SHURA Güç Dönüşümü Merkezi tarafından hazırlanan “Türkiye’de Yenilenebilir Güç Tedariki ve Belgelenmesi” raporuna nazaran, tüketicilerin yenilenebilir enerjiyi piyasadan yahut tedarikçilerden satın alabilecekleri başka bir eser olarak talep etmeleri yaygınlaşıyor.

Dünya genelinde çok uluslu ve yaygın tedarik ağına sahip şirketler başta olmak üzere kurumsal şirketler, sürdürülebilirlik taahhütleri kapsamında elektrik tüketimlerini yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya değer verirken, tüketilen gücün yenilenebilir kaynaklardan üretildiği yeşil sertifikalar yoluyla kanıtlanıyor. 

Bu kapsamda, şirketlere yeşil sertifikalar yoluyla yenilenebilir güç satışı üretici ve tedarikçiler için alternatif bir iş modeli haline gelmeye başladı. Geçen yıl sonunda dünya genelinde tüketimleri yıllık 278 teravatsaat büyüklüğünde 260 şirket yüzde 100 yenilenebilir elektrik tüketimi taahhüdünde bulundu. Bu şirketlerin 53’ü gayesini gerçekleştirirken, 207 şirket ise 2030’a kadar yüzde 100 amacına ulaşmayı planladığını açıkladı.

Bu şirketler tarafından talep edilen yenilenebilir güç, global yenilenebilir güç tüketiminin yaklaşık yüzde 8’ine karşılık geldi.

Türkiye’de YEK-G uygulaması haziranda başlayacak

Türkiye’de ise YEK-G uygulamasının haziranda başlaması bekleniyor. Bu evraklarla tüketicilere tedarik edilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği ispat ve ifşa edilecek. Güç Piyasaları İşletme AŞ, YEK-G dokümanlarının ticaretinin yapılabilmesi için oluşturulacak piyasayı işletecek.

Her bir megavatsaat elektrik üretimi için bir adet YEK-G evrakı oluşturulabilecek ve bu evrak elektriğin üretim periyodu bitiş tarihinden itibaren 12 ay mühletle geçerli olacak.

Vazifeli tedarik şirketleri, kendi portföylerinde yer alan ve yeşil tarifeden yararlanan tüketicilere düzenlenen tarife kapsamında tedarik ettiği enerjiyi YEK-G dokümanlarıyla kanıtlamakla yükümlü olacak.

AB kuruluşlarına üyelik

Kısa periyotta sistemin işler hale gelmesi için olarak yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 1 Haziran 2021’e kadar YEK-G Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası İşletim Metot ve Esasları’nın, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlanması bekleniyor.

SHURA’nın raporuna nazaran, EPDK’nin yol haritasında Türkiye’deki sertifikaların Avrupa Birliği’nde (AB) geçerlilik kazanmasının sağlanması için ilgili kuruluşlara üye olunması planlanıyor. Bu sayede Türkiye’nin menşe garantisi veren doküman ihraç hakkı elde etmesi ve yenilenebilir güç üreticilerinin yurt dışında da gelir sağlayabilecekleri yeni bir pazara erişebilmeleri hedefleniyor.

Ayrıyeten, sertifikaların AB karbon vergisi yükümlülüklerinde ve sonda karbon vergisine karşılık olarak kullanılabileceği öngörülüyor.

Yenilenebilir güçte güneş birinci tercih

Yenilenebilir güç tedarik etmek isteyen şirketler için güneş gücü birinci tercih olarak öne çıkıyor. Bunu rüzgar ve hidroelektrik takip ediyor.

Bu kapsamda raporda, kâfi arzın sağlanabilmesi için lisanssız güneş gücü santrallerinin YEK-G sistemine dahil edilmesi öneriliyor.

Türkiye’nin toplam elektrik üretiminde 2020 sonu prestijiyle yenilenebilir kaynakların hissesi yüzde 43, rüzgar ve güneş gücünün hissesi yüzde ise 12 düzeyinde bulunuyor.