Son dakika haberine nazaran, bu hafta netleştirilmesi beklenen ramazan tedbirlerinin çerçevesi, başşehir Ankara’da en çok konuşulan mevzuların başında geliyor. İşin içinde olan bilim insanları ve politikler, ikiye bölünmüş durumda.  

Hürriyet gazetesinden Nuray Babacan’ın yazısına nazaran, süratle artan koronavirüs hadiseleri nedeniyle ramazanda “kapanma” yapılmasını savunanlarla, hafta sonu ve akşam sokağa çıkma yasaklarını kâfi bulanlar var.

İKİ GÖRÜŞ ÖNE ÇIKTI

Hükümette kapalı kapılar arkasında yapılan değerlendirmelerde, turizm dönemi açılmadan evvel olayların denetim altına alınması gerektiği belirtiliyor.

Bunun için, ramazanda ‘kapatma’ yapılarak, mayıs ayının ikinci yarısına daha “az olay ve denetimli pandemiyle” girmenin gerçek olacağını, böylelikle turizm tanıtım kampanyalarının daha iyi yönetileceğini söyleyenler olduğunu biliyoruz.

“Mart başında erken açıldık. Kademeli olağanlaşmaya nisan ayında başlamalıydık” diyen hocaların kelamlarının dinlenmemesinin faturasının ödendiğini tabir edenler de var.

TAM KAPANMA MI, KAPATMA MI?

Bu ortada, “tam kapanma” ile “kapatma” ortasında önemli fark olduğu anlatılıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin pandemi sürecinde tam kapanma uygulamadığını, bunun üretim ve dağıtım zincirinin de durması manasına geldiğini belirtiyorlar.

Türkiye’nin en riskli devirlerde uyguladığı kararlara yalnızca “kapatma” deniliyor. Bu da, bundan altı ay evvel yayınlanan genelgelere tekrar dönülmesi manasına geliyor.

Yani lokantaların, kafelerin kapatılması, tahminen kuaför ve spor salonlarına yasak gelmesi, 65 yaş ve 20 yaş için yeni kurallar ve saat uygulamasının yapılması, düğün, taziye, asker uğurlama üzere mevzularda sınırlama getirilmesi.

Bunun biraz gevşetilmiş halini marttan evvel yaşıyorduk zati. Artık kulislerde hükümetin, ramazan boyunca “kapatmaya” daha yakın olduğu söyleniyor. Öbür tarafta farklı görüşler de var. Lokanta ve kafe işletmecileri.

Onlar ise tam kapatma şöyle dursun, lokanta ve kafelerin gündüzleri açık kalması ve bugünkü sistemin devam etmesini istiyor. Bir ay evvel, grup kurup, masraf yapıp işletmelerini yine açan esnaf, ramazan boyunca gündüzleri lokantaların açık kalmasını istiyor.

Üstelik yalnızca oruç tutmayanlar gideceği için “mesafe” sorunu da aşılacak. Artık gözler, açıklanacak yeni kararlarda. Bu defa, turizm dönemine hazırlanmak için bir-bir buçuk ay, pres uygulanacak üzere.

İSTANBUL’DA BAHT ÇOK DÜŞÜK

Türkiye’de günlük koronavirüs hadise sayıları 55 binin üzerine çıkarken, Kovid-19 kaynaklı vefatlar de 200’ün üzerinde. Sıhhat Bakanlığı başta olmak üzere bilim insanlarının topluma ikazları da sürüyor. Toplumsal aralığa dikkat edilmesi, maske kullanılmasına ihtimam gösterilmesi ihtarların başında geliyor.

Lakin 15.46 milyon nüfuslu, gün içinde faal olmak mecburî nüfusun da yüksek olduğu İstanbul’da ferdî tedbirler bile kimi vakit virüsün bulaşmaması engellemiyor. “İstanbul’da sokağa çıktığınızda, metroya bindiğinizde, otobüse bindiğinizde virüsü kapmama bahtınız çok düşük” diyen Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de tespit edilen faal koronavirüs hadiselerinin birçoklarının İstanbul’da olduğu konusunda ikazda bulundu:

“İstanbul’dan öbür yerlere yayılıyor. Halk ortasında İstanbul için ‘Türkiye’nin Vuhan’ı’ deniyor. İstanbul’da sokağa çıktığınızda, metroya bindiğinizde, otobüse bindiğinizde virüsü kapmama talihiniz çok düşük. Birçok olumlu çıkan şahısların kıssasına bakıyoruz; meskenden çalışıyor, hiç dışarı çıkmamış, bir kez markete gitmiş ve bütün aile müspet. Bu türlü bir durumda İstanbul’da her dışarı çıkıp, adım attığınızda dikkatli olmak lazım hatta konutta dikkatli olmak lazım.”

