AA muhabirinin yaptığı derlemeye nazaran, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından düzenlenen Tarım Orman Şurası’nın Sonuç Bildirgesi’nde, “Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak tekrar yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy hükmî kişiliği yapısının korunması” kararı yer almıştı.

Geçen yıl ekim ayında maddeleşen düzenlemeyle de Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda değişiklik yapıldı. Böylelikle, büyükşehir belediyesi sonları içinde bulunan ve büyükşehir belediye meclisinin alacağı kararla kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilen mahallelerin, “kırsal mahalle” kabul edilmesinin önü açıldı. Bu sayede, geçmişte “köy” statüsünde olan ve Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile mahalleye dönüştürülen yerleşim yerlerinin “kırsal mahalle” unvanı alması sağlanmış oldu.

Kanunla, kırsal mahalle yahut kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde, Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken kimi vergi ve harçlara ait indirim ve muafiyet sağlanması da benimsendi.

Tarım ve hayvancılıkla uğraşılması gerekecek

Etraf ve Şehircilik Bakanlığı da uygulamaya ait metot ve temelleri belirledi. Buna nazaran, “kırsal mahalle”, büyükşehir belediyeleri sonları içinde olup, 1984 yılı ve sonrasında köy yahut belde belediyesi iken mahalleye dönüşen yerlerde tespit edilecek. Bu kapsamda, kelam konusu yerin kırsal yerleşim özelliği taşıyıp taşımadığına karar verilirken, mevcut yapılaşma durumu, kırsal nüfusu oranı, yüz ölçümünün değerli kısmının tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak topraklarından oluşması, ziraî üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin en önemli geçim kaynağı olarak tespit edilmesi üzere kriterlere bakılacak.

Kırsal mahalle olarak belirlenen yerlerde kolay yordamda gelir vergisine tabi mükellefler tarafından şahsen iş yeri olarak kullanılan bina, arsa ve topraklar ile mesken hedefli kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve yerler emlak vergisi ile bina inşaat ve imarla ilgili harçlardan muaf tutulacak. Bu yerlerde, ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve topraklar için emlak vergisi yüzde 50, alınması gereken vergi, harç (bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar hariç) ve harcamalara katılma hisseleri yüzde 50 indirimli uygulanacak. Ayrıyeten, içme ve kullanma suları için alınacak fiyat, iş yerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 50’sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek biçimde belirlenecek.

“Önce ilçe belediyesi karar alacak”

Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Genel Lideri Fehmi Kiraz, AA muhabirine, yapılan düzenlemelere ait değerlendirmede bulundu.

Büyükşehirlerde köy iken mahalleye dönüşen yerlerde yaşayan çiftçi ve üreticilerin, getirilen kimi belediye vergileri ile ahırların yerleşim yerinden uzaklaştırılması üzere düzenlemeler nedeniyle mağduriyet yaşadığını belirten Kiraz, “Kırsalda yaşayan çiftçi ve üreticilerin kentlerdeki üzere vergilendirilmemesi gerekiyordu. Su fiyatı üzere tarifelerin de kentlerden farklı olması gerektiğini belirtmiştik. Artık ilgili kanunda değişiklik yapıldı. Kırsal mahallenin belirlenmesi için evvel ilgili ilçe belediye meclisince karar alınacak ve bu karar büyükşehir belediyesine gönderilecek. Büyükşehir belediye meclisi de 90 gün içinde karar verecek.” dedi. 

Vergi ve harçlar nedeniyle inşaat maliyetlerinin de çiftçi ve üretici için çok yüksek olduğuna dikkati çeken Kiraz, şunları kaydetti:

“Köy statüsündeyken mahalleye dönüştürülen yerlerde yaşayan çiftçi ve üreticiler, belediyelerce alınan vergi ve harçlar nedeniyle zorluk çekiyordu. Getirilen muafiyet ve indirimlerle kırsaldaki insanımızın daha kolay hayat sürmesi ve üretime devam etmesi sağlanacak. Bu vergi ve harçlar, oradaki beşerler için kıymetli maliyet ve yüktü. Bu düzenleme, çiftçinin maliyetlerini düşürmüş olacak. Bu vergilerin kentteki üzere alınmaması gerekiyordu. Artık bir nebze de olsa oradaki hayatın sürdürülebilirliğine katkı sağlanacak. Buralardaki insanları, köylerde tutabilmek için daha fazla takviye vermemiz lazım ki besin üretiminin devamlılığı sağlansın ve besin güvenliğimiz riske girmesin.”

Düzenlemenin tarım alanlarının tarım dışına çıkarılmasını tedbire açısından da kıymet taşıdığını düşündüğünü vurgulayan Kiraz, köy hukuksal kişiliği ortadan kalktığı için ortak kullanıma tabi mera üzere yerlerin de büyükşehir belediyelerine devrolduğunu, bu yerlere ait hakların da yine sağlanması gerektiğini söyledi.