Metabolizmanın sağlıklı çalışması için vitaminler, olmazsa olmaz… Büyümede yardımcı olan vitaminleri kâfi almadan ömrün sağlıklı sürdürülmesi mümkün değil. Gastronomi ve Mutfak Sanatları Uzmanı Prof.Dr. Y. Birol Hürmet, vitaminlerin bedenimizde değerli vazifeleri olduğunu söyledi.

Vitaminlerin hastalıklara karşı beden direncini artırdığını belirten Hürmet, “Vitaminlerden rastgele biri bedene alınmazsa o vitaminin yardımcı olduğu biyokimyasal yansıma yürümeyeceğinden büyüme ve beden çalışmasında aksamalar olur.

Büyük çoğunluğu koenzim olarak vazife yapan vitaminler, enzimleri etkin hâle getirir. Besin öğelerinin bedende uygun halde kullanılmasını sağlayan vitaminler, hudut ve sindirim sisteminin iyi çalışmasına katkı yapar” dedi.

Vitamin olmadan ömür sürdürülebilir mi?

Vitaminler, “Büyüme ve üreme üzere spesifik işlevlerin gerçekleşmesi, sağlıklı hayatın devamı için küçük ölçülerde ihtiyaç duyulan organik, esansiyel moleküller” olarak biliniyor. Vitaminlerin güç üretmediğini lakin karbonhidrat, yağ ve proteinlerden güç üretiminde rolleri olduğunu söyleyen Profesör Hürmet, “Metabolizmanın denetiminde hormon ve enzimlerin yanında vitaminlerin de birbirine bağlı olarak çalışması gerekir.

Enzim, hormon ve vitaminler olmadan hayatın sürdürülmesi mümkün değil. Zira bu hususlar birbirinin yerine geçemez, öbür unsurlarla de yer değiştiremez ve bunlar olmadan da metabolizma olayları gerçekleşmez” diye konuştu.

‘Tüm vitaminleri depolayan bir besin yok’

İnsan bedeninin değişik vitaminlere gereksinimi bulunuyor lakin tüm vitaminleri içeren bir besin yok. Bu nedenle diyeti çeşitlendirmek çok kıymetli… Kişinin çeşitli besinler yoluyla vitaminleri alması gerekiyor. Günümüz insanı ise besinlerden alamadığı kimi vitaminleri desteklerden alma yoluna gidiyor.

“Çoğu yetişkinin, kalsiyum üzere muhakkak bir besleyici unsur eksik olmadıkça destek almasına gerek yok. Bu durumlarda, evvel besin kaynaklarından daha fazla besin almaya çalışmalısınız. Desteklerden çok diyetinize güvenmelisiniz” diyen Hürmet, vitamin ve mineral desteği alınması durumunda ise nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle açıkladı:

“Gerçekten vitamin yahut mineral desteği almanız gerekip gerekmediğini öğrenmek için öncelikle hekiminizle konuşun. Vitaminleri ne vakit alacağınızı da bilmeniz gerekiyor. Örneğin B kümesi üzere multivitaminleri ve suda çözünen vitaminleri; yiyecekle birlikte yahut yemeksiz, istediğiniz vakit alabilirsiniz.

Bu nedenle sabahları bu vitaminleri almak tertipli olarak vitamin alma alışkanlığını kazanmanıza yardımcı olabilir. A ve E üzere yağda çözünen vitaminleri ise bedeninizin vitamini emmesine yardımcı olmak için akşam yemeğinden sonra üzere yiyeceklerle birlikte almak daha iyi olur.”

Vitamin desteği alırken nelere dikkat etmelisiniz?

-Vitamin desteklerini hekim tavsiyesiyle almak gerekiyor.

-Azami yarar için hangi vitaminin ne vakit alınacağını öğrenmelisiniz.

-B kümesi üzere multivitaminleri ve suda çözünen vitaminleri, yiyecekle birlikte yahut yemeksiz, istediğiniz vakit alabilirsiniz. Sabahları almak ise alışkanlık kazanmak için daha yararlı.

-A ve E üzere yağda çözünen vitaminleri, bedeninizin vitamini emmesine yardımcı olmak için akşam yemeği üzere yiyeceklerle birlikte alın.

-Statin (lipid düşürücü), tiroid ilaçları yahut antibiyotik kullanıyorsanız, rastgele bir etkileşimi önlemek için ilaçlarınızdan birkaç saat sonra destekleri almanız gerekip gerekmediğini hekiminize yahut eczacınıza sorun.

-Hem multivitamin hem de kalsiyum üzere başka destekler alıyorsanız, bedeninizin bunları büsbütün emebilmesi için bunları birkaç saat aralıklarla almaya dikkat edin.

-Aslında, yağda çözünen kimi vitaminleri çok fazla almak sizi çok hasta edebilir. Bu eserleri alan yetişkinlerin hayatlarını uzattığını kanıtlayacak hiçbir bilimsel delil bulunmuyor.

-D vitamini eksikliğiniz varsa destek almak uygun görülüyor.

-Doktorunuzla hangi desteklerden yararlanacağınız konusunda hemfikirseniz, aktifliğini en üst seviyeye çıkarmak için, vitamin ve mineral desteklerini günün hangi saatinde almanız gerektiğini bilmeniz gerekiyor.

-Aldığınız vitamin desteğinin, kullandığınız reçeteli ilaçlarla tehlikeli etkileşimlerden kaçınmasına da dikkat edin. Bu hususta hekiminizden yardım isteyin.

Vitaminlerin özellikleri nelerdir?

Suda çözünenler (C vitamini ve B kümesi vitaminler)

-Direkt kana geçerler.

-Serbest taşınırlar.

-Vücut sıvılarında dolaşırlar.

-Fazlası böbrekler tarafından uzaklaştırılır.

-Toksik seviyelere nadiren ulaşırlar.

-Sık ve küçük dozlarda alınmalıdır. (1-3 gün)

Yağda çözünenler

-Önce lenfe sonra kana geçerler.

-Taşınımları için protein taşıyıcılara ihtiyaç vardır.

-Hücrelerde yağ ile birlikte depo edilirler.-Fazla ölçüde alındıklarında toksik seviyelere ulaşırlar.

-Periyodik dozlarda alınmalıdır.