Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr – Gelişen teknolojiler son yıllarda her alanda olduğu üzere araba sanayisini de etkiledi. Elektrikli araçlar, bilhassa Tesla’nın piyasaya sürülmesi sonrası yaygınlık kazandı. Son yıllarda ise birçok firma elektrikli araba üretmeye başladı.

Araba Distribütörleri Derneği (ODD)’nin bilgilerine nazaran 2021 yılının birinci 9 ayında satılan elektrikli ve hibrit araba satışları, 2020 yılının toplam satışlarının da üzerinde gerçekleşti. Geçen yıl sonunda elektrikli araba satışı 844, hibrit motorlu arabalar satışı da 22 bin 272 düzeyindeydi. Ayrıyeten elektrikli arabaların toplam satışlardaki hissesi yüzde 0,1’den yüzde 0,3’e ve hibrit arabaların hissesi da yüzde 3,2’den yüzde 8,4’e çıktı.

GİRİŞLERİ YASAKLANACAK

Elektrikli arabayla ilgili dünyada da gelişmeler yaşandı. Geçtiğimiz eylül ayında ABD’nin New York eyaleti senatosu ve meclisi, 2035 yılına kadar yeni arabaların sıfır emisyonlu olmaları tarafında karar aldı. Fosil yakıtlı araçların kente girişleri de bu tarihten itibaren yasaklanacak. Bu kararla amaç, sera gazı salınımını 35 azaltmak.

5 ARAÇTAN 4’Ü ELEKTRİKLİ

Gelişen elektrikli araba kesimine kayıtsız kalamayan ülkelerin başında da Norveç geliyor. Tesla’nın ülke pazarına girmesinden sonra elektrikli arabaya artan istek Norveç’te elektrikli araba satışlarını artırdı. Satılan her 5 araçtan 4’ünün elektrikli araba olduğunu söyleyen yetkililer, 2025 dizel ve akaryakıtlı araçların satışını yasaklayacak.

2030’lu yıllarda daha fazla yollarda görülecek olan elektrikli arabalar beraberinde batarya, şarj istasyonu, yedek kesim üzere birçok mevzuyu da getirdi. Bahsin uzmanlarına elektrikli arabaları gelecekte nelerin beklediğini sorduk.

‘GÜNLÜK YAŞANTIMIZ DEĞİŞECEK’

Son yıllarda artan elektrikli araba kullanımının günlük hayatımızı değiştireceğini söyleyen Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği (TEHAD) İdare Konseyi Lideri Berkan Bayram, kendi kararlarını verebilen otonom ve başka elektrikli araçların ulaşımı etkileyeceğine dikkat çekti.

Bayram, “Modern toplumlar olarak yeni teknolojilere adaptasyon sürecimiz çok süratli. 50-60 yıl evvel yeni jenerasyon bir teknolojik aygıtın birinci 1 milyon kullanıcıya ulaşma mühleti yıllar almaktaydı, bugün bir teknolojinin yaşantımıza girmesi aylarla söz ediliyor” dedi.

“Elektrikli arabanın birinci 1 milyon adetlik yaygınlığa ulaşma müddeti 2011-2016 ortasında oldu, yani tam 5 yıl sürdü” diyen Berkan Bayram, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ancak sonraki milyon adetlere ulaşma müddeti 6 aya kadar düştü. Geçtiğimiz yıl tüm dünyada 7,5 milyon adetlik elektrikli araç pazarı oluştu. Başlangıçta bir meskenin 2’nci arabası olarak bedellendirilen elektrikliler, artık tek araba olarak yer alıyor. Zira menzil uzaklıkları uzadı, şarj müddetleri kısaldı.”

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİNİN DE ÖNÜNE GEÇİYOR

Bilhassa büyükşehirlerdeki gürültü kirliliği had safhada. Bayram’a nazaran, elektrikli arabaların yaygınlaşması ile fosil yakıtlı araçların gürültü kirliliğinden büyük oranda kurtulmak mümkün olacak.

Araçların kendilerini hazır hale getirmesi, hatta meskenin önüne kadar gelip hazır bekleyecek olmaları da kelam konusu. Berkan Bayram, arabaların kendilerini yönetim etmesinin, insanların araçlarını hazırlamak üzere vakit kayıplarının da önüne geçeceğini söyledi. 

