Tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 pandemisi nedeniyle ilkbaharda ‘rölantiye alınan’ Türkiye iktisadında tüm göstergeler, haziranda başlayan olağanlaşma süreciyle hızlanmanın başladığına işaret ediyor. Sanayi üretimi artıyor, cirolar yükseliyor, çarşı pazar canlanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün, haziran ayına ait açıkladığı datalar, iktisadın olağan dinamiklerine kavuşmaya başladığını gösteriyor.

Çarklar hızlandı

Sanayi üretim endeksi, haziranda aylık bazda yüzde 17.6, yıllık bazda yüzde 0.1 arttı. Endüstrinin alt dalları de yıllık bazda incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı kesimi endeksi yüzde 8, imalat sanayi kesimi endeksi yüzde 1 artarken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı dalı endeksi yüzde 6.4 düştü.

Mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretimi haziranda bir evvelki aya kıyasla yüzde 17.6 arttı. Aylık bazda imalat sanayi dalı endeksi yüzde 19, madencilik ve taş ocakçılığı kesimi endeksi yüzde 7.8, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı dalı endeksi yüzde 6.7 artış kaydetti.

Perakendecinin yüzü gülüyor

Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 16.5 yükseldi. Bu periyotta besin, içecek ve tütün satışları yüzde 1.9, besin dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 24.8, otomotiv yakıtı satışları yüzde 23.4 arttı. Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi, haziranda yıllık bazda ise yüzde 0.8 azaldı. Kelam konusu ayda besin dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 2.8, otomotiv yakıtı satışları yüzde 0.9 azalırken, besin, içecek ve tütün satışları yüzde 3 artış gösterdi.

Cari fiyatlarla perakende ciro, haziranda geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 9.3 yükseliş kaydetti. Birebir ayda besin, içecek ve tütün satışları yüzde 18.2, besin dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 9.9 artarken, otomotiv yakıtı satışları yüzde 6.2 azaldı.

Perakende ciro, haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 20,6 yükseldi. Kelam konusu devirde besin, içecek ve tütün satışları yüzde 5.1, besin dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 26.3, otomotiv yakıtı satışları yüzde 43.4 artış olarak kayıtlara geçti.

Cirolar yükseliyor

Takvim tesirinden arındırılmış sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet kesimleri toplam ciro endeksi, haziranda geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 10.4 arttı. Toplam cironun alt ayrıntılarına bakıldığında, haziranda yıllık bazda sanayi bölümü ciro endeksi yüzde 8.7 inşaat ciro endeksi yüzde 29.2 ticaret ciro endeksi yüzde 19.3 artarken hizmet ciro endeksi yüzde 18.3 geriledi.

Mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet bölümleri toplamında ciro endeksi haziranda aylık bazda yüzde 19.5 arttı. Haziranda aylık bazda sanayi bölümü ciro endeksi yüzde 19, inşaat ciro endeksi yüzde 10.3, ticaret ciro endeksi yüzde 22.6 ve hizmet ciro endeksi yüzde 14.1 yükseldi.