Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamaları şöyle: Dr. Rümeysa Şen, mesleğine, bütün zorluklarına karşın bağlı, hayatının baharında bir arkadaşımızdı. Geçtiğimiz Cumartesi günü kendisini bir trafik kazasında kaybettik. Kaza dramatikti. Hepimizi sarstı.

Olay, Ankara Kent Hastanesi’nde misyon yapan bu gencecik doktorun nöbetini tamamlayıp, hastaneden ayrılmasından iki saat kadar sonra, meskenine dönerken meydana geldi. Annesinin şöyle dediğini öğrendik: “Kahvaltıyı hazırlamıştım, onu bekliyorduk.” Bu acıyı bana en derinden hissettiren, anne yüreğinden gelen bu kelam oldu. Rümeysa o kahvaltı sofrasına oturamadı.

Dr. Rümeysa’lar kolay yetişmiyor. Bir tabip binlerce insan ortasından çıkıyor. Bir doktorun kaybı hepimiz için büyük kayıptır.

Böylesine dramatik bir olayın içimizde yol açtığı hisleri sözler tabir edemez. Sevgili Rümeysa’ya Allah’tan rahmet diliyorum. Ailesinin, ablasız bir hayatı hayal bile edemeyen kız kardeşinin, çalışma arkadaşlarının başı sağ olsun. Sıhhat topluluğumuzun başı sağ olsun.

Dramatik olaylarda birtakım yanlış bilgilerin, kasıt bile kelam konusu olmadan, hakikat bilgilermiş üzere yayılması olağandır. Bir noktaya açıklık getirmek, mevzuyu ele almak istiyorum.

RÜMEYSA ŞEN İLE İLGİLİ TEZLER

Kimi kliniklerde asistan doktorların 36 saat çalıştığı durumlar olduğu maalesef gerçektir. Dr. Rümeysa arkadaşımızın kazadan evvel 36 saat çalıştığı halindeki bilgi ise yanlıştır. Arkadaşımız günlük mesainin akabinde nöbet tutmuş, sabah hastaneden ayrılmıştır.

Olay özelinde gerçek bilgi budur. Lakin bu bilgi bizleri uzun çalışma saatleri gerçeğinden uzak tutmaz. Çabucak belirtmek istiyorum ki, biz değil 36 saat, 24 saate varan bir çalışma mühletini de insani bulmuyoruz. Sıhhat Bakanı olarak bu netlikte konuşmamın desteğini açıklayacağım.

Uzun mesailer, ağır nöbetler asistan doktorlarımızın muzdarip olduğu eski bir problemdir. Bakanlığımızın uygulama ile ilgili yönetmeliği ise tartışmaya yer bırakmayacak kadar açık. Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’nin 11. Hususunda şu kural vardır: “Uzmanlık öğrencilerinin nöbet uygulaması üç günde birden daha sık olmayacak halde düzenlenir.”

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 41. Unsurunda “Gece nöbeti tutanlara sonraki gün misyon verilmez.” denmektedir. Bu unsur ve devamında, başhekimler dinlenme mühletleri konusunda ayrıyeten hassas olmaya teşvik edilmektedir.

Biyolojik kapasitemizi zorlayacak çalışma müddetleri kabul edilemez. Kaldı ki, hekimlik fakat dingin bir zihin ve ruh haliyle icra edilebilecek bir meslektir. Ortada en az iki gün olmadan tutulan nöbet, sağlıklı bir uygulama olamaz. Lakin yönetmeliklere uymayan, çeşitli faktörlere dayalı uygulamalara gidilmektedir. Bunlara da değineceğim.

36 saatin, 24 saatin ne demek olduğunu asistan olduğum yıllardan ben de biliyorum. Benim hocalarım da birebir halde asistanlık yıllarında 24 saat, 36 saat ter dökmüşlerdi. Vakitle bu uygulamalara meslek disiplinin, hatta hekimlik özverisinin bir çeşit eğitimi gözüyle de bakılır olmuş. Muhtaçlıklar, mecburiyetlere yol açmış…

“TAKİPÇİSİ OLACAĞIZ”

2021 yılındayız. Değişmesi gereken, yapılması gereken çok şey var. Öncelikle adil uygulamanın takipçisi olacağız.

