının da aşılar üzerindeki tesirine ait araştırmalar yapıldığını anlattı. “Alkol kullanımımın aşılarla elde edilmesi hedeflenen bağışıklık uyarılmasını bozduğu da bilimsel olarak kanıtlanmıştır.” diyen Erdöl, yurt dışında yapılan bir çalışmanın, tüberküloz aşılaması öncesi periyotta alkol alan bireylerde bağışıklık reaksiyonunun gelişiminin köreldiğini gösterdiğini aktardı.

Cevdet Erdöl, “Bağışıklık sistemlerindeki bu bozulmalar, temel işlevlerde olduğu için tıpkı sonuçlar, Kovid-19 aşılama süreci için de geçerlidir. Alkol kullanımı, karaciğer yağlanmasına neden olmakta ve karaciğer işlevlerini da bozmakta olup her iki durum da Kovid-19 seyrini olumsuz olarak etkilemektedir.” bilgisini verdi.