Son dakika haberine nazaran, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, mart ayından itibaren kademeli olağanlaşma sürecine geçileceğini belirterek, “İllerimizi, olay ve aşı oranları üzere kriterlere nazaran düşük, orta, yüksek ve çok yüksek riskli olarak sınıflandıracağız. Olağanlaşma takvimini de buna nazaran yürüteceğiz” açıklaması gözleri bilim dünyasına çevirdi.

Bilim insanları, vatandaşlara seslenerek eski kusurlardan ders çıkartılması gerektiğini vurguladı; maske, ara, hijyen ve ‘sabır’ ihtarında bulundu. Yeni kısıtlamaların gelmemesi, olay sayılarının artmaması için marttan itibaren önlemlerden ödün verilmemesi gerektiğini lisana getiren uzmanlar, “Dişinizi sıkın” bildirisi verdi.

BİRİNCİ SIRADAKİ İLİN VALİSİ: ALLAH İSTEĞİ İÇİN…

Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, kentte yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hadiselerinin artması hasebiyle vatandaşları uyararak, “Allah isteği için bu hususta vatandaşımız kurallara uysunlar. Herkesin birbirini ikaz ederek, bu çabada elini taşın altına koymasını istiyoruz.” dedi. Ustaoğlu, vilayet bazlı hadise artışında Trabzon’un birinci sırada yer aldığını belirterek, bölge olarak bakıldığında da bilhassa Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki vilayetlerin birinci sıralarda yer aldığını söyledi.

Trabzon’da geçen haftalarda sıcaklığın mevsim normallerinin üzerinde seyrettiğini anımsatan Ustaoğlu, bu nedenle vatandaşların aileleri ve akrabalarıyla bir ortaya geldiğini aktardı. Ustaoğlu, vatandaşların sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan ve 25 dereceye ulaşan günlerde akrabalarıyla kırsal kısımlara gittiklerini, böylelikle de olay artışına neden olduklarını tabir etti.

Önlemleri suiistimal edenlere yönelik takımlarla birlikte kontrolleri artıracaklarının altını çizen Ustaoğlu, şu değerlendirmede bulundu: “Kaymakamlarımızla ve takımlarımızla gerçekleştirdiğimiz toplantılarda, gerekli ikazlarımızı tekrar yaptık.

Bu hususu vatandaşlarımıza da hatırlatarak kontrol yapacağımızı söylemek istiyorum. O günlerdeki mevsim koşullarının yüksek seyretmesi nedeniyle ister istemez vatandaşların da toplumsal uzaklık kurallarını maalesef delmesi ile bu türlü bir sorunun ortaya çıktığını kıymetlendiriyoruz.”

KÖYDE 20’NİN ÜZERİNDE HADİSE ÇIKIYOR

Ustaoğlu, Trabzon’da hadiselerin artmasının sebeplerini şöyle sıraladı: “Bu bahiste 3- 4 tane tespitimiz var. Bunlardan birincisi aile içi buluşmalar, bilhassa gençlerimizin yahut belirli ailelerin maç izlemek, nişan ve doğum günü kutlamak için kapalı ortamlarda bir ortaya gelmeleri.

Bir hadiseye bakıyoruz, orada geriye dönük ağırlaşan filyasyon takımımız durumu araştırıyor. Aile içi nişan yahut yaş günü kutlanmış yahut maç izlenmiş. Bu olaylar olayların seyrinde tesirli oluyor. Bir ilçedeki köyde 20’nin üzerinde hadise çıkıyor.

Bir bakıyoruz, aile içi nişan merasimi düzenlenmiş. Allah isteği için biz söylüyoruz, artık Türkiye’de birinci olmuş hadise sayısında bunu herkes görüyor, biliyor. Esnafımızın, herkesin durumu ortada. Hepimizin el birliğiyle bu uğraşın içinde olması lazım.”

Trabzon’da olayların artmasının öteki bir nedeninin de cenazelere iştirakin olduğunu belirten Ustaoğlu, cenazelere iştiraki 30 bireyle sonlandırma kararı aldıklarını kaydetti. Ustaoğlu, bu kurala uyma noktasında vatandaşın kendilerini uğraştırdığını lisana getirerek, yakın akrabaların cenaze meskenlerinde bir ortaya gelmelerinin en büyük tehlike olduğunu belirtti.

