HİS ERDOĞAN – Türkiye’de tarım alanlarında arazi yapısı epey modüllü. Yani bir çiftçi farklı alanlarda 10’dan fazla tarlası ile başka farklı ilgilenmek durumunda kalıyor. Avrupa’da bu oran Türkiye’nin 10 katı büyüklüğünde bulunuyor. Bu kapsamda Türkiye’de üreticiler her açıdan daha fazla emek harcıyor, maliyeti katlanıyor. Son yıllarda arazi toplulaştırma çalışmaları, bu sistemi düzenlemeye başladı. Modüllü yerlerin öbür bir sorunu ise makine kullanımının hudutlu kalması oluyor. Makine giremeyen alanlarda daha emek ağır bir süreç yaşanıyor. Fakat makine, hatta en yeni teknolojilerle donatılmış makineleşme o kadar değerli ki, dünyada üretimin rekabetçi durumundan faydalanmak ismine büyük bir etken oluyor. Bu kapsamda tıpkı sanayi alanlarında olduğu üzere tarımda da Tarım 4.0 ile uyumlu teknolojilerle donatılmış tarım makineleri, besin güvenliğinin geleceğinde de değerli rol oynayacak. Gelin yazı dizimizin bugünkü son kısmında, bir taraftan üniversite dal ahenginin, öteki taraftan ise birliklerin organize hareketleriyle tarım makinelerinin ziraî üretimi nasıl şekillendirdiğini yakından görelim…

‘Zehirsiz Sofralar Platformu’ kuruldu

Sıhhat, etraf, ekolojik ömür, tüketici hakları, tabiat muhafaza, tarım, besin ve gibisi alanlarda çalışan 38 kurum tarafından Zehirsiz Sofralar Platformu kuruldu. 23 sivil toplum örgütü ve sivil inisiyatif de platformu desteklediğini açıkladı.

Bünyesindeki ağlar ve çalışma kümeleri üstünden çalışmalarına devam edecek olan Platform, önümüzdeki periyotta pestisitlerin ziyanları ve alternatifleri konusunda kamuoyu ile ilgili tarafları bilgilendirme, lobi ve savunuculuk faaliyetlerini sürdürmeye devam edecek. Bunların yanında, sağlıklı besine ulaşım için organik tarım, besin toplulukları, tabiat dostu arıcılığın yaygınlaştırılması, atalık/yerel tohumların teşviki ve yaygınlaştırılması, onarıcı tarım, agroekoloji üzere pek çok mevzuda çalışmalar yapılması planlanıyor.

Tarım 4.0 hazırlığı

Bugün iki kapsamlı örnek için, Türkiye’nin kıymetli tarım havzalarından Konya’ya gidiyoruz. Bu güçlü üretici kentin, tıpkı vakitte üretimde yeni modellerin çıkış noktası olması elbette şaşırtan değil. Burada tarımın geleceği kaçırmaması için geliştirilen kıymetli bir projeyle hayat bulan Akıllı Teknolojiler Merkezi (AKİTEK), bize yol gösterici oluyor. Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Dr. Öğr. Üyesi Barış Samim Nesimioğlu’nun anlattığı AKİTEK, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanı kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Rekabetçi Kesimler Programı altında yaklaşık 5 milyon euro fiyatında fonlanmaya hak kazanmış bir proje. Projenin temel maksadı, özellikle TR 52 olarak isimlendirilen Konya-Karaman bölgesindeki tarım makineleri üreticilerinin Tarım 4.0 ile uyumlu, akıllı teknolojiler ile donatılmış tarım makineleri üretebilme yeteneklerini artırıp, üreticilerin ulusal ve memleketler arası arenada daha rekabetçi hale getirilmesi olarak tabir ediliyor.

Aktif kullanım

AKİTEK, üreticiler ile birlikte geliştirilecek Ar-Ge projelerinde kullanılmak üzere birden fazla Türkiye’de az sayıda bulunan üst seviye prototipleme, test, ölçüm ve doğrulama aygıtlarıyla donatılmış durumda. 2022 yılının başlarında faaliyete geçecek merkezle ilgili Nesimioğlu, şunları söylüyor:

“Üreticilerimize birlikte yapılacak olan faaliyetler kapsamında merkezde çok sayıda Ar-Ge projesi yürütülecek. Bu projeler temel olarak, üreticilerimizle iş birliği içerisinde ve projeler sonucunda çıkacak olan kesin eserin üretici tarafından ekonomimize kazandırılacağı cinsten projeler olacaktır. Bu bağlamda, hangi projelerin yapılıp hangi eserlerin Tarım 4.0 ile uyumlu hale getirileceği önümüzdeki aylarda şekillenecek olup merkez bünyesinde yürüyecek olan birinci projelerin 2024 yılı başında tamamlanması beklenmektedir. Yürütülen bu Ar-Ge projeleri sonucunda çıkacak olan akıllı teknolojilerle donatılmış tarım makineleri ise elbet ki ülkemizde Tarım 4.0 ile uyumlu tarım yapılmasına katkıda bulunacaktır. Artan nüfus ve birebir oranda artmayan ekilebilir tarım yerlerinin bir sonucu olarak tarımda bir randıman artışının sağlanması gerekliliği kaçınılmaz bir gerçek olarak önümüze çıkmaktadır. İlaç, gübre vs. ziraî girdileri daha aktif kullanarak hem vücut gücünü azaltıp, hem de daha sürdürülebilir bir tarım ortaya koymak Tarım 4.0’ın temel unsurlarını oluşturmaktadır.”

Örnek uygulama oluyor

Çiftçilerin son devirde ziraî ekipmanları giderek daha fazla ortak kullanması dikkat çekiyor. Kooperatifler ya da ziraat odaları kapsamında sunulan ortak ziraî ekipmanlar; tarla sürece, ekme biçme üzere alanlarda kullanılıyor. Çiftçiler bir taraftan ekipman maliyet yükünü hafifletirken, öteki taraftan ise akıllı teknolojik aletleri tarlaya indirmiş oluyor. Türkiye’de tarımda ortalama işletme büyüklüğü 58 dekar olarak biliniyor. Her işletmenin kendine ilişkin ekipman, alet alması çiftçiler için maliyet yükü oluşturduğu üzere, bu aletlerin yenilenme aralığı da uzuyor. Bu açıdan Konya Karapınar Ziraat Odası uygulamaları, değerli bir örnek teşkil ediyor. Bu örneği anlatan Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Kısmı Kısım Lideri Murad Çanakcı, şunları söylüyor: “Sulu tarım alanlarının artması (2000’li yılların başı) ile makine parkı genişlemiş ve ortak makine kullanım faaliyetleri artmaya başlamıştır. Yılda yaklaşık 1000 üyesi makine parkından yararlanmaktadır. Makine kullanımının tertibi ve uygulamaları Ziraat Odası bünyesinde bulunan teknik grup tarafından gerçekleştiriliyor. Bu açıdan yeni ekipman gereksinimleri daima alanda olunarak tespit ediliyor ve öncelikle proje kapsamında dış kaynaklardan hibe desteği  (Kalkınma Ajansları, Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma Yönetimi, Tabiat Muhafaza Merkezi vb.) alınmaya çalışılıyor.”

BİTTİ