Türkiye ve Libya ortasında Türk firmaların Libya’da yürüttüğü projelerde yaşanan külfetlerin tahlili ve yarım kalan müteahhitlik projelerinin devamını sağlamak hedefiyle mutabakat zaptı imzalandı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi, heyetler ortası görüşmelerin akabinde mutabakat zaptına imza koydu.

Burada konuşan Bakan Pekcan, yakın geçmişte Türk firmalarınca Libya’da üstlenilen kimi müteahhitlik projelerinin yarıda kaldığını, kelam konusu projelerin tamamlanmasıyla ilgili belirsizlikler oluştuğunu, kimi firmaların alacaklarını tahsil edemediğini anlattı. Pekcan, şöyle konuştu:

“Geçmişte yarıda kalan proje ve alacak sıkıntılarının tahlili ve gelecekte yeni projelerin ve yatırımların gerçekleştirilmesi için çok kapsamlı, hoş bir çalışma yaptık. Bu mevzuda geleceğe yönelik çok olumlu bir adım atmanın memnuniyeti içerisindeyiz. Bugün Türkiye ile Libya ortasındaki ekonomik ve ticari ilgilerimiz açısından çok kıymetli bir evraka imza atmış bulunuyoruz. İmzaladığımız doküman firmalarımız ve Libyalı patron yönetimler ortasında yapılacak ikili görüşmelerin tahlil üretecek biçimde sonuçlanması için yol gösterici bir kılavuz doküman olma niteliğindedir.”

Türk müteahhitlik firmalarının 10 yıldır meselelerin çözülmesini beklediklerini hatırlatan Pekcan, şunları söyledi:

“İmzaladığımız kılavuz metinle problemlerin çözülmesi önünde rastgele bir mani kalmadı. Metni firmalarımızla paylaşacağız. Libyalı muhataplarımız da ilgili tüm patron yönetimlere imzalanan metni iletecek. Bu görüşmelerde, hak ediş alacaklarından, avans ödemelerine; teminat mektuplarından, makine-ekipman, şantiye yahut yapılan projenin gördüğü ziyanlara; fiyat artışlarından, projelerin devam edip etmemesine; devam etmeyecek projeler için tasfiye süreçlerinin belirlenmesine kadar tüm mevzuların ele alınıp, kalıcı bir tahlil elde edilmesini bekliyoruz.”

Pekcan, Türk müteahhitlerin Libya’daki toplam proje hacminin 28.6 milyar dolara ulaştığını da kelamlarına ekledi.

4 HUSUSTA MUTABAKAT

1-) Her iki hükümet, Türk yükleniciler tarafından üstlenilen projelerle ilgili olarak gerek hükümetlerin gerek onlar ile alakalı ünitelerin vermiş olduğu tüm taahhütleri destekleyecek.

2-) Türk müteahhitlerinin ülkedeki haklarının korunmasına yönelik olarak 2019’da başlayan, lakin Libya’da yaşanan güvenlik sıkıntıları ile sekteye uğrayan çalışmalar tekrar başlayacak.

3-) Libya’da patron kurumlar ile iş üstlenen müteahhitler, Mutabakat Zaptı’nın yürürlüğe girmesini takip eden 90 gün içerisinde işlerin devamı yahut hak ve borçlar hakkında uzlaşmaya varacak.

4-) Taraflar, müzakerelere başlanamaması, muahedeye varılamaması yahut projenin sonlandırılması durumunda ise Mutabakat Zaptı’nın yürürlüğe girmesini takip eden 180 gün içerisinde kesin hesap hazırlayarak ilgili hak ve borçlar konusunda mutabakata varacak.

‘Türk firmalarına bel bağlıyoruz’

Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi, eğitim, sıhhat ve altyapı üzere öncelikli alanlar başta olmak üzere 16 milyar dolar büyüklüğünde 184 proje başlatacaklarını belirtti. Jehaimi, “Türk firmalarına güveniyoruz, bel bağlıyoruz diyebilirim. Türk firmalarının bizimle gerçek bir ortak olmalarını bekliyoruz. Projeleri yapıp gitmelerini değil, gerçek bir ortak olarak kalkınma projelerinde çalışmalarını istiyoruz” dedi.

Türk firmalarının Libya için yeni olmadıklarını ve Libya’nın onlar için gurbet sayılmadığını lisana getiren Jehaimi, “Türk firmaları onlarca yıldır işlerini en iyi formda yapmışlardır. Çok iyi bir imajları olduğunu da söyleyebilirim. Türk firmalarının Libya’daki kalkınma projelerindeki oranlarına bakılırsa, bu projelerin yüzde 20’sini üstlendiler, buna aslan hissesi diyebiliriz” sözlerini kullandı.

‘Yeni bir sayfa açıldı’

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin Lideri Mithat Yenigün, Libya’nın, bölümün hala en çok iş üstlendiği üçüncü ülke pozisyonunda olduğunu belirterek, imzalanan mutabakat metni ile yeni bir sayfa açıldığını söz etti. Libya’da 2011 Şubat’ında başlayan iç karışıklık sırasında Türk müteahhitlik firmalarının, şantiyelerinin yakılarak yağmalanması sonucunda işlerini yarım bırakmak ve ülkede çalışan 25 bin kadar Türk emekçisiyle Türkiye’ye geri dönmek zorunda kaldığını hatırlatan Yenigün, şunları söyledi:

“Türkiye Müteahhitler Birliği üyesi olan 100’ü aşkın firmanın, Libya’daki yarım kalmış projelerinin toplam fiyatı 19 milyar dolar. Bu çerçevede tahsil edilmemiş hakediş alacakları yaklaşık 1 milyar dolar, devam eden işlere ilişkin avans ve kesin teminat fiyatı 1.7 milyar dolar, kestirimi makine, ekipman vb. envanter ile öteki ziyanlar toplamı ise 1.3 milyar dolar civarında. Mutabakat zaptı kesimimiz için umut oldu.”