Aslında petrol ve gaz piyasalarında bir müddettir olağan olmayan hareketler yaşanıyor. Memleketler arası Güç Ajansı Lideri Fatih Birol geçen hafta bu hareketlere ait kıymetli bir ikazda bulundu. Özetle dedi ki: Güç fiyatlarında yapay bir sıkışma yaşanıyor. Kimi değerli petrol ve gaz satıcısı ülkelerin aldıkları durum nedeniyle fiyatlar yüksek seyrediyor. Birol’a nazaran şu anda petrol üreticilerinin günde altı milyon varil daha üretebilecekleri kapasiteleri var ancak üretmiyorlar. Zira fiyatların seyrinden mutlular.

Petrol fiyatı bu yıl yüzde 50’den fazla arttı. Varil fiyatı 100 doları görmese de bu eşiğe epey yaklaştı. Hafta başında 83 dolara yakındı, sonra haberlerle geriledi; 80’in altına indi. ABD Lideri Biden fiyat artışına karşı ellerinden geleni yapacaklarını söyledi. ABD stratejik rezervlerinden petrol satabileceğini açıkladı. Daha da kıymetlisi yalnızca ABD değil, Hindistan, Çin, Japonya, Güney Kore ve İngiltere de stratejik rezervlerine başvuracak. Her şey fiyatları daha makul bir düzeye çekebilmek için yapılıyor. Makul düzey ne derseniz? Aşikâr değil. Herkesin makulü kendisine fakat 70 dolar dolayında bir fiyat hem üreticiyi mutlu ediyor hem de tüketiciyi öldürmüyor ancak süründürüyor.

Ekonomileri zorlayan, enflasyona ve cari süreç açıklarına yol açan güç fiyat artışları bir fırsat olarak görülmeli ve ülkeleri yenilenebilir güç kaynaklarına yöneltmelidir. Fatih Birol’un dikkat çektiği güç piyasasındaki yapay sıkışıma ve fiyat artışı Türkiye üzere ithal petrol ve gaz bağımlısı ülkeler için pak, inançlı ve uygun maliyetli güce geçişin değerini daha da artırmıştır.

Makus komşu…

“Taş evresi taş bittiği için bitmedi” kelamını Suudiler çok severler. OPEC toplantılarında da ortada sırada kullanırlar. Petrol fiyatlarını bu kadar yüksek tutunca alternatif güç kaynaklarına yönelimi teşvik ettiklerini hatırlatıp, petrol ihraç eden ülkeleri fiyatları daha düşük düzeyde tutmaya davet ederler.

Hatta bu kelamın birinci kere Suudi Arabistan’ın eski petrol bakanı Pir Zeki Yamani’ye ilişkin olduğu da söylenir lakin galiba birinci sefer Shell yöneticilerinden Don Huberts, “Taş periyodu dünyada taş bittiği için bitmedi ve petrol periyodu de petrol bittiği için bitmeyecektir” halinde kullanmış. Huberts bu kelamı söylerken aslında hidrojenden sağlanacak pak güce dikkat çekmek istiyordu. Daha sonra Zeki Yamani’nin bu kelamı “Taş devranı taşlar tükendiği için bitmedi ve petrol devranı de petrol tükenmeden evvel sona erecektir,” halinde biraz değiştirerek kullandığı rivayet olunur. Kimin birinci söylediği çok kıymetli değil, değerli olan taş periyodunun taş bittiği için bitmediği, daha yeni bir teknoloji geldiği için sona erdiğidir. Şayet bronzdan alet yapmak daha kolay ve ucuz hale gelmeseydi dünya taş periyodunda kalmaya devam edecekti. Taş zamanı bitti, zira insanlığın muhtaçlığını karşılamak için daha iyi teknolojiler geliştirildi.

Tıpkı biçimde dünyayı kirleten fosil yakıt dönemi de petrol, kömür ve gaz biteceği için değil fakat yeni teknolojilerin geliştirilmesiyle yenilenebilir güç kaynaklarının daha maliyet faal hale gelmesiyle sona erecektir. Petrol ve kömür hiçbir vakit tükenmeyecek ancak beşerler bunları çıkarmak yerine toprağın altında tutmayı tercih edecekler.

Fosil yakıtta dışa bağımlı bir ülkeyiz lakin rüzgar, güneş, jeotermal ve hidroelektrikte kaynak açısından yüksek potansiyele sahibiz. Bu kaynakları hızla değerlendirmeye almalıyız. Bizim de de öteki ithal güç bağımlısı ülkeler üzere artan güç muhtaçlığını karşılarken hem pak hem de sürdürülebilir güç olmasına dikkat etmemiz gerekiyor. Bu noktada Türkiye, yenilenebilir güç kaynaklarının hissesini artırma niyetini çoktan açıkladı. Bu tarafta sayılara yansıyan olumlu gelişmeler de var. Yenilenebilir güce geçiş için tıpkı vakitte yenilenebilir güç ekipmanlarını da içeride üretebilmek gerekiyor. Bu  kapsamda ek teşviklerin de sağlanması gerekir.

Özcesi, Türkiye yenilenebilir güç potansiyelini kullanmalıdır. Artan petrol fiyatları bu sürecin hızlandırıcısı olmalıdır.