Salgın önlemleri kapsamında 29 Nisan 19.00’dan 17 Mayıs 05.00’a kadar sürecek tam kapanma için esnaftan turizmciye, perakende dalından e-ticaret erbabına farklı bölümler beklentilerini ve hazırlıklarını Milliyet’e anlattı.

Esnaf için yeni tedbir talebi

İstanbul Berberler Odası Lideri Şükrü Akyüz, Ramazan Bayramı öncesi uygulanan tam kapanmanın berber esnafını maddi istikametten mağdur edeceğini belirterek, “Mutlaka vakitle esnafı kollayan bir takviye geleceğini düşünüyoruz. Getirilen tahlillerin de esnafı rahatlatacak formda olması gerekiyor” dedi.

Kısmi kapanma devrinde de saat kısıtlaması, hafta sonu yasaklarına karşın berber esnafı olarak çarkları döndürdüklerine değinen Akyüz, “Tam kapanmayla birlikte bayramdan sonra rahatlayacağımızı düşünüyoruz. Gelir kaybı takviyesinin birkaç ay daha sürmesi de esnafa katkı sağlar” tabirlerini kullandı.

‘Deposu olmayan KOBİ ne yapacak?’

Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Lideri Emre Ekmekçi, geçmiş kapanmaya nazaran daha tecrübeli olduklarını kaydederek, “Marketler ve başka pek çok kurum sanal ticarete girdi. Onların teslimatları güçlendi. Öbür yandan kargo kapasitesi arttı. Her manada e-ticarette Türkiye’ye yetecek kapasitemiz var. Yalnız burada KOBİ’ler için bir sorun var. Depoları olan e-ticaret firmaları sorun yaşamıyor lakin dükkânından gönderim yapan küçük teşebbüsçü bunu açamayacak. Orada bir düzenleme gerekiyor. Biz dal olarak vazifeye hazırız. Bu kapanmayı da muvaffakiyetle atlatacağız” dedi.

Fırıncı aşı istiyor

İstanbul Fırıncılar Odası Lideri Erdoğan Çetin, bir yılı aşkın yasaklardan muaf olarak hizmet verdiklerini açıkladı. “Vatandaşlarımızın ekmeklerini mümkün olduğunca ve hijyen koşulları çerçevesinde ulaştırmaya çalışıyoruz” diyen Çetin, “Tam kapanma nedeniyle İstanbullular memleketlerine, yazlıklarına gidiyor. Bu nedenle satışlarda bir ölçü düşüş bekliyoruz. Müşterilerle temas halinde olduğumuz için fırıncılar olarak aşılamada öncelikli kümeye alınmak istiyoruz” sözlerini kullandı.

AVM kira almıyor fakat caddede durum farklı

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş, pandeminin şiddetinin azalması ve dalların önünü daha iyi görebilmesi ismine 17 günlük tam kapanmayı olumlu karşıladıklarını belirterek, “Bu süreçte AVM’lerde market, eczane ve hijyenik eser satışı yapan mağazalar açık olacak. Kapanacak mağazalarda AYD olarak AVM’lerin kiracılarından kira alınmaması konusunda tavsiye kararımız var. AVM’lerin yüzde 90’dan fazlası buna uyuyor. Fakat perakendeciler için cadde mağazalarında sorun yaşanıyor. Oralarda mülk sahiplerinin birden fazla kira almamaya yanaşmıyor” dedi.

Mecburî seyahatte konaklama mümkün

Şehirlerarası ulaşımda tıpkı özel araçla seyahatte olduğu üzere toplu ulaşımda da seyahat müsaade dokümanı mecburî olacak. Konaklama tesisleri yalnızca zarurî durumlara bağlı seyahat müsaade dokümanı alan şahıslara hizmet verebilecek. Turistik faaliyetler kapsamında Türkiye’ye gelen yabancılar ise muafiyet kapsamında olacak.

Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler, toplum sıhhati ve iktisadın yine canlanması ismine, turizmcilerin bu tam kapanma sürecinde bayram dahil olmak üzere önemli bir devrin gelirini feda etmekten çekinmediklerini söyledi. Kısa çalışma ödeneğinin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından haziran sonuna kadar uzatıldığını hatırlatan İşler, “Koruduğumuz istihdamımızla, tam kapanma akabinde döneme daha güçlü başlayacağımıza inanıyoruz” dedi.

