LİDER YILMAZ Ankara – Şiddet, cinsel akın ve vefatla çabucak hemen hergün karşı karşıya kalan bayanlar, “sosyal kooperatiflerle” ayağa kalkıyor. Aile Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı’nın AB ile ortak çalıştığı “kadın kooperatiflerinin geliştirilmesi” projesi 24 vilayette başlıyor. AB’nin 3.3 milyon euro’luk fon takviyesi ile hayata geçirilecek projeyle, bayanların kendi ayakları üzerinde durması, ülke ekonomisindeki üretim ve idare sistemlerinde kelam sahibi olması, buna yönelik eğitimleri alması, bayan kooperatiflerinin geliştirilmesi sağlanacak. Yalnızca bayanların kurduğu kooperatifler değil, kooperatiflerde ve idarelerinde bayan sayısını arttıracak bir çalışma yapılacak. TBMM Toplumsal Kooperatifçilik Alt Komitesi’ne gelen kooperatif temsilcileri, yalnızca gereksinim sahiplerine maddi ve manevi takviye sağlamakla yetinmeyerek, fırıncılıktan, dikiş atölyesine, meyve ve zerzevat kurutarak ihraç etmekten, pastacılık ve müzik bölümüne kadar tüm üretim sistemine direkt katılmayı talep ettiler. Adil ticaret, kamu ihalelerine katılmak ve vergi kolaylığından yararlanmak isteyen kooperatif temsilcileri, özetle şu görüşleri lisana getirdiler:

Güçlendirme çalışması

Yeryüzü Kalkınma Kooperatifi Lideri Çağıl Öngen Köse: Biz toplumsal cinsiyet eşitliği, bayan hakları, bayana yönelik şiddetle çaba, kent çalışmaları, göç, kalkınma, yoksullukla gayret, toplumsal siyasetler, bakım hizmetleri, gençlik ve çocuk alanları üzerinde yoğunlaştık. UNFPA’dan aldığımız dayanakla gebelik ve doğum sürecinde sıhhat hizmeti alan bayanlara yönelik berbat muamele ve ayrımcılık ve şiddet araştırması gerçekleştirdik. Bu bahiste farkındalık arttıralım diye gönüllerimizden oluşturduğumuz bir “Terra Incognita Aktivizm Eğitimi” planladık. Gençlerimizi, yürüttüğümüz çalışmalara dâhil ediyoruz. Bayanlar ve çocuklar için güçlendirme temelli bir uygulama projesi gerçekleştiriyoruz. Bilhassa, çocuklarıyla sığınmaevinde kalan bayanların, sığınmaevi sonrasındaki bağımsız yaşama hazırlanmasıyla ilgili olarak bir eğitim seti, onlara nasıl daha iyi hizmet verebiliriz diye bunun üzerine bir çalışma yürüttük. Pilot çalışmamızı yaptık ve sonrasında da Türkiye’deki tüm ŞÖNİM’lere ve sığınmaevlerine bu çalışmamızı gönderdik.

‘Adil ticarette ısrarcıyız’

Inogar İnovasyon ve Proje Danışmanlığı Kooperatifi İdare Şurası Lideri Mehmet Sarıca: Belediyelerin muhtaçlıklarının, satın almalarının bayan kooperatiflerinden alınmasıyla alakalı mahallî meclis kararları yaygınlaştırılabilir. Kooperatifçilikle ilgili Anadolu Açıköğretim Fakültesi eğitim programı güncellenebilir. Mersin’de “Ahenk” diye bayan kooperatifi kurduk. Türkiye’nin birinci sığınmacı göçmen ve TC vatandaşları bayanlarının birlikte kurduğu bir kooperatif. Bayanlarımız muzdan katma kıymet eserler üretti, paketlenmesinden satışına, protein içeceklerinden tutun da sağlıklı besinlere, diyet eserlerine kadar farklı takvimler geliştiriyoruz. Adil ticarette ısrarcıyız. Dokumacılık, tarım, turizm, sanayi eserlerinin üretim evresinden satışına kadar, personelin hakkının ödenmesinden, çocuk personel çalıştırmamaya, eserlerin fahiş fiyatla satılmasını engellemeye kadar her kademesinde adaleti savunan bir yapı. Dünya Adil Ticaret Örgütü ve Türkiye’deki akreditasyonuna başlıyoruz. Türkiye’deki adil ticaret ağına dâhil olmak isteyen bilhassa toplumsal kooperatifleri bu “network”e açmış oluyoruz.

‘Koşana kadar müddet verin’

Engelli Çocuk Annelerine Dayanak Bayan Teşebbüsü Üretim ve İşletme Kooperatifi Gülsüm Soyak: Takviyeyle kurduğumuz seramik atölyemizde özel çocuklarımızın motor gelişimi için özel öğretmenlerimiz eşliğinde çalışıyoruz. Anneler de dikiş nakış örnenip yapıyorlar. Tek isteğimiz de toplumsallaşmaları. Dezavantajlı bayanlarımız saklıyor kendisini zira bunlar ortasında, sığınmaevlerine gitmek istemeyenler de var. Bayanlarımız, toplum içine çıktılar, utanmaz oldular. Ahşap atıklarından üretim yapıyorlar. Standlar açıp kar sağlıyorlar. Artık de Finike’de kurutma üzerine atölye açmaya çalışıyoruz. Eserlerimizi ihracata hazır hâle getirmeyi hedefliyoruz. Ispanağın ununu yaptık, herkes güldü, pancarın ununu yaptık “Böyle bir şey olur mu?” dediler. Çalışmalarımızda çok hoş dönüşümler oldu lakin gücümüz yetiyor mu? Ekonomik olarak yetmiyor. Vergi verelim lakin biz daha yeni doğmuş bebeğiz, koşana kadar müddet verin. Ticaret Bakanlığı’nın verdiği hibeden de KDV alınıyor. Hibeden KDV mi alınır? Kâr maksadı gütmüyoruz, neyle ayakta duracağız? Kamu kurum ve kuruluşları, kendimizi ispatlama imkânı versinler. Nitekim kâfi, lütfen bize ihalelere girme imkânı verilsin, bayan kooperatiflerinden eser alma imkânı verilsin. Bayan kooperatifleri üst birliği kurmayı hedefliyoruz.