HER VİLAYETTE ŞARJ İSTASYONU MEVCUT, DAHA DA ARTACAK

Elektrikli arabaların en kıymetli problemlerinden birisi olan şarj istasyonlarına değinen Bayram, geçtiğimiz 10 yılda kat edilen aralık ile günümüzdeki aralık ortasında büyük farklar olduğunu söyledi. 81 vilayette de şarj istasyonlarının bulunduğunu lisana getiren Bayram, 4 bin 500 civarında şarj istasyonunun olduğunu tabir etti.

Bu sayının geçmişe nazaran daha yüksek olduğunu fakat Uzak Doğu’da 100 binlerle tabir edilen şarj istasyonu sayısının gerisinde kalındığını belirtti. Yakın vakitte Meclis’ten çıkması beklenen düzenleme sonrası ise Türkiye’deki şarj istasyonlarının da süratle artacağını kelamlarına ekledi.

‘TEKNOLOJİ YAYILDIKÇA FİYATLAR AŞAĞI İNECEK’

2011 yılında 1000 dolarlardan bahsedilen batarya maliyetlerinin günümüzde 90 dolara kadar düştüğünü söz eden Bayram, gelecek devirde fiyatların daha uygun hale geleceğini söyledi.  Bayram, “Konu yalnızca bir araba yahut ulaşım aracı olmaktan çok, birlikte hareket ettiği yeni sektörel bileşenler; şarj istasyonları, güç depolama sistemleri, yazılımlar, akü – batarya paketleri ve lityum tabanlı hücreler. Tüm bu paydaşların vakit içerinde yaygınlığa bağlı olarak üretim maliyetlerinde düşme yaşanacak” dedi.

BATARYALARIN KULLANIM ÖMÜRLERİ…

Elektrikli arabalara dair merak edilen bir öteki konun ise batarya ömürleri olduğuna dikkat çeken Berkan Bayram, “Yaygın olarak bilinenin tersine elektrikli arabadaki bataryanın bir ömrü bulunmaz, batarya bitmez. Yani 5-10 yıl deme bahtımız yok. Elektrikli arabadaki bataryanın verimliliği düşer. Kullanım kurallarına bağlı olarak yaklaşık 7 yıl sonra yüzde 20-30 üzere bir kayıp oluşmaya başlar. Bugün 400 km menzile sahip arabanız 7 yıl sonunda yaklaşık 320 km menzile düşebilir ancak batarya bitmez” dedi.

Milyon kilometre gören elektrikli araçların olduğunu kelamlarına ekleyen Bayram, firmaların şimdilik 8 yıl ve 160 bin kilometre garanti verebildiğini söyledi. Lakin bu durumun gelecek yıllarda değişebileceğini, mühletin uzayabileceğini de tabir etti. Hatta büsbütün kullanılamaz hale gelen bataryalar ve arabalar de güç depolama tesislerinde değerlendirilebilecek.

BATARYA MALİYETLERİ DÜŞECEK

Elektrikli arabalar için en değerli mevzulardan birisi olan batarya maliyetlerinin ilerleyen periyotta daha da düşeceğini söyleyen Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Lideri Albert Saydam ise şunları söyledi: “Batarya fiyatlarının kilowatt-saat başına 100 doların altına indiği vakit içten yanmalı motorlu araçlarla maliyetler eşitlenecek. Birkaç yıl evvel 800 dolardan fazla olan batarya maliyetleri günümüzde 140 dolara kadar düştü. Bu da fiyatlara olumlu biçimde yansıdı, düşüş devam ederse dediğimiz üzere fiyatlar daha da aşağı inecektir. Süratle gelişen teknoloji de bu duruma elverişli.”

‘TÜRKİYE YERLİ MODÜL ÜRETİMİNİ ÜSTE TAŞIMALI’

Uzun yıllardır elektrikli arabalar için çalışmalar yapıldığını belirten TAYSAD İdare Heyeti Lider Yardımcısı Berke Ercan da süratle gelişen teknolojinin bu kadar büyüyeceğini kimsenin iddia etmediğini lisana getirdi. Arcan, “Çok sayıda ülke elektrifikasyon konusunda pazara girdi ya da girmeyi planlıyor. İçten yanmalı motorlu araçların üretilmemesi konusu sıklıkla gündeme geliyor. 2030’lu yıllar çok geç değil, yakın bir gelecek. Türkiye’de bu otonom araçlar konusunda harekete geçmeli, yerli modül üretim oranını üste taşımalı” dedi.