Mithat Yurdakul – Ankara / İnternette yayımlanan reklamlara yeni sistem geliyor. Ticaret Bakanlığı’nın yönetmelik taslağına nazaran, bir esere ait tüketicilerin satın alma davranışı ve öteki şahsî bilgileri tahlil edilerek “kişiselleştirilmiş fiyat” sunulabilecek. İnternetteki tüketici yorumları, olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir yıl, en fazla beş yıl müddet ile objektif bir ölçüte nazaran yayımlanacak. İnternette tüketici şikayeti yayımlayan siteler, şikayeti yayımlamadan evvel satıcılara yanıt hakkı verecek. Spor, tiyatro üzere aktifliklerin biletlerini, yazılım kullanarak toplu halde satın almak ve yüksek fiyatla satmak yasaklanacak.

Taslağa nazaran, bir mal yahut hizmete ait olarak tüketicinin satın alma davranışı ve başka ferdî bilgileri tahlil edilmesiyle sunulan fiyat, “kişiselleştirilmiş fiyat” olarak kabul edilecek. Bu halde bir fiyat sunulması durumunda, bunun şahsileştirilmiş fiyat olduğu tüketiciye açıklanacak. Özel fiyat sunulan eserle ilgili, aktüel fiyatlara da tıpkı alanda yer verilecek. Taslakta öngörülen başka kimi düzenlemeler şöyle:

‘Uzmana’ diploma kural

İnternet ortamında satılan bir esere ait yönlendirici arayüz (site görünümü) dizaynları, seçenekler ya da tabirlerle tüketicilerin karar verme iradesi etkilenemeyecek.

Hekim, diyetisyen, mühendis üzere uzmanların, lakin ruhsat ve diplomalarda yer alan yetki alanlarındaki tanıtımları reklam olarak kullanılabilecek. Bir uzman, kendi spesifik alanı dışında tanıtım yapamayacak. Düzenlemeyle ilaçlar, beşeri tıbbi eserler (ilaçlarla birlikte kan eserleri, biyoteknolojik eserler, aşılar üzere eserleri de içine alan eser grubu), tıbbi aygıtlar ve sıhhat hizmetleri, reklama ait özel düzenlemesi bulunan mal yahut hizmetler ortasından çıkartılacak. Böylelikle daha evvel internet reklamı kapsamından çıkarılan bu eserler, rastgele bir özel düzenleme kapsamında da reklama bahis edilemeyecek. Besinler, destek edici besinler, kozmetik ve paklık eserleri, tütün mamulleri ve alkollü içkiler üzere eserler ise reklama ait özel düzenlemesi içinde değerlendirilmeye devam edebilecek.

Tüketici yorumları

İnternette, satıcılar ve satışa aracılık edenler tarafından, tüketici değerlendirmesi imkanı tanınması durumunda, bu değerlendirmelerin hakikaten ilgili eseri fiilen kullanan ya da satın alan tüketiciler tarafından yapılıp yapılmadığına bakılacak. Yorumların gerçek tüketiciler tarafından yapıldığını doğrulayacak işaret yahut bilgiler kullanılacak.

Tüketici değerlendirmeleri, olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir, en fazla beş yıl müddetle, rastgele bir yönlendirme yapılmadan tarih, kıymetlendirme notu, satıcı yahut sağlayıcıya nazaran sıralanma üzere objektif bir ölçüte nazaran derhal yayınlanacak. Kişilik haklarına atak niteliği taşıyan, özel hayatın kapalılığını ihlal eden, küfür ve hakaret içeren, cürüm teşkil eden, reklamı yahut markayı kötüleme ya da itibarsızlaştırma içeren değerlendirmeler yayımlanmayacak. Yorumunun neden yayımlanmadığı tüketiciye bildirilecek.

Karşılık hakkı

Destek edici besinlere yönelik mevzuata ters sıhhat beyanı içeren tüketici değerlendirmeleri de yasak olacak. Kıymetlendirme yapılan eserle ilgili tüketici mağduriyetinin giderilmesi, yargı yahut tüketici hakem heyeti tarafından verilmiş bir karar bulunması halinde, tüketici şikayetiyle birebir yerde yayımlanacak. Bir eserin satışını artırmak için palavra kıymetlendirme yapması için mutabakat yapılamayacak. İnternette tüketici şikayeti yayımlayan siteler, hakkında kıymetlendirme yapılan satıcı yahut platformlara, değerlendirmenin yayınlanmasından evvel açıklama yapma yahut karşılık verme hakkını kullanabilmeleri için en az 72 saat müddet tanıyacak. Şikayet siteleri, tüketicileri aldatıcı nitelikte yayına yer veremeyecek.

Eser sıralamasında ölçüt belirtilecek

İnternette misal eserlerin sıralanarak satılması durumunda, emsal eserler ortasındaki sıralamanın hangi ölçütler (fiyat vs.) dikkate alınarak oluşturulduğu tüketiciye aktarılacak. Eserlerin satış platformlarında sıralanmasında, reklam yahut sponsorluklar dikkate alındıysa, bu durum da belirtilecek.
Bir mal yahut hizmette indirim yapıldığında, indirimin uygulandığı tarihten evvelki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat dikkate alınacak. Bir eserin kredi ile satışa sunulduğu reklamlarda; kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde bedeline yönelik tüketiciye bilgi verilecek.

Toplu bilet alıp kıymetli satmak yok

Satın alma sürecini otomatikleştiren bir yazılımla spor, tiyatro, söyleşi üzere aktifliklerin biletlerini, belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere tekrar yahut daha yüksek fiyatla satışa sunmak, aldatıcı ticari uygulama olarak nitelendirilecek.