MERT İNAN İstanbul – Assos Antik Kenti ve Antik Liman’da yapılan kaya ıslah çalışmaları devam ederken, yeni bilgiler de gündeme gelmeye devam ediyor. UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan ve 1. derecede arkeolojik ve doğal SİT alanı olan Assos Antik Kenti ve Antik Limanı’nda başlatılan kaya ıslah çalışmalarında son durumu Milliyet’e yorumlayan tabiat savunucuları ile uzmanlar ise hazırlanan plan ile uygulama ortasında büyük farklar olduğunu gündeme taşırken, reaksiyonlarını de lisana getirdiler.

Milliyet’e konuşan Jeoloji ve Jeofizik uzmanı Prof. Dr. Doğan Perinçek, “İl Afet Müdürlüğü, rapor ve proje ihale belgesini hazırlamak üzere Dynamica Mühendislik isimli şirkete ihaleyi verdi. Türkiye’den hiç firma yokmuş üzere Arap kökenli iki ortağın sahibi olduğu şirketin seçilmesi tuhaf bir durum. Bu şirketin adresi Trabzon olarak gözüküyor. Hafriyat işini alan şirket ise Niday İnşaat ve adres olarak Diyarbakır gözüküyor. Bu şirketler sanki göstermelik ve ellerine tutuşturulan raporlara imza atmakla vazifeli firmalar mı sorusu akıllara geliyor” değerlendirmesini yaptı.

‘Raporda yol yok’

Prof. Dr. Perinçek, “Raporda yol yapılmayacak denmekte alanda 5, 6 metre genişlikte yol var. Ağır iş makinaları kullanılmayacak denmekte, lakin alanda 6 ağır iş makinası çalışıyor. Bir öteki çelişki yüksek vibrasyon oluşturulmayacak denilmesine rağmen, ağır iş makinalarının kırıcıları hala çalışmaya devam ediyor. Raporda şev-yamaç eğimi 35-45 derece olacak deniyor, alanda en az 65-70 derece şev-yamaç eğimi var.

‘Düzlük niçin var?’

Raporun hiç bir yerinde alanda seki-düzlük oluşturulacağında bahsedilmiyor, alanda en az 40 metre genişlikte sekiler oluşturulmuş. Bunlar raporda önerilmediği halde neden oluşturuldu. Raporda özel dağcı grup tarafından portatif makinalar kullanılarak kaya yamaç ıslahı yapılacak deniyor, alanda ağır iş makinaları yamacı parçalıyor doğal manzarayı bozuyor. Raporda şev yüksekliğinin 20 metre olacağından hiç bahsedilmiyor. Alanda en az 20 metre yükseklikte ve 79 derece eğimli şev oluşmuş durumda. Her geçen gün oluşturulan şevin yüksekliği artıyor. Birileri kaya düşmesi olayını mazeret olarak kullanmış durumda. Kaya ıslahı yapılabilirdi bunu yapmak yerine, taş ocağı açar üzere antik kentin hoşluklarını yok ettiler.”

‘Zarar gördü mü?’

Assos Dostları Platformundan Cem Tüzün ise son durum hakkında bilgiler verirken, denizden çekilen yeni fotoğraflar üzerinden şunları söyledi:

“Alanda genişletme değil derinlemesine çalışma kelam konusu. Çalışma alanında tarihi buluntular ziyan gördü mü görmedi mi bilmiyoruz. Bu bahiste net bilgi verilmiyor. Müdafaa Konseyi, Müze Müdürlüğü ve Hafriyat Başkanlığı topu birbirlerine atıyorlar. Şartnamede ‘iş makinaları ile değil elle çalışma yapılması’ belirtilirken, dozerlerle geri döndürülemez tahribata yol açtılar” diye konuştu. 

‘Hâlâ kazıyorlar’

Çanakkale Etraf ve Tabiat Dernekleri Federasyonu ile Çanakkale Kent Kurulu Etraf Meclisi Lideri Bünyamin Nami Tonka da projenin Assos’un geçmişten bugüne uzanan kadim tarihi dokusuna ziyan verdiğini belirterek, “Asos’taki kaya ıslah çalışması ismi verilen tahribat yaratan çalışmalar devam ediyor. Meyilli kısımdan aşağı düşme olan taşlar toplanabilir, riskli büyük kaya modüllerinin önüne çelik teller çekilebilirdi lakin yapılmadı. Geri döndürülemez bir hasar kelam konusu ve iş makinaları kazamaya devam ediyor” dedi.

‘Dava açacak kimse yok’

Assos Dostları Platformu-Mimarlar Odası Merkez Denetleme Konseyi üyesi İsmail Erten: “Assos’ta açıkça etraf cinayeti işlenmiştir. Ne yazık ki Çanakkale Valiliği kaya ıslah çalışması işini layıkıyla yürütemedi. Sorumlular hakkında davacı

olmayı istedik lakin muhataplarımızın kamu çalışanı olduğu, bağlı oldukları bakanlıklar tarafından açığa alınmadan dava açamayacağımızı öğrendik. Özetle Assos’taki etraf cinayetini dava etmek istesek de muhatap bulamıyoruz.”

‘Valilik müsaadesi gerekli’

Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Müdafaa Derneği Lideri Süheyla Doğan, “Görevi ihmalde bulunanlara yönelik hata duyurusuna karşı hala harekete geçilmiş değil. Kabahat duyurusunda çalışmaların durdurulmasını da talep etsek de, bölgedeki hafriyat işleri devam ediyor. Kaldı ki, kovuşturma için valilik müsaadesi gerekiyor. Geçtiğimiz günlerde hafriyat liderinin, alanda tarihi varlıkların çıktığını ve projede değişikliğe gidildiğini söylemesi, aslında bir itiraf olarak kabul edilmesi gerekir.”