ÇİĞDEM YILMAZ

Kamuda çalışanlar ortasında en fazla mobbingin görüldüğü dal Sıhhat Bakanlığı. Asistan doktor ve internlerin büyük umutlar ve heyecanla başladığı uzmanlık eğitimi, güçlü çalışma şartları, hak edilen fiyatların alınamayışı ve karşılaşılan mobbingle büyük bir hayal kırıklığına dönüşüyor. Günlük 36 saate varan çalışma müddetleri, fiyatlı nöbet sonraki müsaade hakkının yok sayılması, vazife tarifinin dışındaki angarya işlerle uğraşmak üzere bir çok eza ile karşı karşıya kaldıklarından yakınan genç doktorlar, kimi meslektaşlarının istifa etmek zorunda kaldığını kimilerinin ise mobbing nedeniyle hayatına son verdiğine dikkat çekiyor. Kıdemli meslektaşlarının mobbingine uğradığını öne süren asistan ve internler yaşadıklarını Milliyet’e anlattı:

‘Direndim olmadı istifa ettim’

Bir eğitim araştırma hastanesinin bayan doğum kısmından 15 aylık asistanken istifa eden D.K., istifa sürecine nasıl gittiğini şu sözlerle lisana getirdi:

“Benden evvel de 2 kişi istifa ederek, 1 kişi öbür kısmı kazanarak, 1 kişi de geçiş yaparak hastaneden ayrıldı. Benden bir sene kıdemli olan kişi, severek girdiğim kısmımdan istifama sebep oldu. Bu kıdemli kişi ben öteki bir hastanın acil bir işini yaparken eş kıdemlimin kendine ilişkin yapmadığı bir şeyi bana sorduğunda, ‘Ben bilmiyorum’ dedim diye herkesin içinde ‘s.. ol defol git buradan’ diye bağırarak küfür etti. Birebir kıdemli, ben acil kapısında hasta bakarken servis panosuna yoğunluktan ötürü hasta listesini asmadım diye ‘Bostan korkuluğusun sen, onun bile başı daha çok çalışır, hiçbir işe yaramazsın’ diyerek hastanın bakışları eşliğinde bağırarak hakaretler edip çıktı. Yaşadıklarımı o dönemki en kıdemliye anlattığımda yalnızca dinledi, hak verir üzere yaptı. Bunun üzerine öbür bir kıdemli hekim beni odasına çekip yüzüme sigara dumanını üfleyerek ‘Sen kimi kime şikayet ediyorsun’ diye tehdit etti. Aylarca olağan doğum verilmedi. Bu kadar ruhsal tacizin sonunda eş kıdemlerim 15-20 sezaryen yapmışken ve bununla övünürlerken ben lakin birinci yılımı bitirmeye 10 gün kala 2. sezaryenimi yapabildim. Kıdemlime, ‘Yaptığın mobbing’ dememin üstüne ‘Evet var mı, sana alenen mobbing yapıyorum, istediğine şikâyet et, herkes benim tarafımda olur’ cümleleriyle bağırarak tehditler savurması, benim için son noktaydı. Çok direndim lakin olmadı ve istifa ettim.”

‘Siz geri zekâlı mısınız?’

Ankara’da bir devlet hastanesinde asistanlık yapan F.K. da maruz kaldıkları mobbingi “Biz mobbingi hocalarımızdan fazla kıdemli asistanlardan görüyoruz. Tıpkı kısımda çalıştığımız bayan bir arkadaşımız yalnızca kıdemli asistandan gördüğü mobbingden ötürü istifa etti. Örneğin bir şeyi anlamadığımızda ve tekrar sorduğumuzda bize geri zekâlı muamelesi yapıyor hatta bunu lisana de getiriyordu ‘Siz geri zekâlı mısınız’ dediği çok oldu. Karşı koyma üzere durumumuz da pek olmuyor. Bizleri olaya almamakla ya da işi öğretmemekle tehdit ediyorlar. Bizim işimiz de kitaplardan öğrenilecek şeyler değil. Mecbur katlanıyoruz fakat bu durum psikolojimizi de inanın çok berbat etkiliyor. Bunları birden fazla vakit hastaların yanında yapıyorlar. İstifa eden asistanın gerisinden da ‘Bu iş o denli herkesin yapacağı iş değildi. Yapamayan gider’ diyerek kahkaha atmıştı” diye anlattı.

‘Kes sesini sorduk mu?’

