GÖKHAN KAM İstanbul – Ticaret Bakanlığı, ‘çevrenin korunması istikametinden denetim altında tutulan atıkların ithalat kontrolü tebliği’nde yaptığı değişiklikle etilen polimer atık ithalatını yasakladı. Dal temsilcileri yasağın ekonomik aksiliklere neden olacağını söylerken, uzmanlar ise kararı olumlu buldu.

Türkiye, 2020 yılında Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke oldu. Son 16 yılda ise Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atıklar 196 kat arttı. İthal edilen çöplerin akıbeti ise tartışma konusu oldu.

45 gün sonra duracak

Ticaret Bakanlığı Türkiye’nin yüzde 50’den fazlasını oluşturan polietilen atık ithalatı ile ilgili kıymetli bir karar aldı. Resmi Gazete yayınlanan karara nazaran, ‘çevrenin korunması istikametinden denetim altında tutulan atıkların ithalat kontrolü tebliğinde’ yapılan değişiklik uyarınca, etilen polimer atık ithalatı, “ithalatı uygunluk kontrolüne tabi atıklar” listesinden çıkartılarak, “ithalatı yasak başka atıklar” listesine dahil edildi.

Etilen polimer; kap, mutfak eşyası, plastik kutu, plastik tüp, boru, oyuncak kaplama, kabloların yalıtkan katmanları, ambalaj sineması imalatının yanı sıra poşet, torba ve plastik şişe imalinde kullanılıyor. Karara nazaran çıkış ülkesinde ihraç emeliyle taşıma dokümanı düzenlenmiş yahut gümrük mevzuatı uyarınca gümrük yönetimlerine sunulmuş bu kapsamdaki atık ithalatı, resmi gazetede yayınlandıktan sonra 45 gün müddetle değişiklik öncesi kararlar doğrultusunda sonuçlandırılacak. Atığın ithalatı ise 45 gün sonra durdurulacak.

“Denetlemesi güç olan bu alanda vakit kaybetmek yerine Türkiye’nin kendi iç piyasasında ürettiği çöp altyapısını düzenlemeye güç harcamasına da fırsat sağlayacaktır” diyen Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, şunları söyledi:

‘Yasaklanması olumlu’

“Türkiye’nin plastik ihtilatının yüzde 9’u atık biçiminde ithal edilenlerden elde ediliyor. Son gelen yasakla bir arada bu oran yüzde 4.5’a kadar düşecek. Geri kalan yüzde 96’sını Türkiye uzun vakittir yurt dışından ithal ettiği, bir kısmını ise Petkim’in ürettiği hammaddeler. Hammadde fiyatlarında önemli bir tesir yaratmaması lazım. Karar gerçek. Yasaklanması çok olumlu bir durum. Zira önemli bir sorun teşkil ediyor. Bu yıl daha evvel bu kodla gelen ölçünün çok fazlası gelmeye başladı. Bu kod etiketli olarak gelen konteynerlerin nitekim de bunu içerip içermediği konusunda önemli neden oluyordu.”

‘Karar kesimi olumsuz etkiler’

Kararın ekonomik taraftan hem vatandaşı, hem de etraf için değerli olan bir endüstriyi olumsuz etkileyeğini belirten Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Lideri Yavuz Eroğlu şunları söyledi: “Polietilen dünyada plastikte en çok kullanılan ham hammadde çeşidi. Dünyada en çok kullanılan ham unsur olduğu için en çok atığı da olan bir husus. Atık ithalatı en çok olan da polietilen. Bu karar çok kıymetli. Zira Türkiye’nin atık ithalatı içindeki hissesi yüzde 50’den fazla.

Polietileni Türkiye’de bir tek Petkim üretiyor. Petkim’in yıllık polietilen hammadde üretim kapasitesi 446 bin ton. Atık ithalatımız ise 438 bin ton polietilen. Biz Petkim’in ürettiği kadar polietileni geri dönüştürüp eser olarak kullanıyoruz. 45 gün sonra artık ithal polietilen gelmeyecek. Bunun sonucunda polietilen fiyatında bir artış meydana gelecek. Bu artık ithalatı maalesef çok yanlış noktadan yol alıyor.

Atıkların gidip tabiatta yakılması, tabiata atılması kabul edilebilir bir şey değil. Bu bir etraf kabahati. Etraf hatalarında da o bölgenin idari amiri kimse gerekeni yapması lazım. Bizim sorunumuz; suistimal edilen olayların önlenmesi konusunda iyi değiliz. Kontrolümüzde ıstırap var, lisanslamamızda dert var. Bakanlık, bu bahiste geri dönüşümü artıracak uğraşları, ithalatı en uygun bir halde alt yapıyı oluşturup alanda, gümrük kapısında suistimal edenlerle kolluk kuvvetleriyle çok daha faal gayret etse öteki hiçbir şeye gerek yok. Düzeltilmesi gereken bir karar.”