‘Zincir pazar kapalı küçük esnafa yarar’

Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) İdare Konseyi Üyesi Faruk Güzeldere, bu kapanmanın geçen yılki kapanmadan farklı olacağını belirterek, şunları söyledi:

“Geçen yılki deneyimlenmemiş bir şeydi. Panik havası vardı ve bu panikle birlikte talep artışı patladı. Bu yıl bu türlü bir şey beklemiyoruz. Raflarımız dolu ve stok sorunu yok, fiyatlar da denetim altında. Sürece hazırlıklıyız. Esasen Ramazan’dayız, hazırlığımızı yapmıştık. Besin tedariğinde hiçbir sorun yok. Vatandaşımızın panik yapmasına gerek yok. Gereksinimi kadar alsın, çok talebi çoğaltıp fiyat artışına neden olmasın. Zati fiyatlarda da kademeli düşüş görünüyor. Zerzevat meyve seradan tarlaya indi. Hububat ve bakliyatta da gevşeme olacak. Zincir ve süpermarket pazar günü kapalı olacak. Bu da küçük esnafa yarayacak.”

Kuaförden ödeme ve kredi talebi

İstanbul Bayan Kuaförleri – Manikürcüleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası (İKKMO) Lideri Ali Haydar Alkoç, randevularda artış olduğunu söyledi. Alkoç, Türkiye Berberler Kuaförler ve Hoşluk Uzmanları Federasyonu’na hususla ilgili ilettikleri taleplerini şöyle sıraladı:

“Kapalı kalınan müddette işyeri kira fiyatları, işyeri ve meskeni kira olan üyelerimizin mesken kiralarının en az yüzde 50’si, işçi sarfiyatları, fatura ödemeleri devlet tarafından karşılanmalı. Meslek odası üyemiz için 10 bin lira hibe ödemesi yapılmalı. KDV oranı 2023’e kadar yüzde 8 olarak kalmalı. Meslek odası aidat ödemelerini devlet karşılamalı ya da alınmaması istikametinde bir yasa çıkarılmalı. Her üyemiz için faizsiz 20 bin lira kredi tanımlaması yapılması, bu ödemeler 1 yıl sonra başlayacak biçimde 3 yıla eşit bölünmeli.”

Turizmdeki beklenti tekrar olağanlaşma

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Lideri Müberra Eresin, önceliklerinin insan sıhhati olduğuna vurgu yaparken, “Alınan önlemler ve tam kapanma kararıyla hadise sayılarının telaş oluşturmayacak düzeylere inmesini diliyoruz. Aşılamaların da hızlanmasıyla tam kapanma sonrası olağan hayatımıza, olağan iş akışına dönebilmek en büyük dileğimiz. Turizm kesimi çok sıkıntı günler geçiriyor. Yine olağanlaşma sürecine girebilmeyi diliyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un açıklamasına nazaran, yeni kısıtlama kararları turistleri kapsamayacak. Münasebetiyle ülkemizi ziyaret etmek isteyen konuklarımız için otellerimiz açık” diye konuştu.

Otobüs ve uçak biletine atak

‘Tam kapanma’ kararı, online seyahat bileti sitelerinde yoğunluk oluşturdu. Kısıtlamalar öncesi kent değiştirerek bu süreci memleketinde ya da yazlıklarında geçirmek isteyen vatandaşların, açıklamanın çabucak akabinde bilet arayışına başladığını belirten biletall.com CEO’su Yaşar Çelik, “Normal bir güne nazaran 4 kat otobüs bileti, 3 kat uçak bileti satıldı. Ayrıyeten bayram için tatil planı olanlar ise iptallerini yaptırmaya başladı” dedi. Kimi sitelerin kilitlendiğini anlatan Çelik, yoğunluğun sürdüğünü tabir etti.

Hangi dayanaklar devam ediyor?

Kovid-19 salgını hasebiyle hükümetin ticaret erbabının yaşadığı mali kayıpların telafisi için sağladığı gelir kaybı, ciro kaybı, kira ve sigorta prim dayanakları, perşembe akşamından itibaren başlayacak “tam kapanma” periyodunda de sürecek.

Bu kapsamda, lokanta, restoran, kafe, kıraathane ve spor salonu üzere birçok alanda 1500 lira sigorta prim dayanağı mayıs sonuna kadar devam edecek. Gelir kaybı takviyesi, kira takviyesi ve ciro kaybı dayanağında müracaat süreçleri de sürüyor. Kelam konusu dayanaklar için son müracaat tarihi 30 Nisan olarak belirlenmişti.