Bir devlet hastanesinde asistan hekim olarak çalıştığını belirten U.D. de yaşadıklarıyla ilgili şunları söyledi:

“Cerrahi kısımda 2 yıldır asistanlık yapıyorum. Kıdemliler tarafından bir baskı olduğunu daima duymuştum. Boyutunun bu türlü olduğuna yaşayınca şahit oldum. Hem hocalardan hem de kıdemli asistanlarım tarafında mobbinge maruz kalıyorum ve inanılmaz ruhsal baskı var. Bir periyot her gün işe ağlayarak gitmeye başladım. Baktım bu türlü olmuyor, takviye aldım ve şu an antidepresan kullanıyorum. Girdiğimiz bir ameliyatta hadiseyle ilgili bir şey dediğimde hoca bana, ‘Kes sesini sorduk mu’ diye bağırdı. O gün anladım ki biri sana bir şey sormadan konuşmayacaksın. Dediğim üzere yalnızca hocalar da değil kıdemli birtakım asistanlar da çok fazla mobbing uyguluyor. Kıdemli asistanlardan biri, bir evraka bir şey yazmamı söylemişti belgeyi doldururken, ‘Amma yavaşsın sana vereceğime kendim yapmıştım, senin yapacağın işin…’ diye cümleler sarf etti. Buna emsal sayısız durumla karşı karşıya kalıyoruz. Zati gereğince gerilimli ve ağır bir iş tempomuz var, üzerine bir de hocaların ve kıdemlilerin ruhsal baskısı eklenince çalışmak olduğundan da sıkıntı bir hal alıyor. Egolarını bizler üzerinden tatmin ediyorlar.”

Eğitim vermemekle tehdit ettiler

Ordu’da bir devlet hastanesinde anestezi asistanı olarak görevliyken gördüğü mobbing nedeniyle istifa ettiğini söyleyen Ö.M. de başından geçenleri şöyle özetledi: “Görevli olduğum hastanede daima 36 saat nöbet tutuyorduk. Bekâr olduğum için ve ailem kent dışında olduğundan daima bayram tatillerinde çalıştırılan ben oluyordum. Buna bir biçimde tahammül ediyordum. Fakat bunun yanı sıra birtakım hocalarımız ve kıdemli asistanlar tarafından daima hakarete maruz kalıyorduk. Birtakım hocalarımız da eğitim vermemekle tehdit ediyordu. Bu ve buna emsal onlarca berbat muameleyle karşı karşıya kalınca da psikolojim bozuldu ve dayanak alamaya başladım. Bunun üzerin bu defa daima bana ‘Bu iş sana nazaran değil, bu iş için fazla duygusalsın. İstifa etmelisin, etmesen makûs kanaat kullanacağım’ diyorlardı. Yaşadıklarım karşısında uzun bir müddet direnmeye çalıştım fakat olmadı. Daha fazla kalırsam ruh sıhhatimden olacaktım, ben de istifa etmek zorundan kaldım.”

‘Yeni yayınları takip etmek bile mobbing nedeni’

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Lideri Şebnem Korur Fincancı, iş yerlerinde mobbingin çok önemli sorun olduğunu söylerken, tıp topluluğundaki mobbinge dair şunları anlattı:

“Özellikle de hiyerarşinin çok bariz olduğu yerlerde bu daha fazla görülüyor. Sıhhat ortamından zati dikey bir hiyerarşi var. Tıp eğitiminde usta çırak münasebeti kelam konusu. İnsan ömrüyle uğraşıyorsunuz, acil müdahale etmeniz gereken durumlar oluyor. İşleyişin nasıl olacağına dair bir grup kurallar bütünlüğü kesinlikle olmalı. Kim kimse karşı sorumlu, hangi hareketi kimin gerçekleştireceğinin belirlenmiş olması gerekiyor. Lakin bunun ilgili bir kurallar bütünlüğünün yerleşik olmamasının yansıması olarak mobbing ortaya çıkıyor. Kâfi ve uygun kurallar bütünü yoksa, o vakit kaçınılmaz olarak anlık bir kadro reaksiyonlarla başlayan sonrasında insanları yıldırmaya kadar giden adımlar atılıyor. Bir bilimsel bilginin paylaşılması, sunulması ve bunun takibi ile yanlışsız adımların atılması noktasında ne yazık ki hocasıyla öğrencisi ortasında, tabiple öbür sıhhat çalışanları ortasında bu cins baskılar yaşanıyor. Bilhassa genç meslektaşlarımızın yaygın olarak son yayınlanan kaynakları takip etmesi üstelerini rahatsız edebiliyor. Bundan ötürü bile yıldırma, baskılama davranışıyla karşı karşıya kalan meslektaşlarımız var. Dikey hiyerarşinin ağır olduğu cerrahi kısımlarda bilhassa mobbing fazla.”

Yarın: EĞİTİMDE MOBBİNG… Öğretmenler anlatıyor: Takımlı musun, kontratlı mi?