Reflü, tam ismiyle gastroözofagial reflü hastalığı; asit ve mukustan oluşan mide salgılarının ve midede bulunan yarı sindirilmiş besinlerin, mideden yemek borusuna hatta ağıza gerçek geri kaçması durumudur. Reflü hastalığı, göğüste yanma ve ağıza kadar gelen acı tat ve besin artığı ile kendini göstermektedir. Şiddetli ve uzun müddetli reflü, yemek borusu, mide ve bağırsak sistemi dışındaki sistemlerde de önemli belirtilere yol açabilir. Reflü diş çürüklerine, boğaz ağrısına,  ses kısıklığına, kulak ağrısına hatta zatürreye sebep olabilir, hastada alerjik astımı tetikleyebilir.

Reflü tanısı nasıl konulur?

Kısaca endoskopi olarak bilinen tam ismiyle üst gastrointestinal sistem endoskopisi süreci,  mide ve yemek borusunun ucunda ışık ve kamera olan esnek ince bir boru ile incelenmesi sürecidir. Endoskopi ile özofagus denilen yemek borusunda reflüye bağlı olabilecek erozyon ya da ülser denilen yaralanmalar görülebilir. Ayrıyeten midenin incelenmesi ile reflü oluşumunu kolaylaştıracak mide kapakçığında gevşeme ya da midenin tam göğüs boşluğuna kaçması durumu olan mide fıtığı rahatsızlıkları teşhis edilebilir. Bu reflü açısından önemli  bulguların saptanmasını mümkün kılmasına  rağmen, yeniden de endoskopi reflü teşhisinin konulmasında ya da dışlanmasında tek başına kâfi bir tetkik değildir.

Reflü teşhisinde altın standart sistem pHmetre yani uzun periyodik asidite (asid derecesi) ölçümü sürecidir. Endoskopi süreci sırasında yemek borusuna bırakılan yaklaşık 1 cm. uzunluğundaki küçük bir kapsül, 2 gün boyunca yemek borusunun alt kısmındaki pH değişimlerini ölçmeyi mümkün kılmaktadır. Daha sonra dışkı yoluyla bizatihi atılan bu kapsül, yemek borusuna takılı kaldığı birinci 2 gün boyunca, ölçtüğü pH kıymetlerini hastanın 1 metre yakınında bulunması kâfi olan, cep telefonundan çok daha küçük bir aygıta büsbütün kablosuz biçimde iletmektedir. İnceleme devrinin sonunda bu küçük aygıttan elde edilen bulgular eşliğinde, hastada sahiden gastroözofagial reflü hastalığının olup olmadığı, hastalık var ise bu reflü hastalığın şiddeti belirlenebilmekte ve bu sonuçlara nazaran hastaya ilaç tedavisi, endoskopik reflü tedavisi teknikleri yahut reflü cerrahisi önerilebilmektedir.

Reflü tedavisi nasıl olur?

Reflü tedavisinde birinci ve en değerli nokta hastanın ömür usulünde değişiklik yapmaktan geçer. Bu ömür usulü değişiklikleri esas reflüyü artırma ihtimali olan çay ve kahve üzere kafeinli içeceklerin, asitli, gazlı meşrubatların, alkollü içkilerin, salçalı, baharatlı besinlerin, çikolata ve kızartma üzere yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınmak; zayıflayarak fazla kilolardan kurtulmak, dar  kıyafetler giymemek, yemeklerden sonra çabucak uzanmamak, yatmadan evvel son iki saat rastgele bir şey yiyip içmemektir. Birçok insan ömür stilinde değişiklik yaparak yahut mide asidinin üretimini azaltan ya da mide asidini nötralize eden ilaçları kısa periyodik kullanarak reflüyü denetim altında tutabilirken, kimi hastalarda ise reflü tedavisini endoskopik formüller ile yapmak gerekmektedir.

Büsbütün endoskopik yolla yapılan bu tedavi sistemlerinde, yemek borusu ile mide ortasında bulunan ve midedeki asidin yemek borusuna kaçmasını engelleyerek bir bariyer misyonu gören kasın bulunduğu kısmın (mide kapakçığı) genişlemesinin azaltılması farklı yollarla sağlanmakta, böylece yemek borusu aside bağlı yanma ve yaralanmalardan korunmaktadır. Hastaların süreç sırasında ya da sonrasında ağrı ya da acı duymadıkları bu tedavi yollarının en önemli anti-reflü mukozektomi (ARM) ve de radyofrekans ablasyon (Stretta) gelmektedir. Her iki metotta ülkemizde sayılı ileri endoskopi merkezlerinde muvaffakiyetle uygulanmaktadır.

Doç. Dr. Salih Boğa