ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul

Bayan cinayetlerini önlemek için 2018’de hayata geçirilen Bayan Dayanak Uygulaması’nın (KADES) nasıl işlediğini yerinde gözlemledik. Küçükköy İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne KADES daveti düştüğünde Gaziosmanpaşa İlçe Emniyet Müdürlüğü Aile İçi ve Bayana Karşı Şiddet Ofis Amirliği çalışanlarıyla birlikteydik. KADES daveti alınınca en yakındaki gruplar bölgeye yönlendirildi. Biz de polis gruplarıyla birlikte adrese yanlışsız yola çıktık. Olay yerine varmamız 10-15 dakika sürdü. Vardığımızda, birinci yönlendirilen gruplar oradaydı.

‘Yok bir şey olmaz’

Adrese gittiğimizde Ebru K.’nın (35) eşi Hasan K.’nın şiddetine uğradığını öğrendik. Ebru K. ve eşi apartman kapısında farklı noktalarda bekliyor, genç bayan “Kafama bıçak saplıyordu” diye ağlıyordu. Bu sırada ailenin komşusu olan bir erkek yanımıza gelip, “Olur bu türlü şeyler, çocuklarınız var. Şikayetçi olma. Onun da sonları bozuk” dedi. Hasan K.’nın yakınında olan foto muhabirimiz Ünal Çam da  zanlının telefonda “Yok ya bir şey olmaz. Uzaklaştırma verip bırakacaklar” dediğine şahit oldu. Akabinde bayan ve kocası farklı polis araçlarıyla sıhhat denetimine götürüldü. Ebru K. ile grup otomobilinde hastaneye giderken genç bayanın beş defa telefonu çaldı. Arayan yakınlarıydı. K.’nın, “Neden şikayetçi olmayacakmışım? Gelip beni öldürsün diye mi? Vazgeçsem yeniden birebirini yapacak” kelamları, arayanların şikayetçi olmaması için lisan döktüğünün ispatıydı. Sıhhat denetiminden çıkıldığında bu sefer 14-15 yaşlarında bir genç, Ebru K.’ya yaklaşıp, “Şikayetçi olma. Tamam ol ben de meskenden kaçarım” dedi. Ebru K. araçta ağlarken o gencin, oğlu olduğunu söyledi.

‘Beni öldürecekti’

Ebru K. polis merkezine giderken yaşadıklarını tekrar gözyaşları içinde anlattı: “Çorba yaptım, çocuklar yedi kalktı. Sonra bana bağırmaya başladı. Ben de bağırdım. Sonra küfürler başladı, komşularımız ve kardeşim konuta geldi. Bıçakla üzerime yürüdü, bıçağı tam başıma saplıyordu ki komşu elini tuttu. Ben de o sırada KADES’e bastım. Kız kardeşim 5 gün evvel telefonuma yüklemişti. ‘Bir şey olursa, basman yeterli’ demişti. Komşularımız ve kardeşim müdahale etmeseydi beni öldürecekti. 5 çocuğum var. Çalışmıyorsa ben ne yapabilirim. Arayanlar da yakınlarımdı. ‘Şikayet etme’ diyorlar. Şikayet etmeyip ne yapacağım gelip beni öldürsün mü?”

Uzaklaştırma istedi

Biz emniyete geldikten 5 dakika sonra Hasan K. da getirildi. Söze birinci alınan Ebru K. oldu. Ebru K. ile yapılan ön görüşmeye biz de girdik. Olayı anlattı lakin eşinden şikayetçi olmayacağını söyleyip, yalnızca uzaklaştırma talep etti. Genç bayan, “Cezaevine girmesin, çocuklarıma bunu yaşatmak istemiyorum. Yalnızca benden uzaklaşsın, uzak dursun kâfi. Bu adam benimle konutuma gelmesin. İstemiyorum” derken, ön görüşmeyi yapan polis memuru da tekrar konuta gelmesi durumunda polisi aramasını ya da tekrar KADES uygulamasına basmasını tembih etti. 

Meskene otobüsle döndü

Ebru K. biz çıktıktan sonra ayrıntılı söz için 45 dakika odada kaldı. Sözü sonrası genç bayana neden şikayetten vazgeçtiğini sorduk. “Ne yapabilirdim, 5 çocuğum var. Oğlumun hastanede söylediklerini siz de duydunuz” dedi. Konuta nasıl gideceğini sorduğumuzda da otobüsle döneceğini söyledi.

Yarım saat sonra da Hasan K. emniyetten ayrıldı. Ayrılırken bir polis, Hasan K.’ya, “Eve gitmiyorsun, biliyorsun değil mi?” dedi. Misyonlu polisler, Hasan K.’nın savcılık talimatıyla özgür bırakıldığını, hakkında 2 aylık uzaklaştırma talep ettiklerini ve bu talebin de mahkemeye sunulduğu bilgisini verdi.

Ayrıyeten Hasan K.’nın emniyette 11 hatadan kaydının olduğunu ve 5 yıl evvel de eşine şiddet uyguladığı için hakkında süreç yapıldığını öğrendik.

‘Belli aralıklarla ziyaret ediliyor’

Gaziosmanpaşa İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı Aile İçi ve Bayana Karşı Şiddet Ofis Amirliği yetkilileri, Ocak ve Şubat ayında ortalama 40’a yakın KADES daveti aldıklarını belirterek, “Bu davetlerin birçok ya asılsızdı ya da ezkaza uygulamaya basanlar tarafından yapıldı. 2 ayda takımlarımızın müdahale ettiği 4 olay oldu. Şiddet nedeniyle gelen bayanlar için şiddet uygulayanların çabucak hepsi hakkında uzaklaştırma talebimiz oluyor ve bu talebimiz olumlu karşılanıyor. Risk durumu yüksek olan bayanları da sığınma meskenine yönlendiriyoruz. Bunun yanı sıra şiddet gören bayanlar, belirli aralıklarla kesinlikle takımlarımız tarafından ziyaret ediliyor.”

KADES nasıl kullanılır?

Bayan Dayanak Uygulaması (KADES) taşınabilir aplikasyonu hizmete girdiği günden bugüne 1 milyon 531 bin 174 bayan tarafından cep telefonuna indirilirken, uygulamaya 92 bin 406 ihbar geldi. Uygulama, Google Play Store ve AppStore uygulamalarından indirilebiliyor. Uygulamayı indirenler, TC kimlik numarasını girerek sisteme kayıt oluyor. Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından şahsa gönderilen aktivasyon koduyla uygulama etkin hale geliyor. Aygıtın pozisyon bilgisi açıksa ve internete bağlı ise mağdur bayanlar tek bir tuşla 155 Polis İmdat Acil Davet Merkezi’ne ulaşarak en yakın grupların kendilerine yönlendirilmesi için ihbar gönderebiliyor.