Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, TBMM Zelzele Araştırma Komisyonu’nda Türkiye’deki nüfusun yüzde 71’nin, ülke topraklarının da yüzde 66’sının sarsıntı riski altında olduğunu açıkladı. Komitede, Etraf Bakanlığı Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedat Gürgen, özetle şunları kaydetti:

YÜZDE 92.78 KENTLİ: Türkiye’de kentlerde ikameden eden nüfus yüzde 92.78’e ulaşmıştır. 2023 yılında nüfusun 86.5 milyona çıkması hesaplanmaktadır.

CANLI FAY ÇİZGİSİ: Nüfusun yüzde 71’i, topraklarımızın da yüzde 66’sı sarsıntı riski altındadır. Türkiye’de yaklaşık 15 bin kilometresi ana aks üzerinde olmak üzere 24 bin 500 kilometre uzunluğunda canlı fay çizgisi bulunmaktadır.

100 MİLYAR DOLAR KAYIP: Son 100 yılda yaşanan 130 büyük zelzelede 100 bin can kaybı, 100 milyar dolar ekonomik kayıp ve yıllık ortalama yüzde 1 gayri safi ulusal hasıla kaybı yaşanmıştır. 59 vilayette 12 bin 684 hektar büyüklüğünde 269 riskli alan ilan edildi. 67 vilayette yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere 48 bin hektar büyüklüğünde rezerv yapı alanı belirlendi. 81 vilayette 696 bin 645 konut ve işyerinin riskli yapı tespiti yapıldı ve bunların 589 bin 961’inin (yüzde 87.9) yıkımı gerçekleştirildi. İstanbul vilayetinde bu sayılar 72 bin 454 yapı ve 369 bin 566 bağımsız ünite olarak gerçekleşti ve 313 bin 746 (yüzde 85) bağımsız ünite yıkıldı.

15 MİLYAR KAYNAK: Riskli alanlarda yer alan 681 bin bağımsız ünitenin tahliye ve yıkım süreçleri tamamlandı. Kentsel dönüşüm uygulamalarının gerçekleştirilmesine yönelik 15 milyar 695 milyon TL kaynak kullanıldı. Ülkemizde toplam yapının 20 milyon dolayında olduğu, 6.7 milyon dolayında yapının en kısa vakitte dönüştürülmesi gerektiği varsayım edilmektedir.

DÖNÜŞÜMUN BOYUTU: Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında 1 milyon 401 bin 858 konut ve işyerinin dönüşüm çalışmaları başlatıldı ve 670 bin 595 konut ve işyerinin yıkımı tamamlandı. Esenler ilçesinde yer alan rezerv yapı alanında 60 bin konut yapılması planlanırken, 10 bin konutluk birinci etabın inşaat faaliyetleri devam etmekte.

HER YIL 300 BİN KONUT: Yaklaşık 56.7 milyon bağımsız ünite 20 yıl içerisinde dönüştürülecek. 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konut dönüştürülecek. Riskli alanlarda 35 bin, tarihi kent merkezlerinde 5 bin, sanayi alanlarında 10 bin bağımsız ünite dönüştürülecek.

6.5 yılda bir yıkıcı sarsıntı

Kandilli Rasathanesi’nin TBMM Sarsıntı Araştırma Komisyonu’na sunduğu raporda, 1900 ila 17 Ağustos 2020 tarihleri ortasında gerçekleşen sarsıntıların tahlili yer aldı. Son 120 yılda 7 ila 7.9 şiddetinde 18, 6 ila 6.9 şiddetinde 83 zelzele gerçekleştiği belirtilen rapora nazaran, ortalama 6.5 yılda bir yıkıcı tesirli zelzele yaşanıyor. Kandilli Rasathanesi Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, “Küçük küçük sarsıntılar olsun büyük sarsıntının gücünü alsın ve büyük sarsıntısı yaşamayalım görüşü teorik olarak yanlışsız ancak pratikte mümkün değil. Yani bir 7’lik zelzelenin gücünü alacak 32 tane 6’lık, bir 6’lığın gücünü alacak 32 tane 5’lik, bir 5’liğin gücünü alacak 32 tane 4’lük zelzele olması lazım” dedi.