MERT İNAN İstanbul – Antalya’nın Manavgat ilçesinde on binlerce hektarlık ormanın küle dönmesine neden olan yangın felaketine ait tartışmalar devam ederken, altı yıl evvel bilim insanları tarafında hazırlanan raporda Manavgat için tüm ihtarların yapıldığı ortaya çıktı.

Orman yüksek mühendisi Coşkun Okan Güney, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak Bilimi Ekoloji Bölümü’nden Kürşad Özkan ile Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Ormancılık Bölümü’nden Özdemir Şentürk tarafından hazırlanan “Antalya-Manavgat Yöresi Ormanlarında Tutuşma Riskinin Coğrafik Dağılım Modellemesi” başlıklı kapsamlı raporda, iklim, topoğrafya, ağaç çeşitleri, yerleşim alanları, yollar ve güç nakil çizgileri üzere bilgiler, farklı algoritma modellemeleri üzerinde incelenirken, Manavgat için yangına neden olabilecek riskler sıralanıyor.

‘Tutuşma riski’

Raporda, Manavgat bölgesinde yerleşim yerleri, yollar ve güç nakil sınırlarının ağırlaştığı, kızılçam yayılış alanlarının “tutuşma” riski taşıdığı uyarısı yapılıyor. Manavgat ve etrafının vakit içinde büyük nüfus hareketliliğine maruz kaldığına, yerleşim yerlerinin orman içleri ve kenarlarına kurulmuş olmasının, yangın riskini artırdığına değinilen raporda, yangınların yüzde 90’dan fazlasının insan kaynaklı kusurlardan kaynaklandığına dikkat çekiliyor. Raporda, “Gerilim çizgilerinin geçtiği bölümlerde tutuşma risk oranı daha yüksek olmaktadır. Hakikaten 31 Temmuz 2008 tarihinde Manavgat Taşağıl’da çıkan ülkemizin en büyük yangınının çıkışsebebinin güç nakil sınırı olduğu tespit edilmiştir görüşlerine yer verildi.

Yangın havuzu önerisi

Raporda yapılması gerekenler ise hususlar halinde şöyle aktarıldı: “Söz konusu bölgede daha fazla helikopter havuzu yapmak yerine çıkabilecek bir yangında kullanılmak üzere bilhassa yol kenarlarında arazözlerin su alabileceği küçük boyutta yangın havuzları yapılmalı. Sık aralıklarla arazözlerin kullanabileceği biçimde su vanası koyulmalıdır. Kızılçam’ın yayılış gösterdiği alçak rakımlar ekseriyetle tutuşma riskinin yüksek olduğu yerlerdir. Yerleşim yerleri etrafında yangına güçlü cinsler ile zonal bitkilendirme yapılmalı ve bilhassa orman ile hudut olan yerleşim yerlerinde yangına dayanıklılık bina ve hayat alanı bazında kıymetlendirilerek bu mevzuda yasal düzenlemeler yapılmalıdır.”

‘Risk haritası oluşturulmalı’

Ormanların içine hakikat ne kadar fazla yerleşim ve tarım alanı müsaadesi verilirse yangın riskinin artacağı belirtilen raporda, şu görüşlere yer verildi: “Yerleşim yerlerinin orman içlerinde dağınık biçimde olması yerine daha toplu ve tertipli bir formda toprağa yerleşmesi sağlanmalıdır. Yüksek tansiyon güç nakil sınırları güzergâhlarının kuru ot, çalı üzere kolay tutulabilecek bitkilerden arındırılarak pak halde tutulması, elektrik tellerine değen ağaçların kaldırılması, mümkünse alçak tansiyon güç nakil çizgilerinin orman içinden değil de yol kenarlarından ve toprak altından

geçirilmesi tutuşma riskini azaltacak tedbirler ortasında yer almaktadır. Bilhassa yol, yerleşim yerleri ve ziraat alanları kenarlarında uygun şartlarda denetimli yakma yapılarak orman altı örtüsü yakılmalı ve yanıcı husus ölçüsü azaltılmalıdır. Akdeniz nesli yangın riskinin yüksek olduğu kısımları içermektedir.

Bu alanlarda tutuşma ve yangın risk haritalarının oluşturulması, orman yangınlarına karşı stratejilerin oluşturulması, değer arz etmektedir.”