Akrabalarla bir ortaya gelinince maske ve ara kurallarına uyulmadığına dikkati çeken Ustaoğlu, “Yoksa ben her gün sokaktayım. Minibüslerde, dolmuşlarda seyahat yapanlar, herkes maskesini takıyor. Zati yapılan çalışmalarda yüzde 95 oranında maskenizi takıyorsanız sizi koruduğu belirlendi.” dedi.

Ustaoğlu, Kovid-19’un bulaşma riskinin en yüksek olduğu yerlerin, akrabaların bir ortaya geldiği ortamlar olduğunu yineledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir mühlet evvel, kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılacağını açıkladığını anımsatan Ustaoğlu, bu mevzuda Trabzonluların üzerine düşen misyonlar olduğunu vurguladı.

Ustaoğlu, Bilim Şurası’nın vilayetler bazlı olay sayılarını değerlendireceğini, buradan çıkacak sonuçlar göz önüne alınarak kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılacağını anlatarak, şunları kaydetti:

“Ancak olay durumunda artış trendi devam ederse, üzülerek söz etmek istiyorum ki Trabzon maalesef kademeli yasakların kalkması konusunda en geç karar verilebilecek vilayetlerden birisi olabilir. Buradan tekrar vatandaşlarımıza ikazlarımızı yapıyoruz. Allah isteği için bu mevzuda vatandaşımız kurallara uysunlar. Herkesin birbirini ikaz ederek, bu uğraşta elini taşın altına koymasını istiyoruz.”

Vali Ustaoğlu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasının akabinde Trabzon’da artırılan kontroller ve önlemler sonucunda son günlerde olay sayılarında düşüş yaşandığını da kelamlarına ekledi.

UZMANLARDAN DİŞİNİZİ SIKIN İLETİSİ

Prof. Dr. Tevfik Özlü (Bilim Şurası Üyesi): “İllerin vereceği bir karar süreci olacak. Hangi adımların, hangi kapsam ve dozda ne vakit olacağını vilayetler bazında karar verilecek. Aşılamayı süratli yapar, hadise sayılarını düşürürsek daima birlikte yaza rahat gireriz.

Olağanlaşmaya geçilse bile dikkat edilmesi gereken üç kural, maske, aralık, toplumsal izolasyon… Riskin düşük olması daima düşük kalacağı manasına gelmez. Olağanlaşma sonrası hadise sayıları artmamalı.

Artık hiçbirimiz yeni kısıtlama ve katlanmış olay sayılarını istemiyoruz. Yasaklar geri gelsin istenmiyorsa virüsün yayılmasına müsaade vermeyecek adımlar atmalıyız. Maskemizi yoluna uygun olarak toplumsal alanda takıp, öbür beşerlerle aralığımızı iki metre olarak belirlememiz gerekiyor.”

Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz (Bilim Heyeti Üyesi): “Salgın devam ediyor. Bu nedenle tedbirleri devam ettirmemiz lazım. Daha evvel yaptığımız yanılgılardan ders alarak, önlemlerden ödün vermeden hareket etmemiz kaide.

Aşının bize sağlayacağı avantajlardan faydalanmak için biraz daha dişimizi sıkmalıyız. Elde ettiklerimizi tekrar kaybetmek, tıpkı kısır döngü, hasta ve mevt sayılarında artış yeni kısıtlamalar manasına gelecek. Denetimsiz gevşeme büyük risk olduğundan, herkes dikkatli ve sabırlı olmalı.”

Doç. Dr. Zeliha Tufak Koçak (Bilim Şurası Üyesi): “Normalleşmeye giderken önlemlerimize dikkat etmezsek sonuçları çok ağır olabilir. Münasebetiyle günlük ömürde, aile ve mesken içi ziyaretlerde, yakınlarımız yahut dostlarımızla görüşürken kesinlikle maske, ara, hijyen kuralına uymamız gerekiyor.

