Manisa Celal Bayar Üniversitesi (MCBÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları, Halk Sıhhati ve Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu öğretim elemanları tarafından yürütülen ‘SARS CoV-2 İnaktif (Sinovac-Coronavac) Aşısının Bağışıklık Yanıtı’ konusundaki bilimsel çalışma tamamlandı. Yürütülen çalışma, MCBÜ Bilimsel Araştırma Fonu Takviyesi ile, Türkiye’de geniş ölçekte kullanılan SARS-CoV-2 inaktif Sinovac (Coronavac) aşısının antikor oluşturma yetkinliği konusunda yapıldı ve Türkiye’de sonuçları açıklanan birinci kapsamlı çalışmalardan biri olma özelliğini taşıyor. Çalışmada, SARS-CoV-2 Spike (Dikensi) proteininde virüsün insan hücrelerine bağlandığı bölgeye (RBD) karşı oluşan nötralizan antikorlar kantitatif ve kalitatif olmak üzere iki farklı testle saptandı. 

ÇALIŞMA 1053 SIHHAT ÇALIŞANI ÜZERİNDE DENENDİ

Manisa CBÜ hastanesi istekli sıhhat çalışanları üzerinde yürütülen, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Etik Konseyi tarafından onaylanan bir aşı antikor karşılığı çalışması olan araştırmanın bilgileri 11 Ocak – 18 Mart 2021 tarihleri ortasında toplandı ve aşılama öncesi tüm iştirakçilere antikor testi yapılarak, SARS- CoV-2 antikoru saptanmayan 1053 kişi çalışmaya alındı. Yapılan araştırmada tüm sıhhat çalışanlarının birinci aşıdan en az 28 gün sonra (939 katılımcıdan) ve ikinci aşıdan en az 28 gün sonra (771 katılımcıdan) elde edilen özet sonuçlar ise şu halde açıklandı:

“Genel bulgular: 1. aşıdan en az 28 gün sonra bağışıklık yüzdesi yüzde 25.3 (Yüzde 95 GA: 22.5 – 28.1), 2. aşıdan en az 28 gün sonra Nötralizan (Kantitatif) testi bağışıklığı yüzde 97.92 (Yüzde 95 GA: 96.91 – 98.93) 2. aşıdan en az 28 gün sonra Nötralizan (Kalitatif) testi bağışıklığı yüzde 97.79 (yüzde 95 GA: 96.75 – 98.23) olarak belirlendi.”

ARAŞTIRMAYI YAPAN UZMANLAR KONUŞTU

Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Tıbbı Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Sinem Akçalı, “Biz bu araştırmamızda Celal Bayar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri fonu takviyesiyle bugün Türkiye’de geniş ölçekte kullanıma giren halk ortasında ‘Çin aşısı’ olarak bilinen inaktif Covid-19 aşısının antikor oluşturma yetkinliğini değerlendirmeyi amaçladık. Aşının oluşturduğu antikor yetkinliğini saptamanın yanı sıra bir başka emelimiz da sıhhat çalışanlarında aşının oluşturduğu antikor seviyelerinin ne kadar mühletle devam ettirdiğini takip etmeyi planladık. Bu nedenle aşı antikor seviyelerini araştırmak için bize sayısal olarak paha verebilecek kitleri tercih ettik. Sıhhat çalışanlarından toplanan kanlardan araştırmamızı yaptık. Fakat bu saptayacağımız antikorların tıpkı vakitte nötralizan antikor denilen ve şahısları Covid-19 ile hastalanmaktan koruyacak virüsün hücreye girişini engelleyen antikorlar olup olmadığını görmek için de bir öbür nötralizasyon testi dediğimiz bir diğer testle de aşılanmış bireylerden toplanan kanları çalıştık. Daha sonra her iki test sonuçlarını bulduğumuz bedeller üzerinden değerlendirdik. Bu çalışma Türkiye’de sonuçları açıklanan birinci kapsamlı çalışmalardan biri olarak kayıtlara geçti” diye konuştu.

