Türkiye’de 1 Temmuz’dan itibaren kısıtlamaların büsbütün kalkmasıyla bir arada vatandaşların güya salgın bitmişçesine ferdî korunma tedbirlerini de bırakmasının çok tehlikeli olduğunu söyleyen Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kısmı’ndan Prof. Dr. Murat Akova, Demirören Haber Ajansı’na kıymetli açıklamalarda bulundu.

Türkiye’nin en büyük aşı faz çalışması olan Sinovac Faz 3 çalışmasının koordinatörlüğünü de yapan Prof. Dr. Akova, aşılanmanın tam olarak istenen seviyede olmadığı bu günlerde maske kullanmayı bırakmanın önemli bir kusur olduğuna değindi.

Prof. Dr. Akova kelamlarını şöyle sürdürdü: “Türkiye’de şu anda yapılan büyük bir yanlış var. 1 Temmuz’dan itibaren davul zurna ile tekrar eski halimize döndük. 2019’daki üzere, güya pandemi öncesi dönemdeymişiz üzere, maske kullanımı minimumda, kalabalıklar vahim seviyede, yurtdışından bilhassa Delta virüs salgını olduğu bilinen ülkelerden (Rusya olmak üzere) çok sayıda turist geliyor. O turistlerin olduğu turizm bölgelerinde de maske kullanımı neredeyse yok, kapalı ortamlarda tedbirlere dikkat edilmiyor. Bence şu anda temel bilimsel delil, ister varyant olsun, ister özgün virüs olsun, hastalığa karşı en tesirli usul hala maske ve başka korunma tedbirleri. Kalabalık ortamlarda, havalandırması olmayan ortamlarda maskesiz ve uzun vadeli bulunmak en büyük risk faktörü”

ÜÇ DOZ DA OLSANIZ VARYANTLARDA MUHAFAZA YÜZDE YÜZ DEĞİL

Şayet bu halde tedbirlere uyulmamaya devam edilirse Delta varyantın Türkiye’de de baskın hale gelmesinin kaçınılmaz olduğuna işaret eden Prof. Dr. Akova, “Şu anda hadise sayısı 1’dir 3’tür çok da kıymeti yok artık. Bayramdan sonra, Temmuz ayının sonuna kadar muhtemelen Türkiye’deki yaygın virüs Delta virüsü olacak. Bu hususta hiçbir kuşku yok. Tıpkı öngörü AB ülkeleri için de geçerli, Amerika da bu projeksiyonu yapıyor şu anda. Amerika’da ortaya çıkan yeni hadiselerin yüzde 50’si Delta varyantı. AB ülkelerinde de Delta olaylarının Ağustos başına kadar yüzde 90’a erişeceği düşünülüyor. Türkiye’de daha erken olur lakin daha geç olmaz, Delta varyantı baskın olacak. Siz bütün korunma tedbirlerini bırakıp 3. doz aşımızı da olalım, Delta’ya karşı da korunuruz diye düşünürseniz çok yanlış olur. Bütün aşılar 3 doz da olsanız 5 doz da olsanız Delta varyanta karşı kısmi müdafaa sağlıyor. Siz kendinizi müdafaaya devam etmediğiniz sürece, şu andaki aşılarla ne kadar aşılanırsanız aşılanın yüzde 100 müdafaa kelam konusu değil” dedi.

MRNA AŞILARI DAHA FAAL FAKAT DÜNYANIN HER AŞIYA MUHTAÇLIĞI VAR

mRNA aşılarının varyantlara karşı daha tesirli olabileceği istikametindeki tartışmalara da değinen Prof. Dr. Akova, bu hususta küçük çaplı da olsa bilimsel çalışmaların yapıldığını lakin şimdi kâfi seviyede mutlaklık olmadığını, daha fazla çalışmaya gereksinim olduğunu söyledi. Prof. Dr. Akova, Batı ülkeleri başta olmak üzere dünyada aşıya ulaşabilen bir bölümünün mRNA ile aşılanıp öteki kısmın aşılanamamasının, salgını bitirmenin önündeki en büyük pürüz olduğuna dikkat çekerek inaktif, mRNA ya da öbür aşılar olsun, DSÖ’nün kriterlerini sağlayan her türlü aşıya muhtaçlık olduğunu söyledi.