Sevindirici bir gelişmeyi yeri gelmişken paylaşmalıyım: Birçok Tıp Fakültesi, nöbetlerin yönetmeliğe uygun formda düzenlenmesi için harekete geçti. Tıp Fakültelerinden bir kısmının zaten aldığı bu karar inanıyorum ki yaygınlık kazanacak. Haftada ve ayda en çok kaç nöbet tutulacağı konusunda karar verici pozisyonda olan başhekimler, hocalarımız, kıdemli uzmanlar birebir hassasiyeti gösterecekler.

Mesleğimizde hocalarımıza ve kıdemlilerimize hürmet etik bir kuraldır. Zira “tıp kitabı” okuyarak doktor olunmaz. Hekimlik, usta doktorların nezaretinde öğrenilir. Bu durum, doğal olarak bir ast üst münasebeti oluşturur. Bu bağın arkadaşça bir boyut kazanabildiğini deneyimlerimizle biliyoruz. Çalışma ortamının gerilimini azaltmak, çalışma müddetlerinde ise gençlerin gücünü biraz da geleceğe saklamak bu arkadaşça münasebete bağlı.

Nöbetler konusunda karar vericileri zorlayan realiteler, mecburiyetler olduğunu kabul ediyorum. Vereceğim bilgiler de bunu kanıtlıyor:

Türkiye’de toplam doktor sayısı 185.840, toplam hemşire sayısı 232.548’dir. Doktorların 101.198’i Sıhhat Bakanlığına bağlı kurumlarda vazifelidir. Toplam doktor sayısını ülke nüfusuna oranladığınızda bir tabibe 457 kişi düşmektedir. 457 sayısı on yıl kadar evvel 575’ti. Gelişme ne olursa olsun, bugün bir tabibe 457 kişi düşüyor olması çok ağır bir iş yükü demektir.

Bakanlığım devrinde, uzman doktor gereksinimini karşılamak emeliyle kıymetli bir adım atılmış, uzmanlık eğitimine başlayan doktor sayısı 7.000’den 11.000’e çıkarılmıştır. Sayıyı artırmak için nitelikli eğitim kliniklerinin sayısını artırma gayreti içindeyiz.

Tabip başına düşen kişi sayısını makul seviyelere indirmemiz, çalışma müddetlerini azaltmamız mesleğine girecek gençlerin önünü açmamıza da bağlıdır. Aile Hekimliği sisteminin güçlendirilmesi uygunlaştırma gayretlerinin bir modülüdür.

Şiddet, başta doktorlar olmak üzere, sıhhat çalışanlarının hayati meselelerinden biridir. Fiziki yahut kelamlı atak dışında kalan kimi faktörlerin şiddetin görünmeyen bileşenleri ortasında yer aldığını ise son derece iyi biliyorum.

Kabul edilemez kimi olaylara karşın, halkımızın tabiplerine, tüm sıhhat çalışanlarına öteden beri duyageldiği saygıyı duyduğuna inanıyorum, arkadaşlarımın da bundan kuşkusu olmamalıdır. Sıhhat çalışanlarına, insani olmaktan büsbütün uzak davranışları gösterenler, başka ortamlarda da birebir yanlışların içinde olan bireylerdir. Bu bireylere karşı, yasanın gücüyle birlikte toplumun dayanağına de gereksinimimiz var. Sıhhat çalışanına şiddet uygulayanı dışlamak, toplumun bir fazileti olacaktır.

Salgın koşullarından uzaklaştıkça, çok taraflı düzgünleştirme için sağlam adımlar atacağız. Sıhhat hizmetinden yararlanmanın ahlakını, tarzını, kuralını toplumca konuşacağız. Bu toplum bu ahlakı kendisi üretmiş, yüceltmiştir.

