BİLİM KONSEYİ ÜYESİ PROF. DR. ÖZLÜ: YAPILABİLİR ULUSAL TERCİH

Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, İngiltere, Almanya ve ABD’de daha çok kişinin aşılanabilmesi için gündeme gelen tek doz aşı uygulamasını Milliyet’e kıymetlendirdi. Bunun uygulanacak aşı ile bağlantılı bir durum ve ulusal bir tercih olduğunu belirten Özlü, “Sinovac aşısıyla ilgili benim bildiğim bu türlü bir planlama yok” dedi.

Daha uzun periyodik ve güçlü bir bağışıklık sağlanması için en uygun sistemin aşının iki doz halinde yapılması olduğunu vurgulayan Özlü, birinci dozdan sonra da aşının tesirinin oluştuğunu vurguladı. Aşının birinci dozunun yapılmasının akabinde bedende bir antikor yanıtının oluştuğunu ve bu yanıtın epeyce da iyi olduğunu kaydeden Özlü, şunları kaydetti: “Dolayısıyla şu anda bir pandemi olduğu, çok sayıda kişiyi bir an evvel aşılamayı dilek ettikleri için, 2. dozu yapmaktansa daha fazla birinci dozu yapmak üzere bir politikayı önceliyorlar. Aslında ‘2. dozu yapmayacağız’ demiyorlar. ‘2. dozu biraz geciktirerek yapalım’ diyorlar. İkinci doz bir hatırlatmadır. Oluşan yanıtın ikinci bir hatırlatma ile daha güçlendirilmesi ve daha uzun vadeli bir bağışıklığın oluşması maksadıyla yapılıyor. ‘Biz bunu biraz geciktirelim. Bu ortada 2. dozu yapacağımız şahısların yerine hiç aşılanmamış öteki bireylere yapalım. Bu biçimde toplumda 10 kişiyi aşılıyorsak, 20 kişiyi aşılamış oluruz’ üzere bir mantık var. Olağan aşılamada buna gereksinim yok lakin pandemi kelam konusu olduğu için bu yapılabilir. Ulusal bir tercih.”

‘Planlama yok’

Türkiye’de tek doz uygulamanın gündeme gelip gelmediğine ait soruya da Özlü, “Türkiye’de aşıyla ilgili benim bildiğim bu türlü bir planlama yok. Bu daha çok aşıyla alakalı bir durum. Zira orada kullanılan BioNTech aşılarının birinci doz yanıtlarına bakıldığında, birinci doz karşılıklarında gereğince antikor oluştuğu tarafında bilgi var. O bilgiye istinaden bu türlü yapıyorlar fakat Sinovac ile ilgili benim bildiğim bu türlü bir planlama yok” karşılığını verdi.

ABD BESİN VE İLAÇ DAİRESİ (FDA): HALK SIHHATİ RİSKE ATILIR

Aşı tedarikini artırmak için iki dozluk aşıların tek doz olarak kullanılması tartışmaları sürüyor. FDA ve Pfizer/BioNTech aşıların tam doz uygulanması gerektiğini açıkladı. FDA’den yapılan açıklamada “Bu tıp eforlar tarihi bir muvaffakiyet sağlanabilecek aşı çalışmalarını baltalamaya yöneliktir” denildi

Çin’den dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs salgınından çıkışın en değerli anahtarı olarak gösterilen Kovid-19 aşılarının birinci dozu birçok ülkede kampanyalarla uygulanmaya başladı. Lakin geliştirilen aşıların onaylanma sürecindeki gecikmeler, bürokratik maniler ile aşı tedarikinde yaşanan dertler ve virüsün bulaşı suratının artması umuda dönüşen aşı kampanyalarını sekteye uğrattı. ABD, İngiltere ve öteki Avrupa ülkeleri aşılama gayelerine ulaşamadı. Bu ülkelerde bağışıklığın oluşması için iki doz yapılması gereken aşıların birer doz halinde uygulanma tartışılıyor. İngiltere, ikinci dozun ertelenmesi istikametinde karar almıştı. ABD ve Almanya’da ise mevcut aşıların birer doz yapılmasıyla daha fazla insanın aşılanması gündemde. Fakat ABD Besin ve İlaç Yönetimi FDA ile Pfizer/BioNTech’ten yapılan açıklamayla aşıların tam doz uygulanması gerektiği uyarısı yaptı. Kâfi bilimsel ispatla desteklenmeyen bu tıp değişikliklerin yapılmasının halk sıhhatine ziyan verebileceği belirtilen FDA açıklamasında “Bu tıp gayretler tarihi bir muvaffakiyet sağlanabilecek aşı çalışmalarını baltalamaya yöneliktir” denildi. FDA Komiseri Dr. Stephen Hahn ve Dr. Peter Marks’ın açıklamasında şu tabirlere yer verildi:

