Koronavirüs periyodunda işe gidip gelen vatandaşlar, virüs korkusu yüzünden toplu taşıma araçlarını kullanmak yerine özel araçlarına yöneldi. Bilhassa İstanbul’da iş çıkış saatlerinde trafik yoğunluğu pik düzeylerine yükseliyor. İstanbullular, her akşam saat 21.00’de başlayan sokağa çıkma kısıtlamasından kurtulmak için herkes tıpkı saatte işten çıkınca trafik çöküyor. Yasak öncesi meskenine ulaşmak isteyen vatandaşlar, olağan vakitte gidilen yolda 2-3 saat ekstra vakit kaybediyor. Milliyet’e konuşan uzmanlar ise, kelam konusu trafik yoğunluğunun oluşmaması için gerekli tedbirleri, tahlil tekliflerini anlattı.

350 bin özel araç

Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı (İstanbul Valiliği Ulaşım Bilim Şurası Başkanı):

“Toplu ulaşımda beşerler toplumsal arayı sağlayamayacağı tasasıyla özel araçlarına yöneldi. Daha evvel yaptığımız bir ankette toplu ulaşımdan yüzde 10’luk kaçış, kaosu oluşturuyor. Bu ne demektir? Yaklaşık 3.5 milyon toplu ulaşım seyahatini düşünürsek, bir anda 350 bin aracın daha trafiğe girmesi demek. Korona da bir virüs, trafik de bir virüs. Trafik virüsü de daha çok emisyonun havaya karışmasına sebep oluyor. Emisyonun da insan sıhhati üzerinde, salınan sera gazlarının da iklim değişikliğine ve kuraklık üzerinde büyük tesiri oluşuyor. Köprüler en fazla trafik üreten yerlerdir. FSM ve 15 Temmuz Köprüleri’nde geçen sene Kasım-Aralık aylarındaki geçiş sayıları ile bu sene tıpkı periyottaki geçiş sayıları birebir. Toplu ulaşım yarıya düşmüş, lakin araç trafiğinde değişen hiçbir şey yok. Bu vahim bir durum.”

‘Kademeli mesai çözer’

Prof. Dr. Ali Osman Atahan (İstanbul Teknik Üniversitesi Ulaşım ve Trafik Güvenliği Uzmanı):

“İnsanlar artık kendi araçlarıyla seyahat etmeye başladıkları için toplu taşımada bir düşüş var. Toplu taşımanın, raylı sistemlerin, metroların trafiği ne kadar azalttıkları bilinir. Fakat günümüzün sıhhat şartları nedeniyle beşerler bunları kullanmıyor. İstanbul üzere bir metropolde Zincirlikuyu üzere bir meydanda metrobüsten metroya transfer yapacağınızı düşünün. Daracık alanlar, beşerler dipdibe. Daha evvel toplu taşıma kullananlar, yıllar sonra otomobilleriyle tekrar trafiğe çıktılar. Herkes birebir saatte çıktığı için, orta caddeler de olmak üzere her taraf kaos. Koronavirüse ek olarak bir de sokağa çıkma yasağının başlayacağı saatlerden evvel trafik yoğunluğu pik noktaya ulaşıyor. Bunun engellenmesi için tam uygulanmış olsaydı kademeli mesai çözerdi. Muhtemelen yoğunluk düşerdi.”

‘Stres ve tasa artıyor’

Prof. Dr. Yeşim Yasak (Çankırı Karatekin Üniversitesi Psikoloji Anabilim Kısmı Lideri, Türkiye’nin birinci trafik psikoloğu):

“Bu pandemi sürecinde esasen çok fazla gerilim altındayız. Bununla bir arada öfkeler artıyor. Tasa seviyemiz yükseliyor. Bir de trafikte daha çok sıkışıklık içinde kalınca hasebiyle gerilimle birlikte tasa, öfke ve yorgunluk ortaya çıkıyor. Bunların trafiğe nasıl yansıdığına bakarsak, daha çok kural ihlalleri olarak karşyımıza çıkıyor. Sabırsızlık, hoşgörüsüzlük, yani başka yol kullanıcılarına karşı toleransımız gitgide azalıyor. Hele hele bu pandemi periyodunda yardımlaşma hissimiz azalıyor. Pandemi periyodunda en çok korktuğum şey, yardımlaşmanın bu türlü yüksek olduğu milletimizde herkesin birbirinden kaçması.”

 ‘Deniz ulaşımı cazip hale getirilmeli’

Prof. Mustafa Ilıcalı, bu devirde artan trafiği önlemek için alınması gereken önlemleri açıkladı:

– İstanbul’da en fazla trafiği üreten 15 ilçede yapay zeka ve sanal sensörlerle yol düzenlemeleri ve akıllı kavşak uygulamaları yapılmalı.  

– Deniz ulaşımının hissesi şu anda 1/3’e düştü. Ağustos ayında fiyatsız olan deniz araçlarını kullanan sayısı 250 binken, 80 bin yolcuya düştü. Deniz ulaşımı tekrar cazip hale getirilmeli.

– Bisikleti toplu ulaşıma entegre etmek.

– Mesai kademelendirilmesi kapsamında günü ikiye bölerek mesailerin birbiriyle çakışmayacağı, meskenden çalışmayı cazip yapacak trafik talebini azaltacak önlemler alınmalı.