Geçen hafta piyasalarda yaşanan hareketlilik, başta iktisat idaresi olmak üzere düzenleyici şuralar ve iş dünyasının tesirli duruşuna sahne oldu.

“Güçlü iktisat, güçlü Türkiye” gayesi doğrultusunda, tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgınının olumsuz tesirlerini bertaraf etmek ismine; bir dizi tedbirler alan Türkiye, iş dünyasının gayretiyle ülkede çarkların tekrar dönmesinin ve ekonomik canlanmanın gelecek ismine umut veren sinyaller almasının önünü açmayı başardı.

Yaşanan aksiliklerin hala tüm dünyada son bulmaması hatta başta ABD ve Avrupa olmak üzere birçok bölgede pandemide ikinci dalga ihtimalinin konuşulduğu böylesine bir devirde uzmanlar ve piyasanın önde gelen isimlerinden sakinlik daveti geldi.

‘Avantajımız çok’

Döviz, borsa ve altın üzere enstrümanlar ekseninde piyasalarda yaşanan oynaklıkta; gerek iş dünyası gerekse vatandaşların tasaya kapılmamasına dikkat çekilirken; yaşanan sert hareketlerin kısa müddette yerini dinginliğe bırakması bekleniyor.

Dünya rekabetinde öne çıkmak için elinde güçlü silahları olan Türkiye’nin başta üretim olmak üzere turizm ve ihracatta önümüzdeki devirde önemli avantajları olduğunun altı çiziliyor.

Üretim endeksli iktisada geçilmesi gerektiğini lisana getiren iş dünyası temsilcileri, “Sakin olup beklemeliyiz” diyor.

‘BÜYÜMEDE MÜSPET AYRIŞTIK’

İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, pandemi süreciyle birlikte ocak ayından itibaren bilhassa gelişmekte olan ülkelere dönük sermaye çıkışları yaşandığını lisana getirdi. Türkiye’nin birinci çeyrekte yüzde 4.5 büyüdüğünü belirten Şener, “Eğer pandemi süreci yaşanmasaydı Türkiye’de bu büyüme trendi devam edecekti. G20, AB, OECD ülkeleri içinde bu büyüme sayısı en büyük rakam” dedi.

Pandeminin gelişmekte olan ülkeleri etkilediğini lakin Türkiye’nin birinci çeyrekteki yüzde 4.5’lik büyümesiyle bu ülkeler ortasında olumlu ayrıştığını söyleyen Şener, “Bu haftadan itibaren bilhassa mevduat faizlerinin üst istikametli hareket etmesiyle birlikte aşikâr ölçüde de olsa TL’nin öbür gelişmekte olan ülke para ünitelerine nazaran izafî olarak müspet ayrışacağını söylemek mümkün. Tıpkı vakitte gerçek olarak faizlerin artması alınacak öbür önlemlerle birlikte bilhassa borsadan ve mevduattan yabancıların çıkışını da yavaşlatacaktır” diye konuştu.

Ani hareket uyarısı

Tıpkı vakitte BDDK’nın etkin rasyo ile ilgili alacağı karar ve Merkez Bankası’nın açık piyasa süreçleri yoluyla alacağı önlemlerin piyasaların yavaş da olsa durulmasını beraberinde getireceğini kaydeden Şener, şöyle devam etti:

“Bu kurumların alacağı kararlarla birlikte Türkiye iktisadının süratli bir biçimde olağanlaşmasını beklemek mümkün. Bilhassa yatırımcılar bu süreç içerisinde ani hareketlerden kaçınmalı. Hasebiyle konumların korunmasında yarar var. Olağanlaşmayı artıracak ögelerden biri de ağustos başında turizme dönük açılımların hızlanması önümüzdeki periyot içerisinde olağanlaşmayı daha da hızlandıracaktır. İhracat da önümüzdeki devirde daha büyük bir ivme kazanarak cari açığın da sorun olabilme ihtimalini ortadan kaldıracaktır.”