KORONA GEZGİNLERİ NEREYE GİDİYOR?

Öte yandan Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’de olayların yüzde 40’ının İstanbul’da bulunduğunu açıklamıştı. Lakin vatandaşları bu da durdurmadı. Sokağa çıkma yasağına karşın kentte gezmekten geri durmayanların mazereti de hazır:  Ramazan alışverişi yapıyorum. Hava çok hoş çeşit atıyorum. İşlerimi halletmek için dışarıdayım. Kimse ‘Nereye gidiyorsun’ demedi.

Gökhan Kam’ın haberine nazaran, koronavirüs olaylarının artışıyla birlikte İstanbul yüksek riskli kentler ortasına girince hafta sonu sokağa çıkma yasağı getirildi. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca evvelki gün Türkiye’deki Kovid-19 olaylarının yüzde 40’ının İstanbul’da bulunduğunu açıklamıştı fakat buna karşın vatandaşlar yasakları ihlal etmekten geri durmadı.

Hafta sonu İstanbul’un bütün ilçelerinde yabancı turistlerin yanında Türk vatandaşları da sokaklara çıktı. Kontrollerin çok az olduğunu gördüğümüz ilçelerde sokağa çıkan herkesin bir mazereti var.

Sokağa çıkan yabancı turistlerin de maske ve toplumsal ara kuralını hiçe saydıklarına şahit olduk. İstanbul’un hafta içi en ağır insan kalabalığının olduğu ilçelerde yasağa karşın tablo tekrar birebir. Milliyet olarak istanbul’un merkezi noktalarında durumu yerinde gözlemledik. 

‘PEYNİR ALACAĞIM’

Birinci durağımız İstiklal Caddesi’ydi. Caddede turist yoğunluğu vardı. Kimileri maskelerini çene altında tutarken, toplumsal uzaklığa uyan yoktu. Konuştuğumuz kimi kafe çalışanları ise gelenlerin ortasında çok fazla Türk’ün de olduğunu söyledi. Yabancı turistlerin yanında sokağa çıkan Türk vatandaşlarından Ömer Bağcı ve Mehmet Aktürk isimli iki arkadaş Mersin’den İstanbul’a gezmeye gelmiş.

İstiklal’de gezen iki arkadaş “Yasağa karşın neden dışardasınız?” diye sorduğumuzda sivil polis zannedip kaldıkları otelde kendilerine çıkarılan müsaade dokümanını gösterdi. Gazeteci olduğumuzu söylediğimizde, “Hava çok hoş olduğu için çeşit atmaya çıktık. Sabahtan beri geziyoruz, birinci kere siz durdurdunuz” dedi.

İsmini vermek istemeyen ve maske takmayan bir vatandaş da “İşlerim var, onları halletmeye çıktım. Hafta içi çalışıyorum. İşimi halledince konuta gideceğim” diyerek mazeretini söyledi. Tarlabaşı’nda İstiklal’e gezmeye gelen Yüksel Yüksek ise, “Engelliyim, bacaklarım açılsın diye yürümeye çıktım.

Hem de biraz hava alıyorum. Yasak olduğunu biliyorum. Engelli kartım var. Kimseye yanaşmadan yürüyorum” dedi. Eminönü’ne gidenler de vardı. Onlardan biri de Osman Geçişli. Erzurum’dan gelen Geçişli, “Dolaşmaya çıktım. Yasak olduğunu biliyorum. Kurallara uyuyorum. Eminönü’ne gidiyorum artık. Peynir, zeytin alacağım” dedi.