Maske ve ara şu an için aşı kadar hatta aşıdan da tesirli. Aşı ne kadar değerliyse bu önlemlere uymamız da bir o kadar ehemmiyet arz ediyor. Bu kurallara dikkat edilmediğinde bilim insanlarının tek başlarına salgınla gayreti kâfi olmaz.

Bu salgının üstesinden daima bir arada geleceğiz. Halkımız, esnaflarımız, kamu kurum ve kuruluşları kısaca herkes önlemlere riayet etmeye devam ederse muvaffakiyet yakalanır. Türkiye pek çok ülkeye nazaran önlemlere uyuyor, vatandaşlarımız çok dikkatli ve titiz davranıyor. Mart ayı ile birlikte tıpkı hassasiyetin sürdürülmesi gerekiyor.”

Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu (Göğüs hastalıkları uzmanı): “Yeni olağan sistemde, önlemleri elden bırakmamamız lazım. Kalabalık ve kapalı ortamlarda mecbur kalmadıkça vakit geçirmeden, maske ve mesafemizden ödün vermeden önlemlere harfiyen uymalıyız.

Riskli ve kırılgan kümelerde olan vatandaşların kesinlikle maske kuralına uyarak topluluk içinde mümkün olduğunca dikkatli ve az kalması gerekiyor. Yeniden olabildiğince meskenden çalışmak ve toplu alan konusunda ihtimam göstermemiz lazım. Toplumsal sorumluluk şuuruyla sabırlı olmak durumundayız. Biraz sabırlı olursak bu badireyi atlatırız.” 

‘Zirve devriymiş üzere davranmalıyız’

Prof. Dr. Sait Gönen (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanı): “Son aylık devirde Cerrahpaşa’ya günde 350, 450 ortası Kovid-19 testi yaptırmaya başvuran vatandaşlar geliyor ve müspetlik oranı yüzde 3 düzeyine inmiş durumda. Salgının tepe periyodunda bu oran yüzde 30 civarındaydı. Bu tablo bize bir aydan fazla müddettir uygulanan kısıtlama ve önlemlerin sonuç verdiğini gösteriyor.

Şu an için aşılama sayımız 4 milyona yaklaşmış durumda. Aşılamanın biraz daha arttığı periyoda kadar maske, ara, hijyenden katiyen taviz vermememiz gerekiyor. Bu nedenle mart ayında kademeli olağanlaşmaya geçtiğimizde her vatandaşımıza büyük sorumluluk düşüyor. Güya salgının tepe devri üzere önlemleri bırakmadan, kafe ve lokantalara atak etmeden dikkatli olursak, üçüncü defa zahmet yaşamamış oluruz.

Bizler kısıtlamaların sıhhat boyutunu görüyoruz. Elbette ekonomik, toplumsal boyutu da var. Lakin zorlanan esnafımız ve halkımız denetimsiz davranırsa, yeni kısıtlamalar, yeni hastalar, artan vefatlar görürüz. Önümüzdeki periyotta sabırlı olup bu badireyi atlamamız lazım.”

‘Kırgınlığı olan meskenden çıkmasın’

Prof. Dr. Tufan Tükek (İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı): “Bir yıl içinde aşikâr özellikleri alışkanlık kazandık. Artık toplumda herkes maske, aralığın korunması gerektiğini kabul etmiş durumda. Vatandaşlarımız virüse karşı nasıl korunmamız gerektiğini biliyor. Çok iyi korunan, maskesini takan, kalabalığa karışmayan hasta olmuyor.

Mart ayında başlayacak kademeli açılmayla bir arada, son 1,5 aydır uyguladığımız önlemlerden ödün vermememiz gerekiyor.  Bilhassa çok hafif kırgınlığı olan bireylerin bile meskenden çıkmaması, kapalı ortamlara girmemesi gerekiyor.

Herkes, hepimiz çok sıkıldık lakin kafe, lokanta, AVM’lere hamle edersek, mart ayı sonunda tekrar kısıtlamaları, hasta sayıları ve ölümlerde artışı görürüz. Alınan önlemler sayesinde hasta müspetlik oranımız yüzde 5’in altına indi. Mart’tan itibaren bu disiplinden taviz vermeden dişimizi sıkmak zorundayız.”