Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları kısmından Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, bağışıklık sisteminin birebir kara, hava ve deniz kuvvetleri üzere çeşit çeşit sınıflarda hizmet eden devasa bir ordu üzere olduğunu belirterek, “Bu ordunun ciltten tutun bağırsaklara, kandan tutun dalağa kadar her doku için özelleşmiş farklı asker, tabur ve alayları vardır.

Bu taburlar ve alaylar her daim tetikte bekleyip karşılaştıkları her hücreyi an be an taramadan geçirirler. Lakin bedene bir bakteri yahut virüs girdiği vakit atağa geçerler, savaş ilanı verip ordunun öteki taburlarını da o bölgeye çağırırlar. O bölgeye lojistik dayanak sağlayıp kan akımını arttırırlar.

İltihaplanma dediğimiz savaş bölgesindeki bu tepkidir. İltihap bölgesinin şişmesi ve kızarması da o bölgedeki kanlanmanın ve lojistik takviyenin bir sonucudur. Bağışıklık sisteminden beklentimiz kendi hücresine dokunmayıp, yabancı hücreye de çoka kaçmadan istikrarlı bir tepki göstermesidir” dedi.

D vitamini seviyesi 20 ng/ml’in altına düşerse…

Bağışıklık tepkisinin yetersizliği üzere aşırılığının da beden için sorun olduğuna dikkati çeken Doç.Dr. İlhan, şöyle devam etti:

Bağışıklık sisteminin çoka kaçıp kendi hücresine tepki başlatmasına ‘otoimmün hastalıklar’ diyoruz.

Bağışıklık sisteminin kendi beden hücresine saldırma hali örneğin tiroide karşı olursa haşimato, cilde karşı olursa vitiligo (ala hastalığı), pankreasa karşı olursa tip 1 diyabet, ince bağırsağa karşı olursa çölyak hastalığı, ekleme karşı olursa romatoid artrit, beyefendisine karşı olursa multiple skleroz üzere hastalıklar gelişir.

D vitamini şu ana kadar otoimmün hastalıklar ve enfeksiyonlara yatkınlık açısından 2 alanda incelendi. D vitamini bağışıklık hücrelerini düzenleyerek çok tepki vermelerini pürüzler.

Bu yüzden otoimmün hastalıklara tesiri birçok araştırmada incelenmiştir. Multipl skleroz ile D vitamini eksikliği için net ispatlar mevcuttur. D vitamini seviyesi 20 ng/ml altında olduğunda multipl skleroz riski 2 kat artar.”

‘Kovid-19 riskini azalttığı kesin olarak kanıtlanmadı’

Doç. Dr. İlhan, pandemide koronavirüse karşı D vitamini kıymetinin bir defa daha görüldüğüne işaret ederek şu bilgileri verdi:

“D vitamini bağışıklık üstündeki düzenleyici tesirlerinden ötürü pandemi sürecinde özel ilgi görüyor. Birtakım çalışmalarda ağır bakım hastalarında D vitamini düzeyinin daha düşük olduğu gösterildi.

Bununla birlikte yapılan daha geniş araştırmalarda Covid-19 riskini yahut şiddetini azalttığına dair kesin bir bulgu saptanamadı.

Daha büyük araştırmalar ile desteklenene kadar kanda D vitamini düzeyi azamî 30 ng/ml olacak halde, günde 800-1000 IU D vitamini kullanımı mantıklı görünüyor.”

Pandemi periyodunda bilinçsiz vitamin kullanımının D vitamini zehirlenmesine yol açabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. İlhan, şu değerlendirmede bulundu:

“Vücutta D vitamini temel olarak deride güneşten üretildiği halde yüksek ölçüde güneşe maruz kalınsa hatta güneş yanıkları olsa bile D vitamini zehirlenmesi gelişmez. Bunun sebebi ciltte D vitamini kâfi düzeye geldiğinde fren düzeneklerinin devreye girmesidir.

D vitamini zehirlenmesi temel olarak çok uzun müddet yahut çok dozda D vitamini kullanmaya bağlı olarak gelişir. Ülkemizde D vitamini zehirlenmesinin en sık sebebi yüksek doz (300.000 IU gibi) D vitamini içeren ampullerin fazla ölçüde ağız yoluyla alınmasıdır.

D vitaminin fazla ve çok yüksek alımı kalsiyumda yükselme, idrarda çok kalsiyum ve kanda yüksek D vitamini seviyelerine sebep olur.”

D vitamini zehirlenmesi nasıl anlaşılır?

Doç.Dr. İlhan, D vitamini zehirlenmesinde kıymetli olanın kalsiyumun ne derece yükseldiği olduğunu belirterek şöyle devam etti:

“Kalsiyum yüksekliği bulantı, kusma, karın ağrısı, kabızlık, halsizlik, şuur değişiklikleri, kaslarda zayıflık, yüksek tansiyon, sık idrara çıkma ve susamaya sebep olur.

Ayrıyeten yüksek dozda D vitamini K2 vitamini aktivitesini bozarak kemik kaybına yol açabilir. Çok doz D vitaminine bağlı gelişen kalsiyum yüksekliğinin sebep olduğu en kıymetli problemlerden biri ise böbrek yetmezliğidir.

Kanda kalsiyum fosforla birleşerek böbrekte kristaller formunda böbrekte birikir. Bu formda gelişen böbrek yetmezliği kimi hastalarda düzelebilse de birçok hastada kalıcı böbrek hasarına ve kronik böbrek yetmezliğine sebep olabilir.

Kalsiyumun çok yükselmesinden olumsuz etkilenebilecek öteki bir organ kalptir. Kalpte sistemsiz atımlar, göğüs ağrısı ve kalp damarlarında kalsiyum birikimi oluşabilir.”