Sonraki durağımız ise Eminönü oldu. Vapur iskeleleri önünde insan yoğunluğunun fazla olduğu Eminönü’nde oturma alanlarında yasağa karşın gezmeye gelen Türkler vardı. Zeytinburnu’ndan arkadaşıyla birlikte ramazan alışverişi için Eminönü’ne geldiğini söyleyen Ahmet Vardar’ın mazereti ise bizi şaşırttı:

“Ramazan alışverişi için Mısır Çarşısı’na geldim. Çarşının kapalı olduğunu bilmiyordum. Artık arkadaşımızı bekliyoruz. Hava hoş, hem de kıyıda hava alıyoruz. O gelsin işimizi halledip gideceğiz” derken, Vardar’ın arkadaşı Samet Çetin de, “Ramazan alışverişine geldik. Bugün yasak biliyorum. Daha sakin olur diye düşündük. Kapalı olduğunu bilmiyorduk.”

Hoş havada gezip fotoğraf çekmek için arkadaşıyla Eminönü’ne geldiğini belirten soyadını vermek istemeyen Veysel isimli vatandaş da, “Bağcılar’da oturuyorum. Haftanın beş günü çalışıyoruz. Dokuma işi yapıyoruz.

Arkadaşlar gelecek, onları bekliyoruz. Herkes dışarıda, yalnızca biz değil ki. Yasak olduğunu biliyoruz. Kimse bizi durdurup ‘Nereye gidiyorsun’ demedi” dedi. Galata Kulesi etrafında fotoğraf çeken Meliha Akın ise, konutta çok sıkıldığını belirterek, “Kasımpaşa’da oturuyorum. Biraz hava almaya çıktım” dedi.

MEMLEKETTEN ERZAK GELDİ

İstanbul Bayrampaşa’daki 15 Temmuz Demokrasi Otogarı’nda memleketlerinden erzak getiren vatandaşların yoğunluğu vardı. Hem ramazan ayı hem de ekonomik meşakkatler nedeniyle vatandaşlar, memleketlerinde çuvallara doldurdukları erzakları otobüslerle İstanbul’a getirdi.

Diyarbakır’dan gelen Fırat Yağlı, “Ne varsa getirdik. Sütten, yoğurttan ete kadar her şey var bu çuvallarda. Ramazan burada bunlarla geçecek” dedi. Adana’dan gelen Ceylan İnce ise “Zeytin, zeytinyağı, salça, nohut, fasulye. Her şeyi getirmeye çalıştık” derken Gaziantep’ten gelen Adem Kurnaz ise şunları dedi:

“Çuvallar, koliler dolu. Salça, patlıcan, fındık, fıstık getirdik. Bayram geliyor biz de ramazana hazırlık diyelim. Gittik, erzağımızı aldık geldik. Besin olarak bütün gereksinimlerimiz görüldü.”

SIHHAT BAKANLIĞI UYARDI

Sıhhat Bakanlığı, ramazan ayında oruç tutacak vatandaşlara beslenme ve salgın devrinde alınacak önlemlerle ilgili tekliflerde bulundu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, oruç tutacak vatandaşların ay boyunca kâfi ve istikrarlı beslenmeye dikkat etmesi ve sahur öğününü atlamaması tavsiye edildi.

Açıklamada, yeni tip koronavirüs salgınının önlenmesi maksadıyla alınan önlemlere uygun hareket edilmesi, kalabalık iftar sofralarının kurulmaması ve toplumsal ara kuralına azami ihtimam gösterilmesi istendi.

Açıklamada, “Oruç tutacak vatandaşlarımız ramazan ayı boyunca kâfi ve istikrarlı beslenmeye dikkat etmelidir. Sahur öğünü atlanmamalıdır. Sahurda süt, yoğurt, peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler üzere besinlerden oluşan hafif bir kahvaltı yapılabilir ya da çorba, zeytinyağlı yemekler, yoğurt ve salatadan oluşan bir öğün tercih edilebilir” denildi. Açıklamada, şunlar kaydedildi:

Süratli halde, yüksek ölçüde besin tüketilmemeli. İftar ile sahur ortasında en az 2 litre su içilmeli. İftar ve sahurda kan şekerini birden yükseltmeyen, uzun mühlet tokluk hissi sağlayan, yavaş sindirilen proteinli ve lifli besinler, tam tahıllı eserler, kuru baklagiller, süt eserleri, yumurta, bal, taze zerzevat ve meyveler, şekersiz hoşaf yahut komposto, hurma, ceviz, kavrulmamış fındık yahut badem tercih edilmelidir. İftardan sonra sütlü tatlılar, meyve, hoşaf yahut komposto tercih edilmelidir.