Fransa’ya şubat ayının başlarında Sahra Çölü’nden gelen tozun, 1960 yılında bölgede gerçekleştirilen nükleer denemeden kalan sezyum 137 radyoaktif kalıntılarını Jura Dağları’na bıraktığı açıklandı. İlerleyen günlerde Türkiye’ye de Avrupa üzerinden beklenen toz taşınımı beklentisi endişeye yol açtı. Dicle Üniversitesi Nükleer Tıp Ana Bilim Kolu Lideri Doç. Dr. Taşdemir, sezyum 137 radyoaktif kalıntılı toz taşınımıyla ilgili ikazlarda bulundu. 

‘BU HAVANIN SOLUNMAMASI GEREK’

Sezyum 137 radyoaktif kalıntılarının 6 Şubat’ta Fransa’da tespit edildiğini anlatan Doç. Dr. Taşdemir, “Muhtemelen Sahra Çöl’ünde yapılan nükleer denemeleri sonucunda oluşmuş radyoaktif atıklar olduğu düşünülüyor. Bunun ölçüsü konusunda şu anda tam net bir bilgi yok. Toz taşınımı içerisinde ne kadar sezyum 137 bulunduğu konusunda net bir açıklama yok. Lakin mümkün bir durumda yüksek ölçüde tespit edilmesi halinde halkın uyarılması gerekmekte. Halkın gerekirse bu periyotlarda dışarı çıkmaması, konutunda bulunması, camlarını açmaması ve bu havayı mümkün mertebe solumaması gerekir. Bu toz taşınımı olduğu periyotta yağmur kelam konusu olursa dışarı çıkmamak gerekiyor. Şayet çıkmak zorundaysak şemsiye yahut yağmurluk kullanmak kollayıcı olma niteliktedir. Mümkün bir durumda yağmura yakalanması durumda ise süratli bir biçimde o kıyafetleri çıkarıp yıkamak, duş almakta fayda olacaktır. Bu radyoaktif atıklar bedene ve kıyafete temas edip üzerinde birikmesi halinde bedene çok yakın temas oluşturduğundan ötürü riskler oluşturabilmektedir. Toz zerreciklerin bitkilerde birikme ihtimali üzerine yahut zerzevat ile meyve üzerinde bulunabilmektedir. Yağmurla bilhassa bu meyve ve sebzelerin üzerine serpilebilmektedir. Bu besinlerinde mümkünse yıkanarak tüketilmesinde fayda olacaktır” diye konuştu.

Her toz taşınımını tehdit ögesi olarak düşünmemek gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Taşdemir, “Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi civarında vakit zaman yaygın toz taşınımı Suriye ve Suudi Arabistan tarafından geliyor. Lakin Avrupa’daki toz bulutuyla bunu karıştırmamak gerekiyor. Avrupa’ya ekseriyetle Sahra Çöl’ünden bu toz bulutları taşınmakta. Avrupa’nın Güney ve Doğu kısımlarına tesiri altına almakta. Sahra Çöl’ünde 1960’ta nükleer denemeler gerçekleştirildiği için orada artık bu radyoaktif hususlar bulunabilmekte. Lakin bizim bu bölgemize gelen Suriye ve Sudi Arabistan üzere bölgelerden toz bulutları geçmişte bu bölgede nükleer deneme yahut nükleer akın gerçekleşmediği için bu riski taşımadığını düşünüyorum” dedi.

SEZYUM 137 NEDİR?

Sezyum 137 isimli husus, ölümcül tesiriyle bilinen kimyasal element olarak nükleer endüstride kullanılmaya devam ediliyor. Çıplak elle dokunulması halinde saniyeler içinde vefata neden olabilen sezyum, yan tesirleri nedeniyle sıkı kontrol altında tutululuyor.