İKTİSAT SERVİSİ – Türkiye iktisadı yılın 3. çeyreğinde yüzde 7.4 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) 2021 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 7.4 arttığını duyurdu. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 2.7 yükseldi. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, toplumsal medyadan, “Dış talebin verdiği kıymetli katkıyla 2021’in 3’üncü çeyreğinde yıllık yüzde 7.4 büyüdük” açıklamasını yaparken Ticaret Bakanı Mehmet Muş ise şunları yazdı:

“Türkiye, ihracatla büyümeye devam ediyor. Net ihracatın büyümeye katkısı 6.8 puan oldu. Büyümemizin yüzde 92’si ihracat katkısıyla gerçekleşti. İhracat, büyümemizin itici gücü olmaya devam edecek.”

225 milyar $

Üretim sistemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla kestirimi, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 35.5 artarak 1 trilyon 915 milyar 467 milyon TL oldu. GSYH’nin üçüncü çeyrek pahası cari fiyatlarla dolar bazında 225 milyar 497 milyon olarak gerçekleşti.

İşgücü ödemesi % 36.3 arttı

İşgücü ödemeleri, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 36.3, net işletme artığı / karma gelir ise yüzde 38.6 arttı. İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Kıymet içerisindeki hissesi geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 30.1 iken bu oran 2021 yılında yüzde 29.8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise yüzde 54.4’ten yüzde 54.6’ya yükseldi.

Sanayi arttı, finans düştü

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde 2021 3. çeyrekte bir evvelki yıla nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak; mesleksel, idari ve takviye hizmet faaliyetleri yüzde 25.4, bilgi ve irtibat faaliyetleri yüzde 22.6, hizmetler yüzde 20.7, başka hizmet faaliyetleri yüzde 11.7, sanayi yüzde 10.0, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri yüzde 8.3 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4.7 arttı. Finans ve sigorta yüzde 19.9, inşaat yüzde 6.7, tarım, ormancılık ve balıkçılık ise yüzde 5.9 azaldı.

İhracatçının gayesi 5 yılda 300 milyar $

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle, büyümeye verdikleri katkıdan gurur duyduklarını belirterek, “Bu sayılar Türkiye’nin ihracatla yükseleceğine olan inancımızı daha da pekiştirmiştir. Tıpkı tempoyla devam ettiğimiz takdirde 2023 yılının 242 milyar dolar olan OVP ihracat gayesini 2022 yılında gerçekleştireceğiz. Artık Türkiye’nin ihracat kapasitesi hacmi aylık 20 milyar dolar ve üzeri. 2026’da 5 sene üzere kısa bir müddette 300 milyar dolara ulaşacağız” dedi.

Tüketim harcaması nasıl etkiledi?

Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 9.1 arttı.

Devletin son tüketim harcamaları yüzde 9.6 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 2.4 azaldı. Mal ve hizmet ihracatı 2021 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 25.6 artarken ithalatı yüzde 8.3 azaldı. Mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 25.6 artarken ithalatı yüzde 8.3 azaldı.

‘Yıl sonu çift haneli büyüme bekliyoruz’

Dış Ekonomik Bağlar Heyeti (DEİK) Lideri Nail Olpak, “İlk 3 çeyrekteki kümülatif büyüme oranı yüzde 12 olmuştur. Bu olumlu tablo, Türkiye iktisadı açısından son derece olumlu bir performans ortaya koyuyor” dedi. Büyüme sayıları sonrası bir açıklama yapan Olpak, şunları söyledi:

“İkinci çeyrek büyüme sayıları sonrasında, DEİK olarak yılsonu büyümesinin yüzde 9 bandında olacağını tabir etmiştik. Bugünkü (dünkü) tabloya baktığımızda, son çeyrekte yüzde 4 bandında bir büyüme hesabıyla da yılsonu büyüme varsayımımızı çift hane düzeyinde beklediğimizi belirtmek istiyorum.

Büyümenin kaynaklarına baktığımızda, mal ve hizmet ihracatının yüzde 25,6 oran ile en yüksek katkıyı verdiğini görüyoruz. Tüketim harcamaları ve kamu harcamaları ise yüzde 9.1 ve 9.6 büyüme oranları ile büyümenin başka itici gücü olan ana iki kalem oldu.”