Koronavirüsün hayatımıza girdiği 1,5 yılı aşkın süreçte evvelden inançlı bir yer olarak bildiğimiz özgürce yaşadığımız dünyamızın çehresini, gözle görülmeyen ölümcül bir düşmanın her an peşimizde olduğu inançsız bir yere dönüştürdüğünü belirten Uzm. Klnk. Psk. Töre Simge Korkut, 7’den 70’e herkesin bu süreçte korku hissiyle az ya da çok karşılaştığını vurguladı.

“Kimimiz imtihan öncesi, kimimiz geçirdiği bir trafik kazasında, kimimiz ise çocuğumuz meskene geç geldiğinde ya da emsal durumlarda dert (anskiyete) hissini daha evvel de yaşamıştır” diyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, salgının hâlâ devam etmesinin yanı sıra, sonbaharın gelişiyle iş ve okul ortamına dönüşün, havaların soğumaya başlamasının da insanlardaki korku katsayısını artırabileceğine dikkat çekti.

Korku, kişinin dış dünyasından yahut iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, gerginlik hisleri (gerçek dışılık hissi, denetimini yitirme hissi, sersemlik…) kaygılı niyetler ve artan kan basıncı, çarpıntı, boğulma hissi üzere fizikî değişiklikler ile karakterize doğal bir histir. Bedel verdiğimiz şeyler yok olduysa yahut yok olma tehlikesi altındaysa dert hissederiz. Bu da çok doğal bir histir.

Tıpkı bir otel odasında duman olduğunda yangın sensörünün ses ve ışık çıkartarak sizi uyarması üzere hayat da bize birtakım sinyaller gönderir. Mekanik sistemlerin ne vakit ikaz verecekleri, uyardıkları mevzuya nazaran değişir. Bizim duygusal sistemimiz de tıpkı bu ikaz sistemleri üzere dış dünyada olan biteni algı ve niyetlerimiz aracılığıyla fark ederek dert, kızgınlık, hüzün, öfke üzere reaksiyonlar verir.

Tüm bu ikaz sistemlerinin maksadı kişiyi uyarmak ve haber vermektir. Bu manada olumlu ya da olumsuz tüm hislerin en kıymetli fonksiyonu, çevreyi ve etrafta olup bitenleri fark edip ona uygun davranmamızı sağlamaktır.

Kabul ve Kararlılık Terapisi’ne nazaran tüm acıların kaynağı lisandır. Örneğin, korkulu yapıya sahip bir kişi, kendisini ‘Kaygılı biriyim’ diye tanıtıyorsa, zihni de o kişinin büsbütün ‘kaygıdan’ oluştuğuna inanır. Böylelikle kişi, olağanda üstesinden gelebileceği korku içeren durumlardan kaçınmaya ve kendisini soyutlamaya başlar. Kalabalık önünde sunum yapmak, imtihana girmek, yeni birileriyle tanışmak gibi… Bunun sonucunda hüzün, hayal kırıklığı, öfke üzere hisler hisseder. Sonuçta da olmak istediği bireyden uzaklaşmış olacağı için ruhsal sorunlar yaşar.

Ancak birebir kişi kendisini tanıtırken, ‘Kaygılı bir yapıya sahibim’ cümlesiyle, sahip olduğu korkulu yapısıyla ortasına uzaklık koyarak kendisini tanıtırsa; zihni de o kişinin büsbütün dertten oluşmadığını, sevinçli, esprili, konuşkan üzere öbür özelliklere de sahip olabileceğini düşünerek daha evvel yapamayacağını düşündüğü aktivitelere ambargo koymaz.

Hepimize küçüklüğümüzden beri dayatılan yanlışsız bilinen birtakım yanlış bilgilerin olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “Bunların en başında ‘Daha iyi bir hayat için olumsuz hislerimizden kurtulmalıyız’ miti gelmektedir. Hissettiğiniz korkuyu nazikçe fark ederek onun sizinle olmasına müsaade verin. Onunla her uğraşa girdiğinizde eminim maliyeti uzun vadede size çok değerliye patlayacaktır” dedi.

Öteki birini dinlediğimizde, söyleyeceklerine katılıp katılmayacağımızı seçtiğimizi lakin iç sesimize gereğince kulak vermediğimizi söz eden Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “İç sesimizle ekseriyetle tıpkı fikirde olma yahut katılmama seçeneğine sahip olduğumuzu düşünmüyoruz. Fakat bu antrenmanı denemenizi öneririm. Araştırmalar zihninize farklı bir isim vermenin buna yardımcı olduğunu göstermiştir. Zira zihninizin ismi farklıysa, ‘siz’den farklıdır. Artık bir partide, kafede, restoranda onunla tanışıyormuşsunuz üzere yeni isminizi kullanarak zihninize merhaba deyin. Gün içerisinde sizi zorlayan his ve niyetler olursa, zihninize taktığınız isimle zihninizi fark edin ve onu kibarca dinleyin” diye konuştu.

Lisanı kullanma formumuzu düzenlemeye başladık, hislerimizle çabayı bırakmayı denemeye başladık ve zihnimize isim verdik. Artık de sıra bu 3 basamağı da taçlandıran en temel unsura geldi; anı yaşayarak dikkatimizi vücudumuza vermek. 1,5 yıldır yaşadığımız dış dünyadan gelen bir tehdit altında hayatlarımızı sürdürmeye çalışıyoruz. Bu dış tehdit her birimizin, özgürlük, bağımsızlık, misafirperverlik, yakınlık üzere kıymetlerini tehlikeye soktu.

Durum bu türlü olunca dünya üzerinde tasa hisseden ve bu korkuyu, denemiş olduğu yanlış davranış stratejileriyle telaş bozukluklularına çeviren kişi sayısı çoğaldı. Hâlbuki zihnimiz bizi korumak için bizi geçmişte-gelecekte yaşatmaya eğilimlidir. O yüzden an ile temas ederek zihin idmanlarımızı gün içerisinde ne kadar fazla yaparsak, zihnimizi o kadar günümüze adapte edebiliriz.

Telaş yaşadığınızda yapmakta olduğumuz işe devam ederek, burnunuzdan derin bir nefes alıp pasta mumu üfler üzere verdikten sonra, tüm dikkatinizi açıklık ve merakla vücudunuzu incelemeye verin. Tüm vücudunuzdaki uzuvlarınızı güya birinci sefer görüyormuş üzere inceleyin. Bunu yaparken zihniniz sizi tekrar geçmişe-geleceğe götürmek isteyecektir. Onunla gayret etmeyin. Fark edin, kibarca dinleyin ve dikkatinizi yeniden vücudunuza yönlendirin.