Hanife Baş – En sevdiğiniz dijital oyun sitesinde arkadaşlarınızla buluşup oyunu oynadınız, oradan çıkıp bir cümbüş merkezinde eğlendiniz, mağazanın önünden geçerken beğendiğiniz kıyafeti denediniz, öbür kentte oturan anne, babanızı ziyaret ettiniz ve fırsatını bulup iş toplantınıza da katıldınız…

Evet, bunların hepsini meskenden bir adım dışarı atmadan yapma bahtınız olacak. Sanal avatarınızı yaratarak yeni teknoloji ‘metaverse’ ile bunları yapabileceksiniz. Aslında şu anda bir kısmını da deneyimleyebiliyoruz.

Metaverse, geleceğin interneti ve toplumsal medyası olarak tanımlanıyor. Bilgisayar yerine beşerler artık bir artırılmış ya da sanal gerçeklik gözlüğü, lensi ya da kulaklıkla sanal dünyaya bağlanıp birçok farklı dijital ortama girebilecek.

Facebook’un bu teknolojiyi sahiplenmesi ve ismini Meta olarak değiştirmesi gözlerin bu alana çevrilmesini sağladı. Meta ‘öte’ ve universe ‘evren’ sözlerinin kısaltmasından oluşuyor yani ‘öteki evren’ manasına geliyor.

Sanılanın tersine de metaverse fizikî hayatı bitirmeyecek bilakis daha zenginleşmesini sağlayacak.

Facebook ekosistemi

Pekala, metaverse hayatımıza neler getirecek, Türkiye bu teknolojiye hazır mı?

Yazılım firması UiPath’ın Avrupa Lider Yardımcısı Tansu Yeğen, metaverse’in bir müddettir üzerinde çalışılan bir teknoloji olduğunu lakin bir çatı kuruluşa ve standarda gereksinim duyduğunu söyledi. Yeğen, “Facebook’un bunu sahiplenmesi ön plana çıkmasını sağladı. Metaverse ile öteki bir gezegene gideceğiz. Avatarımızla istediğimiz her şeyi sanalda yapabileceğiz. Aralıklar ortadan kalkacak. Bu teknolojiyle bilgisayara da gerek kalmayacak. Bilgisayar elimizin ya da gözümüzün üzerinde olacak. Beşerler toplantılara hologram olarak katılacak” dedi.

Bu yeni teknolojide şu anda artırılmış gerçeklik gözlüklerinin kullanıldığına lakin bunları kimsenin takmayı sevmediğine de işaret eden Yeğen, “Metaverse dünyasında akıllı lensler olacak. Her ne kadar işin başındaymışız üzere görünse de gittiği boyut bu. NFT yeni teknoloji metaverse’in altına yerleşmeye başladı. Sanal olarak konutumuz de olabilecek. Bu teknolojide kripto para üniteleri olacak. Alışveriş dünyası tam değişecek. Çılgın bir yere hakikat gidiyoruz. Tüketiciler için önemli paraların harcanacağı öbür bir dünya geliyor” diye konuştu.

Türkiye için fırsat

Türkiye’de birtakım firmaların bu alana hazır olduğuna da değinen Yeğen, şunları söyledi:

“Her alanda bu teknolojiyi uygulayanlar, başlatanlar var. Lakin ne akıllı gözlüklerde ne akıllı lenslerde ne de sanal ortamlarda bir standart yok. Facebook’un bu alana giriyor olması standart oluşması açısından değerli. Standart koyarak önemli ekosistem oluşmasını sağlayacak. Türkiye için bu teknoloji değerli fırsat. Bu alanda faaliyeti olan çok firma var, ihracat da yapıyorlar. Genç nüfusa sahibiz, insan kaynağımız da hazır. İnşaat, eğitim, cümbüş üzere her bölüm hazırlık yapmalı. Bir yıl içinde bu teknoloji kullanılmaya başlanacaktır.”

5G ve iyi elektrik alt yapısı gerekli

Fütürist Ufuk Tarhan, Metaverse’in geleceğin interneti ve toplumsal medyası olduğunu söz ederek, şu görüşleri lisana getirdi:

“Metaverse toplumsal medyanın biraz daha ileri etabı olacak. Geleceğin buluşma alanı, yeni alternatif dünya. Bütün ticaret orada dönecek. Ben olumlu olacağını düşünüyorum. Birçok şeyi sanal olarak yapabileceğiz. Şu an çok tüketim odaklı bir dünyayız ve bu durum kozmosa, iklime çok ziyan veriyor. Birçok işimizi ve eğlencemizi sanal ve artırılmış gerçeklikle halledersek dünya kaynaklarını koruyacağız.

Sürdürülebilirliğe önemli katkısı olacak. Türkiye bu teknolojideki fırsatları yakalayabilir. Lakin 5G, iyi internet suratları, iyi elektrik altyapısı lazım. Bu teknolojinin yaygınlaşmasının 10-15 yıl alacağını düşünüyorum.”

Oyun yaşanacak…

Second Life, Fortnite, Minecraft, Sim City ve Roblox üzere etkileşimli oyunların hepsinde metaverse ögeleri halihazırda var. Burada kullanıcılar ortak çalışabiliyor ve iş birliği yapabiliyor, etkinliklere katılabiliyor ve sanal eser ve hizmetler için gerçek dünyadan para alışverişi yapabiliyor.