‘Geleceğe umutla bakıyoruz’

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle, pandemi sürecinin bütün dünya ticaretini etkilediğini söyledi. Türkiye olarak bilhassa ihracata verilen takviyelerle çok kısa vakit içinde ihracatı olağan devirler düzeyine taşıdıklarını belirten Gülle, “Ekonomi idaresinin bize bu hususta takviyesi çok fazla. Bu süreci de muvaffakiyetle yönettiler. Bu çalkantılı periyotları pek çok kere yaşadık. Ancak sonunda toparlanarak gittiğimizi gördük. Buradaki süreci de geleceğe umutlu bakarak yöneteceğiz ve ülkemizin muhtaçlığı olan döviz ve ihracat artışını sağlayacağız” diye konuştu.

‘Üretim ekonomisi’

Türkiye İş Bayanları Derneği (TİKAD) Lideri Nilüfer Bulut, bu sürecin çok yanlışsız tahlil edilmesi gerektiğini belirtti. “Üretim endeksli iktisada süratlice yönelmeliyiz” diyen Bulut, şöyle devam etti:

“Dövizi istikrarda tutabilmek için faiz artışına gidilmesi gerektiğini düşünüyorum. Merkez Bankası’nın da TL’nin kıymeti karşılığı açıklamaları net yapması gerekiyor. Belirsizlik yabancı yatırımcının ülkemizden çıkmasına neden oluyor. Türkiye’nin attığı adımların çok sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Sağlıklı bir formda bu süreci de atlatırız.”

‘Sakin olup beklemeliyiz’

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Idare Konseyi Lideri Nazmi Durbakayım, kurdaki bu düzeylerin 1.5 sene evvel yaşandığını ve tekrar dengelendiğini hatırlattı.

Tüm dalların önlem alacağını belirten Durbakayım, “Konut dalında bahtımız uzun vadeli imalat ve satış olması. Kur arttı diye daire fiyatı çabucak artmıyor. Türkiye kur artışlarına yabancı değil. Tekrar geri gelmeyecek diye bir şey yok. Sakin olup beklemek lazım” dedi.

‘Toparlanma hızlanır’

Kur artışlarının özgür piyasada önlenemediğini belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, ise “Bu durum sadece Türkiye’yle ilgili değil, dünyayla da ilgili. Hükümetten bu dalgalanmaların sabit fiyatlı ana girdilere yansıtılmamasını talep ediyoruz. Böylelikle yüksek fiyat artışları vatandaşa yansımamış olacak. Toparlanma süreci de hızlanacak” tabirlerini kullandı.

İstikrar ve öngörülebilirlik

Ziylan GYY Idare Konseyi Lideri Mehmet Büyükekşi, en değerli şeyin istikrar ve öngörülebilirlik olduğunu açıkladı.

Ani çıkış ve sert düşüşlerin o günkü dalgalanma müddetinde ödemesi olanlar için sorun yaratabildiğini belirten Büyükekşi, “Burada muhakkak bir şey sağlanabilirse ihracat açısından da kıymetli üretim açısından da değerli olacaktır. Önümüzdeki periyotları planlarken istikrarlı ve öngörülebilir bir kur olması son derece kıymetli. Bundan sonraki devirde ithal eserler yerine yerli eserlerin öngörülebilirliği daha ehemmiyet kazanacaktır.

İthal eserlerde kur artışlarıyla fiyatı öngöremiyorsunuz. Yerli eserlerde de, ki hükümetin planında ithal ikamesi olan eserleri desteklemesi siyaseti vardı, o siyasetin da uygulamaya geçmesi çok kıymetli. Yerli eserlerin tüketilmesi üretici için de ehemmiyet kazanacaktır” tabirlerini kullandı.

‘Önlemler alınacaktır’

Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Lideri Ülkay Atmaca ise, “Hükümet tarafından bahisle ilgili tedbirler alınacaktır. Bu haftaki durumu da görmek lazım” dedi.

Daha fazla turist getirmek için neler yapılabileceğine odaklandıklarını söyleyen Atmaca, şöyle devam etti:

“Rusya charter uçuşları başlıyor. İç pazar hareketliliğimiz devam ediyor. İngiltere, Ukrayna’da artış var. Eski günlerdeki üzere bütün ülkelerden nasıl daha fazla turist alabiliriz bununla ilgili çalışıyoruz.”