Türkiye, endüstrisinin yanı sıra, gerek üretim çeşitliliği gerekse tarihi ve kültürel zenginliğiyle yöresel eserler bakımından değerli bir potansiyel barındırıyor. Kelam konusu üretimin ve çeşitliliğin korunması, artırılması ve tüketiminin özendirilmesi maksadıyla 12-18 Aralık devri “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” olarak kutlanıyor.

AA muhabirinin Ticaret Bakanlığından edindiği bilgiye nazaran, Bakanlık “yerli üretimin desteklenmesi” için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Bu kapsamda, Türkiye’nin lokal kıymetlerinin ve coğrafik işaretli eserlerinin tanınırlığının artırılması, bu eserlerin markalaşmasının sağlanması ve piyasada daha fazla pazar hissesine sahip olması ile bu eserleri üreten küçük mahallî üreticilerin pazara girişinin kolaylaştırılması hedefleniyor ve bu doğrultuda çalışmalar gerçekleştiriliyor.

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve ikincil düzenlemeler gereği, süratli tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerde satış alanlarının en az yüzde 1’inin, coğrafik işaretli olarak tescil edilen yahut tescil edilmemiş olsa bile meslek kuruluşlarının uygun görüşü alınarak ticaret vilayet müdürlüklerince belirlenen süratli tüketim malı niteliği taşıyan yöresel eserlerin satışına ayrılması gerekiyor.

Bakanlık, halihazırda coğrafik işaretli eserler ile yöresel eserlere yönelik mevzuatın uygulanabilirliğinin ve aktifliğinin artırılmasına ait mevzuat çalışmalarına devam ediyor. Bu kapsamda, yüzde 1’lik raf alanının tamamının coğrafik işaretli eserlere ve yöresel eserlere ayrılması ile raf tahsisi yapılacak coğrafik işaretli eserler için mağazanın bulunduğu vilayette üretilmesi kuralının kaldırılmasının yanı sıra Bakanlığa, perakende işletmelerde coğrafik işaretli eserler ile yöresel eserlere ayrılacak raf alanını muhakkak bir orana kadar artırma yetkisi kullanmasına yönelik çalışmalar yapılıyor.

Yerli eserlere yönelik farkındalık çalışmaları yürütülüyor

Öte yandan, tüketicilerin yerli eserler hakkında bilgi sahibi olması ve bu eserlerin tüketiminin özendirilmesi hedefiyle perakende olarak satışa arz edilen mal yahut hizmetlere ait fiyat etiketlerinde bulunması gerekli ögeler ortasına “Yerli Üretim” logosu da eklenmişti. Bu logonun haksız ve yersiz olarak mevzuata ters kullanımına karşı idari yaptırımlar devreye alındı. Buna nazaran, fiyat etiketine ait karşıtlıklar için idari para cezası uygulanırken, tanıtımlarda logoyu haksız ve yersiz kullananlar hakkında Reklam Heyeti tarafından, reklamın yayınlandığı mecraya idari para cezası uygulamaları gerçekleştirildi.

Mevcut düzenlemelere ilaveten, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında gerçekleştirilen Tüketici Profili ve Şuur Seviyesi Araştırması ile yerli eser tercih eden tüketicilerin oranı, tercih etme ve etmeme nedenleri saptandı. Gelecek devirlerde her yıl tekrarlanması planlanan bu araştırmayla tüketimde yerli üretim eserlerin tercih edilebilirliği izlenmeye devam edilecek ve sonuçlar doğrultusunda bilinçlendirme çalışmaları sürdürülecek.

Turquality Programı “Türk Malı” imajına katkı sunuyor

Ticaret Bakanlığı tarafından, ihracatın ülke iktisadı faydasına desteklenmesi ve geliştirilmesi maksadıyla ihracatta farklı gelişmişlik düzeyinde olan firmaların kendi bölümleri prestijiyle global pazarlarda daha rekabetçi olabilmeleri için doğan çeşitli dayanak gereksinimleri, ihracata yönelik devlet yardımları sistematiği çerçevesinde karşılanıyor.

İhracatta “Made in Turkey-Türk Malı” algısının daha ileriye taşınması, firmaların yurt dışındaki tedarik zincirlerine gerçekleştirecekleri orta malı, yatırım malı ve hatta ham unsur ihracatının artışı ve sürdürülebilirliği için ehemmiyet arz ediyor.

Bakanlık tarafından milletlerarası pazarlarda “Türk Malı” imajının ekonomik hayatın farklı noktalarında yer alan yabancı ithalatçılar, distribütörler, kanaat başkanları ve basın mensupları, kesin tüketiciler başta olmak üzere tüm karar alıcılar nezdinde aktif halde tanıtılması ve mevcut müspet imajın kalite istikameti başta olmak üzere farklı kriterleri içerecek halde daha da ileriye taşınmasına yönelik çalışmalar yürütülüyor. Bilhassa katma pahası yüksek, tasarım ve teknoloji istikametiyle öne çıkan ve Türkiye’nin sürdürülebilir ihracat artışının sağlanmasında büyük rol oynayan yetkinlikte firmaların desteklenmesi için çeşitli dayanak sistemleri sunuluyor.

Milletlerarası markalaşma noktasındaki firmaların, üretimden pazarlamaya, satıştan satış sonrası hizmetlere kadar bütün süreçleri kapsayacak formda yönetimsel bilgi birikimi, kurumsallaşma ve gelişimlerini sağlayarak milletlerarası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmeleri, kelam konusu markalar aracılığıyla olumlu Türk Malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi emeliyle başlatılan “Turquality” Programı da büyük ehemmiyet taşıyor.

Halihazırda 286 firma, 300 markasıyla Turquality Programı kapsamında destekleniyor. Marka/Turquality Programı kapsamına alınan firmaların patent, yararlı model, endüstriyel tasarım ve marka tesciline ait harcamaları, sertifikasyona ait masrafları, moda/endüstriyel eser tasarımcısı/şef istihdamına ait masrafları, tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri, yurt dışı ünitelere ait sarfiyatları, idare, tasarım, hukuk, bilişim danışmanlığı sarfiyatları Bakanlık kaynaklarından destekleniyor.

Dizayncı firmalara özel takviyeler

Bakanlıkça, ticaret erbabına sağlanan ikinci dayanak paketi ise “tasarım destekleri” olarak öne çıkarken, bu çerçevede, dizayncı şirketleri, tasarım ofisleri ve iş birliği kuruluşlarının gerçekleştireceği tanıtım, reklam, istihdam, patent tescili, danışmanlık harcamaları ile yurt dışında açacakları dizayna dair ünitelerin sarfiyatları üzere birçok masraflarına takviye sağlanıyor.

Ayrıyeten, Bakanlığın “terzi işi” bir yaklaşımla oluşturduğu Global Tedarik Zinciri Yetkinlik Projesi Dayanağı (KTZ) ile firmalar, yazılım ve ekipman, eğitim ve danışmanlık, sertifikasyon ve eser doğrulama üzere dünyanın başta gelen küresel ölçekteki şirketlere yönelik ihracat gayeleri için kritik kıymet taşıyan alanlarda destekleniyor. Bu çalışmalarla Türkiye’de yerli eser kullanımının artırılması, yurt dışında “Türk Malı” imajının güçlendirilmesi sağlanmaya çalışılıyor.