Uzmanlara nazaran bu durum, gerçek ömürde münasebetlerde karşısında çıkabilecek hayal kırıklıkları ya da gündelik hayatın olağan başarısızlıklarına tahammül edemeyen, hayal kırıklığı yaşayan çocukların ortaya çıkmasına yol açabiliyor. Sanal ortamların çocuklar için tehlikeli olabileceğini de vurgulayan uzmanlar, ailelere çocukların açtıkları kanalları daima olarak takip etmelerini tavsiye ediyor.

Yalnızca çizgi sinema ve oyun görüntüleri izlemiyorlar

Toplumsal medyanın sunduğu geniş bağlantı ağının bilgi edinme kanalı olarak bizlere geniş öğrenme imkanları ve fırsatlar sunduğunu belirten Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, “Günümüzde çocuklar youtube ağını izleyici olarak etkin biçimde kullanıyorlar. Bu ağda çizgi sinema ve oyun görüntüleri dışında son periyotta popülerleşerek youtuber olarak isimlendirilen şahısların farklı bahislerde çektikleri görüntüler da çocuklar tarafından ağır formda takip ediliyor” sözlerini kullandı.

Aileler de yönlendirici etken olabiliyor

“Görünürlük ve popülaritenin ön planda olduğu içerik kanalları, misal sebeplerle çocuklar için bir motivasyon aracına dönüşmüş durumda” diyen Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, kelamlarına şöyle devam etti: 

“Bu kanalları kullanarak popülerliğini arttıran şahıslar, çocuğun zihninde sevilme ve kabul görme ile muadil bir durum oluşturuyor. Bu nedenle beğenilme ve sevilme durumunu yansıtan izlenme sayıları, beğeniler ya da olumlu yorumlar çocuklarda görüntü çekme merakını arttıran değerli birer faktör. Aileler tarafından yapılan yönlendirmelerin de tesirli olan bir öbür neden olduğunu söyleyebiliriz. Fizikî olarak hoş olan yahut irtibat maharetleri iyi olan çocuklar, yalnızca dikkat çekmekle kalmayıp bu mecradan para kazanılabileceğini de gördüklerinde ebeveynlerinin yönlendirmesi ya da destekleyici tavırlarıyla bu tıp çekimlere daha fazla girişiyorlar. Maddi kar dışında görünür olma ve kabul uğraşı, çocuklardaki görüntü çekme merakının en önemli motivasyon oluşturan faktörleri diyebiliriz.”

Çocukta geçersiz benlik algısı gelişebiliyor

7-12 yaş kümesindeki çocuklarda görüntü çekimleri ile ilgili algıların “Ben bir görüntü çekeceğim ve herkes beğenecek, youtube dan para kazanılabilir ve ilgi görebilirim” üzere daha somut seviyede olabildiğini söz eden Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, “Oysa bu çekimler için harcanan vakit çocuğun gündelik hayatında kurması gereken münasebetlerden, oynaması gereken oyunlardan çalıyor diyebiliriz. Bu da olağan gelişimsel süreçte kurulması gereken akran bağlarını bozabiliyor. Çocuğun muvaffakiyet hissini geçersiz bir görünürlük ve beğeni üzerinden şişirebiliyor, bunun sonucunda geçersiz bir benlik algısı gelişmesine yol açabiliyor. Bu da gerçek hayatta alakalarda karşısında çıkabilecek hayal kırıklıkları ya da gündelik ömrün olağan başarısızlıklarına tahammül edemeyen, hayal kırıklığı yaşayan çocuklar demek. Çocuğun başta ıstırap ve öfke olmak üzere olumsuz hisleri daha çok yaşamasına, dürtü denetim problemlerine ve depresyon, korku, öfke denetim sorunu üzere psikiyatrik bozukluklar geliştirmesine neden olabiliyor” ihtarında bulundu.

Yararı ve ziyanı çocuğun emeline nazaran değişiyor

Bu platformların içerik yayınlamayı maddi yarar olarak görmeyip kendini teşhir etmeyeceği biçimde ilgi alanlarını online olarak paylaşmak isteyen çocuklar için şahsî gelişim, yaratıcılık, bilgi paylaşımı ve toplumsal alaka kurma boyutunda katkı sağlayabileceğini belirten Yektaş, “Ancak süreç emek ve vakit verilerek maddi çıkara dönüştürülmüşse, çocuk vaktini ve dikkatinin değerli bir kısmını bu görüntüleri çekmeye, izlenme oranlarını takip etmeye harcıyorsa, gelen beğeni ya da tenkitlere çok hassas bir hale geldiyse burada sağlıklı gelişime bir katkıdan bahsedemeyiz” dedi.

Ebeveynler denetimi bırakmamalı

Okul çağı çocuklarında davranış denetiminin kâfi gelişim düzeyinde olmadığına dikkat çeken Yektaş, “Öte yandan internet üzere uçsuz bucaksız, tehlikeleri de barındıran bir mecrada gözetimsiz kalarak geçirdikleri vakit ve süpervizyonsuz kalmaları çocukları istismara açık bir hale de getiriyor. Ebeveynler 13 yaş öncesindeki çocuklara bu kanalları açarak ve sonra bu kanalları gereğince takip etmeyerek aslında çocuklarını kıymetli bir tehlikeye atmakta olduklarını unutmamalılar” sözlerini kullandı.

Çocukların reaksiyonlarına dikkat edilmeli

Ailenin çocuğun sağlıklı gelişimine katkı sağlayacağını düşündüğü içerikler bile olsa paylaşımları hakkında bilgi sahibi olması gerektiğine dikkat çeken Yektaş, “Ayrıca çocuklarının bu süreçte ürettikleri görüntüler için gelen yansılara karşı geliştirdikleri ruhsal reaksiyonlara dikkat etmeleri gerek. Bir çocuk toplumsal hayatında yüz yüze bağlantıdan çok sanal ortamdaki içeriklere çok odaklanıp oradaki beğenileri dikkate alıyorsa, beğeni alamadığında büyük bir hayal kırıklığı ve öfke yaşıyorsa bu noktada kıymetli bir riskten bahsedebiliriz” dedi.

Ebeveynler çocuklarını istismar ediyor

Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, son periyotta birtakım ebeveynlerin toplumsal medya üzerinden çocuklarını çok sık paylaştıkları görüntüler ürettiklerini söyledi ve kelamlarını şöyle tamamladı:  

“Bu epey tehlikeli ve çocuğun olağan gelişimini sekteye uğratacak bir davranış. Çocuğu gündelik ömürden uzaklaştıran, vaktin ehemmiyeti bir kısmını fizikî ya da zihinsel olarak görüntü içeriği üretmeye harcanan bir durum var. Aileler son devirde bu üzere görüntüler üzerinden para kazanabildiklerini de gördükçe içerik üretimlerine dayanak olmaya ve hatta ön ayak olmaya başladılar. Kelamda çocuğun geleceğine yapılan bir yatırım olarak lisana gelen bu durumun bir cins çocuk istismarı olduğunu unutmamak gerek. Öte yandan yapılan araştırmalar, çocukları meta haline getiren cinsel içerikli sitelerin en çok bu tip paylaşımlardan aldıkları çocuk fotoğrafları ve görüntüleri olduğu görülmüş. Bu durum da bu tip görüntülerin üretiminin çocuk gelişim açısından ne kadar sıhhatsiz ve bir o kadar tehlikeli olduğunu gösteriyor.”