‘Büyük risk’

“Bu aşıların FDA onaylı dozajlamasında yahut programlarında değişiklik yapılmasını önermek erken ve mevcut ispatlara sağlam bir formda dayanmıyor. Aşı uygulamasında bu çeşit değişiklikleri destekleyen uygun datalar olmadan, halkı Kovid-19’dan muhafazaya yönelik tarihi aşılama gayretlerini baltalayan, halk sıhhatini riske atan kıymetli bir riskle karşı karşıyayız.”

İngiliz yetkililer, Pfizer/BioNtech aşılarının dozları ortasında 21 günden fazla bekleyeceklerini, insanların iki farklı aşı ile aşılanmasına müsaade vermeyi planladıklarını açıklamıştı. Hahn ve Marks, bunun hakikat olmayacağını söyledi:

“Mevcut datalar, her iki aşının da belirtilen aralıklarla tam iki dozunun kullanımını destekliyor. Siyasetçilerin aşı tedarikini genişletmek istemeleri anlaşılır bir şey lakin tavsiye edilmez. Yanlış dozlarda aşı uygulamanın insanlara ziyan verme potansiyeli var. Büsbütün korunduklarını varsayabilirler ve davranışlarını gereksiz risk alacak biçimde değiştirebilirler.”

Pfizer/BioNTech: Müdafaa verisi yok

Tıpkı tartışmalarla ilgili Pfizer-Biontech’ten de açıklama geldi. Açıklamada, aşının önerilen müddet olan 21 günden daha sonra uygulandığında müdafaaya devam edip etmeyeceği konusunda rastgele bir delil olmadığı belirtildi. İki şirketten yapılan ortak açıklamada, “Aşı denemeleri mühletince ikinci doz uygulamaları 21 gün içerisinde gerçekleştirilmiştir. 21 günden sonra uygulanacak aşılarla ilgili rastgele bir müdafaa bilgimiz bulunmuyor. Aşının aktifliğiyle ilgili 21 gün verisinden öteki bir aktiflik verisi hakkında bilgimiz yok” dendi.

Aşılamada başı İsrail çekiyor

Dünyadaki ömür şartlarındaki değişimleri gösteren çevrim içi yayın ‘Our World In Data’ya nazaran, dünyada 13 milyon kişi aşılandı. İkinci doz aşıların uygulanmaya başlandığı ABD’de 4.56 milyon, Çin’de 4.5 milyon, İsrail’de ise 1.3 milyon kişi aşılandı. Koronavirüse karşı aşı kampanyasında başı çeken İsrail’de, Pfizer/BioNTech aşısının akabinde Amerikan ilaç firması Moderna’nın geliştirdiği aşıya da onay çıktı. Aşı kampanyasına 19 Aralık’ta Pfizer/BioNTech aşısıyla başlayan İsrail nüfusunun yaklaşık 14.4’ünü aşılamış durumda. Öbür yandan salgından nüfusuna oranla en çok can kaybını veren Belçika’da ise Pfizer/BioNTech aşısı 10 günlük bakımevlerinde başlatılan pilot uygulamayla 700 şahsa aşı yapıldı. Ülkede, ocak sonu yahut şubat başına kadar 150 bin ila 200 bin şahsa daha aşı yapılması planlanıyor. Bir sonraki kademede hastane ve sıhhat çalışanlarının aşılanması öngörülüyor. Lakin bu etaba ne vakit geçileceğine dair bir tarih şimdi belirlenmedi. Avrupa’da salgından en fazla etkilenen ülkelerden Belçika’da bugüne kadar 651 bin kişi koronavirüse yakalandı. Bu şahısların 19 bin 750’si hayatını kaybetti.