BAYANLARDA ANTİKOR ÜRETME ORANI DAHA YÜKSEK

Manisa CBÜ Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Şebnem Şenol Akar, Çalışmamıza başlangıçta 1053 kişi daha evvel hastalığı geçirmemiş ve antikoru negatif olan sıhhat çalışanları katıldı. 1053 kişinin öncelikle hastalığı geçirmediği yaptığımız antikor testleriyle kanıtlamış olduk. Birinci aşının akabinde ikinci aşıdan evvel bir kan aldık. Bu kan alımında antikor seviyelerini saptadık. İkinci aşıdan en az 28 gün sonra ikinci kanlarımızı topladık. Bu durumda birinci aşıdan sonra 900’ün üzerindeki sıhhat çalışanında, ikinci aşıdan 28 gün sonra da 771 sıhhat çalışanında kanlarımızı topladık. Çalışmanın sonucunda gördüğümüz kıymetli durumlardan bir tanesi nötrolizan antikor ve titreyle baktığımız antikor sonuçlarının uyumlu olmasıydı. Birinci aşıdan sonra antikor geliştirme oranı yüzde 25’te kaldı. İkinci aşıdan sonra antikor geliştirme oranı yüzde 97’nin de üzerine çıktı. Bu da demek oluyor ki birinci aşıdan sonra kâfi bağışıklık oluşmamakta, ikinci aşıdan sonra toplumun büyük bir kısmında bağışıklığını oluşturmuş durumdayız dedi. Akar, şöyle devam etti:

“Antikor geliştirme oranı her iki cinsiyette de kâfi ve manalı bir seviyede olmakla birlikte bayanlarda bir ölçü daha yüksek antikor seviyesi saptadığımız doğrudur. Erkeklerde yüzde 97, bayanlarda yüzde 99 oranında bir antikor geliştirme oranı kelam konusuydu. Bu oranı bir ölçü cinsiyetle farklılık gösterebilir. Bunun katiyetle cinsiyetle bağlantılı olup olmadığını istatiksel alt değerlendirmeler sonuçlandığında söylemek daha gerçek olacaktır. Burada vurgulamamız gereken şey bir doz aşının asla kâfi olmayacağı, kesinlikle ikinci dozun olunması gerektiği, koruyuculuğun bu halde oluşabileceğini söylememiz çok değerli.

Akar, kurallarda dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Çalışmamızda göstermiş olduğumuz yüksek antikor seviyeleri hastalıktan yüzde 100 korunacak oldukları manasına gelmemektedir. Muhakkak ferdî korunma tedbirlerini aralık vermeden devam etmemiz gerekiyor. Maske kullanımına, ferdî aralık kurallarına dikkat edilmesi kesinlikle gerekiyor. Kapalı ortamlardan korunma, bu türlü ortamlarda maskemizi çıkarmama üzere değerli mevzulara dikkati çekmemiz gerekiyor” diye konuştu. 

Aşının yan tesirleri üzerinde de çalışma yaptıklarını söz eden Akar, “Hastalığı geçirmektense aşılı olmak çok daha inançlı. Tereddütleri azaltmak gayesiyle biz bu çalışmamızda yan tesirleri de yakından takip ettik. Yan tesirlerin son derece az olduğunu gözlemledik. Bilhassa yüzde 25’in altında yalnızca aşı yerinde ağrı üzere ya da baş ağrısı üzere çok az yan tesirler görüldüğünü gözlemledik. Yüzde 1’in altında hastaneye başvurmayı gerektirecek ciddiyette yan tesirler olduğunu gözlemledik. Bu da aşının son derece inançlı olduğunu gösteren kıymetli bir kanıt” tabirlerini kullandı. 

Çalışmaya, Dr. Öğr. Vazifelisi Şebnem Şenol Akar, Prof. Dr. Sinem Akçalı, Prof. Dr. Erhan Eser, Prof. Dr. Pınar Dündar, Prof. Dr. Beyhan C. Özyurt, Dr. Öğretim Vazifelisi Deniz Özer, Dr. Yunus Özkaya, Dr. Merve Gezginci, Dr. Gülizar Deniz ve Uzman Hemşire Ferya Karadağ Yalçın’ın araştırmacı olarak katıldı.