İkinci sefer yeni olağanlaşma sürecine giren Türkiye’de, pandeminin neden olduğu olumsuz tablonun ortadan kaldırılmasına yönelik başlayan aşılama çalışmaları aralıksız devam ediyor. Lakin başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin salgınla savaşta gündeme getirilmeyen meselelerinden biri de, sayıları yüzbinlerle tabir edilen kayıtsız göçmenlerin durumu. Çalışma ve oturma müsaadesi olmayan, sayıları 1 milyon 300 bin olarak söz edilen sığınmacıların aşılanamayacak olmasının, salgın sürecini olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.

Aksaray, Laleli, Kumkapı, Topkapı ve etrafındaki merdivenaltı atölyelerde maskesiz çalışan, tek göz odalı konutlarda 10, 15 kişi yaşayan kayıtsız göçmenlerin ne sıhhat durumunu ne de virüs yükünü kimse bilmiyor. İstanbul’un muhakkak semtlerinde adeta kendi gettolarını yaratan sığınmacıların birçoğu maske ve aralık kuralına uymadan hayatlarını sürdürmeye devam ediyor.

Aşıdan haberleri yok

Bir yıl öncesine kadar Suriyeli sığınmacıların mesken tuttuğu Aksayar ve Kumkapı’da şimdilerde yüklü olarak Afrikalılar, Pakistan, Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri’nden gelenlerin sayısındaki artış göze çarpıyor. Aksaray sokaklarında konuştuğumuz Afrikalı göçmenlerin neredeyse hiçbiri Kovid-19 aşısından haberdar değil.

İsminin Bruno olduğunu söyleyen ve 2 yıldır İstanbul’da yaşadığını belirten Gabonlu bir sığınmacıya Kovid-19 aşısı olup olamayacağını sorduğumuzda, yarım yamalak Türkçe ile “Ben de Kovid-19 yok. Ben hasta değilim” kelamlarını tekrarladı. Kovid-19 aşısı hakkında bilgisi olmadığını söyleyen Bruno, “Buraya çalışmaya geldik. Oturma müsaadem yok. Hastaneye hiç gitmedim. Hasta olsam da gidemem. Aşı kimlere yapılır, bilmiyorum” dedi. Gana’dan 3 yıl evvel gelen Afinya da, “Kovid-19 değilim, sağlıklıyım. Hastaneye gidemem. Çalışıp para kazanmam lazım” dedi.

‘Hastaneye gidemem’

İkinci durağımız olan Nişanca’dan Molla Taşı’na gerçek uzanan bölgede aylık 2 bin, 2 bin 500 lira maaşla çalışan kayıtsız  Afgan ve Pakistanlı göçmenlerin yanına yaklaştığımızda Aksaray’daki üzere misal karşılıklar aldık. Afganistan’dan geldiğini söyleyen Gayyum isimli sığınmacı, aşıdan bihaber olduğunu belirtirken, “Ailemizi memlekette bıraktık. Dokumacılık atölyesinde çalışıyorum. Kovid-19 aşısının kimlere yapıldığını bilmiyorum. Hastaneye gidemem. Hastalık geçirmedim. Aşı olmadan çalışırım” diye konuştu. 

Lakin özel hastane

Üçüncü durağımız Bayrampaşa’daki döküm atölyelerinin olduğu bölgeyi gezdiğimizde, kayıtsız mültecilerin maskesiz, ara kuralsız çalıştıklarını gözlemledik. Polisaj, demir ve metal atölyelerinde ter döken Pakistanlılar, nefes almanın bile neredeyse imkansız olduğu birkaç metrekarelik atölyelerde kimyasal kokuları ve metal tozlarının ortasında çalışıyordu.

İran üzerinden İstanbul’a gelen Pakistanlı Muhammed, “Bayrampaşa’daki kardeşlerimizin birçoklarının pasaportu bile yok. Geldik zira Pakistan’ın kimi bölgelerinde bırakın iş bulmayı, elektrik bile yok. Burada hem kendimizi geçindirmeye hem de ailemize para göndermeye çalışıyoruz. Kaçak olduğumuz için özel hastaneye gidebiliriz. Koronadan korkmuyorum” dedi.

İstanbul’a özel düzenleme yapılmalı

Kovid-19 Pandemisi Sürecinde Türkiye’de Göçmen ve Mültecilerin Sıhhati başlıklı bir rapora imza atan İstanbul Tabip Odası Halk Sıhhati ve Etraf Kurulu üyesi Dr. Deniz Mardin, kayıtsız göçmenlerin aşıya erişim imkanı olmayacağını belirterek; “Bu durum hem mültecilerin kendi sıhhatleri hem de toplumsal sıhhat açısından risk teşkil ediyor” değerlendirmesini yaptı. 

Türk Alman Üniversitesi Göç ve Ahenk Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan da kayıtsız mültecilerin son durumuna ait şu bilgileri paylaştı: “İçişleri Bakanlığı datalarına nazaran Türkiye’de 2015’den bu yana 1 milyon 300 bin ‘düzensiz göçmen’ yakalandı. Bunların yarısı Afganistanlı. Yüzbinlercesi de yakalanmadan yaşıyor. Sistemsiz göçmenlerin en ağır yaşadığı yer ise İstanbul. Pandemide bu kadar yüksek sayılarda olan ve çabucak hepsi genç ve taşınabilir olan bireylerin aşılanmaması salgın seyrini olumsuz etkileyebilir. İstanbul üzere kalabalık bir kentte bu bireylere yönelik bir düzenleme yapılabilir. Statülerinden bağımsız Türkiye’deki bütün yabancılar pandemi nedeniyle aşılama kapsamına alınmalı.”