Mert İnan – Birçok su kaynağı mikroplastikler nedeniyle her geçen gün kirlenirken, ekosistemin de istikrarı bozulmaya devam ediyor. Denetimsiz bir halde artış gösteren mikroplastik kirliliğinden en çok nasbini alan ülkelerin başında Türkiye gelirken, bu alana yapılan değerli bir bilimsel projenin ön sonuçları açıklandı.

Mikroplastik kirlilik

TÜBİTAK tarafından desteklenen ve 11 bilim insanın yürüttüğü “Tatlısu Ekosistemlerinde Mikroplastiklerin Çok İstikametli Kıymetlendirilmesi: Susurluk Havzası Ön Sonuçları” başlıklı araştırmada Bursa’nın Karacabey ilçesinde Kocaçay ve Nilüfer dereleri ile Uluabat Gölü’nden toplanan mikroplastiklerin form, boyut ve menşeine nazaran sınıflandırılması yapılırken, Uluabat Gölü’nden alınan örneklerde, mikroplastik kirlilik yükünün 1960 yılına kadar uzandığı anlaşıldı. Etraf Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Dava Nihan Tavşanoğlu öncülüğünde yürütülen araştırmanın tatlı su kaynaklarında mikroplastik kirliliğine yönelik gerçekleştirilen birinci çalışma olduğunun altı çizildi. Ön bulgulara nazaran örnekleme alanında tespit edilen mikroplastiklerin büyük bir çoğunluğunun bilhassa 5 mm’den küçük endüstriyel ve evsel atık kaynaklı olduğu bilinen fiber tipinde olduğu tespit edildi.

‘Doğrudan ilişkili’

Mikroplastikler üzerinden izole edilen bakteriler incelendiğinde ise ağır bir koloni oluşumu tespit edildi.

Uluabat Gölü’nden alınan karot örneklerinin yaşlandırılması sonucu 1960 yılına kadar olan bir geçmişe gidildiği vurgulanan araştırmada, “Susurluk alt havzasında yer alan Kocaçay, Nilüfer ve Uluabat gölleri farklı ayrı incelendiğinde elde edilen ön sonuçlara nazaran mikroplastik yükünün insan faaliyetleriyle direkt bağlı olduğu besbellidir. Bilhassa bir sanayi kenti olan Bursa’nın organize sanayi bölgesinden geçen Nilüfer çayında mikroplastik yükünün epeyce fazla olduğu görülmektedir. Öte yandan 1998 yılından itibaren bir RAMSAR alanı olan Uluabat gölünde ise mikroplastik yükünün muhafaza statüsünden kaynaklı olarak daha az olduğu tespit edilmiştir” bilgilerine yer verildi. 

‘Kirlilik çok yüksek’

Nilüfer Nehri’nde önemli kirlilik yükü olduğunu lisana araştırmanın yürütücüsü Etraf Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Dava Nihan Tavşanoğlu ise bilhassa Nilüfer Nehri’nin önemli kirlilik yükü altında olduğuna dikkat çekerek şunları anlattı: “Nilüfer artık içme suyu standartlarında olmadığı üzere, kirlilik düzeyi epey yüksek. Ziraî sulama ise ırmağın kıyısında ömrünü sürdüren birtakım köylüler tarafından yapılmakta. Ayrıntılı sonuçlar yıl sonuna yanlışsız ortaya çıkacaktır. Lakin ön sonuçlara baktığımızda bile mikroplastik yükünün bilhassa Nilüfer’de hayli yüksek olduğu ve bu su kaynağına çok fazla kirlilik yükü geldiğini gösteriyor. Daha da kıymetlisi kimi kirlilik parametrelerinde kullanımı yasaklanan tarım ilacı DDT varlığı da tespit ettik.

Uluabat Gölü’ndeki mikroplastik kirliliğinin mazisi ise 1960 yılına kadar uzanıyor. Uluabat için pak diyemeyiz lakin çok kirli demek de yanlışsız olmaz. Gölün çok kirli hale gelmemesinde RAMSAR tesirini görüyoruz. Susurluk’tan gelen Kocaçay Nilüfer Irmağı ile birleşip Marmara Denizi’nde dökülüyor. Yani hem Susurluk, hem Nilüfer’den gelen kirlilik Marmara denizine ulaşıyor.”