“HANGİ AŞI OLURSA OLSUN TOPLUMSAL BARİYER İÇİN FAYDALI”

Prof. Dr. Akova kelamlarını şöyle sürdürdü: “Aslında asemptomatik enfeksiyonla ilgili sistemli denetimli bir çalışma yapılmış değil. Lakin küçük çaplı çalışmalar var. O çalışmaların sonuçlarına nazaran asemptomatik enfeksiyonlara karşı bu aşıların (mRNA) aktifliği var deniliyor. İnaktif aşılar da ki yalnızca Sinovac değil öbür inaktif aşı olan Sinopharm’ın da sonuçları da 10-15 gün evvel JAMA’da yayınlandı. Orada da tıpkı şey kelam konusu. Bunlar asemptomatik yani hafif belirtili olayları engellemiyor. Muhtemelen taşıyıcılığı da yani hastalanmadan virüsü etrafa yaymayı da engellemiyor. Lakin şöyle bir şey var, Batı ülkeleri şu anda aşıya çok rahat erişiyor. Türkiye de o denli. Fakat dünyada hala aşılanmamış milyarlarca insan var. Afrika Kıtası’nın 1,5 milyar nüfusu olan kıtanın, yalnızca yüzde 2,5’i aşılandı. Bunun da yüzde sekseni Kuzey Afrika’da, yani Tunus, Cezayir Mısır, oralarda. Sahra altı Afrikası’nda, Güney Afrika’yı bir tarafa koyarsak, aşılanma oranları yüzde 1’in altında. Buralardaki toplumsal bağışıklık dediğimiz, toplumun büyük kısımlarını aşılamak için çok sayıda aşıya gereksiniminiz var. Bu kümeler içerisinde aşılamayı ne ile yaparsanız yapın, toplum içerisinde hastalığa bir bariyer koymuş oluyorsunuz. Önemli hastalığı vefatı engellemiş oluyorsunuz. O basamaktan sonra da artık asemptomatik, semptomatik enfeksiyonların çok değeri kalmıyor. Yani toplumun yüzde 70’den fazlası aşılanacak olursa bunun çok fazla bir değeri kalmıyor. Lakin küçük kümelerde toplumun yüzde 10’unu aşıladınız, onların içinde asemptomatik olup aşılıyım diye ortalığa saçanlar olduğu sürece enfeksiyon bitmez.”

“TÜRKİYE’DEN DE ŞİLİ’DEKİ ÜZERE GERÇEK ÖMÜR VERİSİ ÇALIŞMASI ÇIKMALI”

Geçtiğimiz günlerde Şili’nin Sinovac aşısına dair yayınladığı yaklaşık 10,5 milyon aşılı bireye dayanan gerçek ömür datalarına misal sonuçların, Türkiye’de de çarçabuk yayın olarak yapılabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Akova, Sıhhat Bakanlığı’nın dünyanın en iyi elektronik takip sistemlerinden birine, e-Nabız’a sahip olmasının bu manada büyük bir avantaj olduğunu vurgulayarak, kelamlarını şöyle noktaladı: “Türkiye’de kesin sayısı bilmiyorum lakin sanırım 15 milyon kişi iki doz Sinovac ile aşılandı ve aşikâr bir müddet takip edildi. Bu bilgiler elektronik ortamda takip ediliyor. Dünyada çok az ülkede bu türlü bir sistem var. Fakat bu dataları kıymetlendirmek, açıklamak lazım. Hatta şu anda Türkiye’nin varyant haritası ile bir arada bu değerlendirmeyi yapabiliriz. Şili’ye benzeri bir çalışmanın bizden çıkmaması için aslında hiçbir neden yok. Bu mevzuda bir ekip eforlar sarf ediliyor, bizim üniversitemizden, benim kısmından de birtakım arkadaşlar bu çalışma kümesinin içerisindeler. Biz, Şili’den daha yüksek sayılardaki dataları saygın tıp mecmuaları NEJM’de ya da Lancet’te yayınlamış olabilirdik. Aslında hiçbir pürüz yok fakat yapılmadı. Bunu büyük bir eksiklik olarak değerlendiriyorum, bunu bir an evvel yapmamız gerekiyor.”