Sıhhat çalışanları acil problemler yanında ekonomik problemleri her ne kadar geri plana atmışsa da bu problemlerle yakından ilgileniyorum. Doktorların özlük haklarını uygunlaştırma çalışmamızın kısa vakit zarfında sonuçlanması için çaba ediyorum. Ek ödemenin çalışanlarımız ortasında hakkaniyetli bir halde dağılımını da sağlayacağız. Sabit ek ödemenin maaşa eklenmesini temin edeceğiz.

ATAMALAR

Atama bekleyen arkadaşlarımız var. Mesleğe adım atmak için sabır göstermenin zorluğunu anlıyorum. Beklentilerini ısrarla gündeme getirmelerini azimlerinin işareti kabul ediyorum. Milletimizin, devletimizin kendilerine muhtaçlığı var. Atamaların mülakat olmadan puana nazaran yapılmasını sağlayacağız. Lakin unutulmamalı, devlet, kararlarını tüm hazırlıklarını tamamlayarak sonuçlandırır. Arkadaşlarımız, atamaların, kaidelerin hazır olduğu en erken tarihte yapılacağından emin olsunlar.

5 HUSUS İLE AÇIKLADI

Aziz vatandaşlarım, Artık müsaadenizle, Bilim Heyeti toplantısında ele alınan hususlarda varılan sonuçları unsurlar halinde paylaşmak istiyorum:

1-İkinci doz aşı ile üçüncü doz aşı ortasındaki müddetin uzatılması antikor seviyesini düşürmekte, aşının koruyuculuğunu azaltmaktadır. Bilim Heyeti, vakti gelen üçüncü doz aşıların aksatılmadan yapılmasını ısrarla önermektedir. Dünkü datalara nazaran, 2.807.716 kişi, yaptırması gereken üçüncü doz aşısını şimdi yaptırmamıştı.

2- 2019 yılına nazaran 2020 yılında hayatını kaybeden hamile sayısında yaklaşık yüzde 52’lik bir artış var. Bu yıl da seyir geçen yıla misal sürüyor. Geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 50 daha fazla anne adayını Covid-19 sebebiyle kaybettik. Daha evvel yaptığımız davete karşın maalesef hala hamilelerde aşılanma oranı epeyce düşük. Kayıplarımızın ardında en besbelli sorun hamilelerin aşılanma oranının düşük olması. Covid-19 sebebiyle kaybettiğimiz hamilelerin yüzde 99’u aşısızdır. Bilim Heyetimiz bir kere daha anne adaylarımızı aşı olmaya ve aşılarını tamamlamaya davet ediyor.

3- Aşının tesirini salgının seyrinde açıkça görebiliyoruz. Dikkat edecek olursanız haftalardır yüksek yeni olay sayıları görüyoruz. Lakin evvelki devirlere kıyasla kıymetli bir fark var. Yeni olay sayıları süratli tırmanışlar biçiminde doruklar görmüyor. Günlük hadise sayılarımızı gösteren grafikler adeta doruğu kesilmiş bir dağ üzere yatayda seyrediyor. Tahminen kıymetli düşüşler şimdi görmedik lakin dramatik ve ani yükselişler de görmüyoruz. İşte bunu sağlayan aşıdır.

4- Aşı sayesinde günlük olay sayılarının denetim edilemez formda artışı engellendi. Çok yakında günlük olay sayılarının düştüğünü de göreceğimizi değerlendirdik. Bunu başarmanın yolu ise vakti gelen hatırlatma dozlarının yapılması ve topluca yüksek oranda aşılı olmaktır.

5- Yerli aşımız Turkovac’ın seri üretime geçmesi için gönüllülere muhtaçlığı var. Hatırlatma dozunun vakti gelen 18-59 yaş ortası sağlıklı vatandaşlarımızı kendi aşımız, kendi gücümüz için istekli olmaya davet ediyorum. Hepinizi hürmet ve sevgiyle selamlıyorum.