Çin’de ortaya çıkan ve süratle dünyaya yayılan Kovid-19 salgını, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olurken, salgın gündelik hayatın ve iktisatların yanı sıra iklim değişikliğiyle uğraş gündemini şekillendiriyor.

Kovid-19 krizi karşısında hükümetlerin ve önde gelen araba üreticilerinin takviyesiyle elektrikli arabaların, SUV’ların ve hafif araçların 2019’da yüzde 8 olan global pazar hissesi 2020’de yüzde 12’ye yükselirken, bu değişimin gelecek yıllarda ivme kazanması öngörülüyor.

İdare danışmanlığı firması The Boston Consulting Group’un (BCG) son çalışmasına nazaran, 2026’ya kadar elektrikli araçların global olarak satılan hafif araçların yarısından fazlasını oluşturacağı iddia ediliyor. Daha evvel bu iddia 2030 yılına kadar idi.

Batarya maliyetleri düşüyor

Kovid-19 krizinde dünyanın geleceğine dair artan kaygıların yanı sıra güçlü kamu teşvikleri ve bataryaların düşen maliyetleri de elektrikli araba satışlarını destekliyor.

Batarya, toplam maliyetin yüzde 20 ile yüzde 30’unu oluşturarak elektrikli araçların en değerli bileşenini oluştururken, Nikel açısından güçlü bir pil paketinin ortalama maliyetinin 2020’de önde gelen oyuncular için kilovat saat (kWh) başına 150 doların altına düştüğü biliniyor. Bunun 2030’da ise 75 dolara düşmesi bekleniyor.

2025 yılında global olarak satılan tüm hafif araçların yüzde 47’sinin büsbütün elektrikli yahut hibrit olması bekleniyor. Büsbütün elektrikli araçlara AB ve Çin’de başka büyük pazarlara nazaran daha süratli geçilirken, bu geçiş Brezilya ve Hindistan üzere gelişmekte olan ülkelerde nispeten yavaş gerçekleşiyor.

Lakin bu pazarlarda, süratle düşen batarya maliyetleri, daha sıkı düzenlemeler ve yeni elektrikli araba modellerinin piyasaya sürülmesi değişimin ana itici güçleri olması bekleniyor.

Fosil yakıtla çalışan araçlara yönelik yasaklar için vakit çizelgesinin öne alınması bekleniyor

Arabada dönüşüm için, dünyanın dört bir yanından hükümetlerden düzenlemeler ve teşvikler geliştirmeleri istenirken, dizel üzere fosil yakıtla çalışan araçlara yönelik yasaklar için mevcut vakit çizelgelerinin öne alınacağı iddia ediliyor. Ayrıyeten yeni yaptırım sistemlerinin devreye sokulması beklenirken, sıfır emisyonlu araçların daha süratli benimsenmesini teşvik etmek için emisyon standartları ve tüketici teşviklerinin güçlendirilmesi gerekeceği söz ediliyor.

Kullanışlı şarj istasyonlarının eksikliği, batarya araçların benimsenmesinin önündeki en önemli pürüzlerden biri olduğunu belirten uzmanlar, hükümetlerin batarya şarj altyapısını genişletmek için hizmet sağlayıcıları ve otomotiv sanayisi ile birlikte çalışmasını öneriyor.

Elektrikli arabalar ve emisyon maksadı

Önümüzdeki on yıl içinde içten yanmalı motorlardan elektrikli araçlara geçişin birden fazla ülkede hareketlilikte süratli değişime sebep olması beklenirken, çevresel açıdan bakıldığında elektrikli araçların çağının gereğince süratli gelişmediği görülüyor. Yoldaki toplam global araç stokunun çok daha yavaş değişmesi buna neden olarak gösteriliyor.

BCG’nin modellemesine nazaran, Avrupa Yeşil Mutabakatı’na sahip AB de dahil olmak üzere birçok büyük pazardaki otomotiv bölümünün, dünya çapındaki emisyonları azaltmaya yönelik Paris Muahedesi amaçlarının çok altında kalacağı kestirim ediliyor. Elektrikli araçlarla birlikte, emisyon azaltma gayelerine ulaşmaya yardımcı olmanın bir diğer kıymetli yolunun da hükümetlerin toplu taşıma ve bisiklet üzere alternatif seyahat araçlarını genişletme uğraşlarını iki katına çıkarması gerektiği söz ediliyor.

Elektrikli araçların artışı batarya atığı sıkıntısını doğurabilir

Yeni batarya teknolojilerinin elektrikli arabaların menzillerini 1000 kilometreye kadar ulaştırmasına yönelik global yarış devam ederken, bataryaların üretiminde çok fazla elektrik tüketilmesi, sera gazı salımı ve batarya israfının ekolojik açıdan büyüyen bir başka sorun olmasından kaygı duyuluyor. Elektrikli arabaların, hareketliliği daha da sürdürülebilir hale getirmesi beklenirken, bu arabalarda kullanılan batarya başta olmak üzere elektronik materyalin daha süratli atık haline geleceğine dair tasalar giderek artıyor.

Bataryanın her kilovat saat (kWh) depolama kapasitesi için 97 ile 180 kWh’e muadil güç tüketilirken, bataryaların verimli formda şarj edilmesi, etraf dostu ve uzun ömürlü olması da ön plana çıkıyor. Elektrikli araba üretiminin de ortaya çıkan sera gazı salımının yaklaşık yüzde 40’ı batarya üretiminden kaynaklanırken, 100 kWh’lik bir bataryanın üretimi, 15 ile 20 ton ortasında karbondioksit yayıyor. Uzmanlar, uzun batarya ömrünün çevresel etkiyi en aza indirmenin temel ögesi olduğu belirterek, bataryalara öteki alanlarda güç deposu olarak “ikinci bir ömür” verilmesini öneriyor.