Toplumda ‘mide koruyucu’ olarak bilinen ilaçların asıl tesiri, mide asidinin üretimini azaltmaktır. Fakat mide asidi sanıldığı üzere ziyanlı değildir. Proteinlerin sindirimi, demir, kalsiyum, B12 vitamini ve tiroit hormonu üzere kimi ilaçların beden tarafından emilmesi için gereklidir. Ayrıyeten mide asidi, yutulan mikroorganizmaların bağırsaklara ulaşıp çoğalmasını ve bu yolla gelişebilecek bağırsak enfeksiyonlarını pürüzler

‘Mide koruyucu’ denmesi gereksiz kullanımın en büyük sebebi

Asit baskılayıcı olarak bilinen proton pompa inhibitörleri 80’li yıllardan itibaren kullanılıyor. Bunlar dünyada ve ülkemizde çok sık, gereksiz ve uzun kullanılan ilaç gruplarındandır. Yapılan farklı çalışmalarda, hastaların yüzde 25 ila 70’inin bu küme ilacı gereksiz kullandığını ortaya çıkardı. Ülkemizde bu ilaçların ‘mide koruyucu’ olarak tanımlanması da bu gereksiz kullanımın en önemli sebebidir.

Tedaviler sırasında mide asidini azaltmak için ilaç kullanmak yanlışsız mu?

Diyabet, tansiyon, kalp üzere kronik hastalıklar nedeniyle ilaç kullanan tüm hastalar ek olarak kollayıcı mide ilaçları da kullanır. Bu tedaviler sırasında muhafaza emelli mide asidini azaltma gayreti gerçek ve gerekli bir yaklaşım olmadığı üzere uzun periyotta farklı meselelere sebep olabilir.

Bilhassa ‘dispepsi’ olarak tanımlanan ve aslında gerilim, beslenme ve hayat stili ile bağlı şikayetleri olan hastalarda, karşılık alamamalarına karşın yıllarca nizamlı mide ilaçları kullanımı sıkça karşılaştığımız bir durumdur.

Asit baskılayıcı ilaçların uzun müddetli kullanımı nelere yol açar?

Genel olarak inançlı kabul edilseler de asit baskılayıcı ilaçlar 1 yıldan daha uzun müddet ve yüksek doz kullanımlarda kemik yoğunluğunda azalma ve kırıklara, bağırsak ve akciğer enfeksiyonlarına, magnezyum ve vitamin B12 eksikliklerine yol açabilir.

Bu nedenle kısa müddetli ve düşük doz kullanım tercih edilmeli. Asit baskılayıcı ilaçların reflü hastalığı, gastrit ve ülser tedavisinde 4-8 hafta, helikobakter pilori tedavisinde ise 14 gün antibiyotik tedavisi ile kullanılması kafidir.

Kimi istisnai durumlara dikkat!

Reflüye bağlı ileri derecede yemek borusu hasarı ve ‘Barrett’ hücresel değişikliği olanlar doktor nezaretinde uzun vadeli bu ilaçları kullanabilir. Tıpkı halde yemek borusu darlıklarından ötürü tedavi alanlar; yaşlı, ek hastalıkları ve ülser kanaması yahut delinmesi hikayesi olup uzun mühlet ağrı kesici, aspirin ve kan sulandırıcı kullanmak zorunda olan özellikli hasta kümeleri da tabip önerisi ve takibi ile uzun mühlet mide ilaçları kullanabilir.

Kovid-19’a yakalanma riskini de artırabiliyor

American Journal of Gastroenterology Mecmuası’nda yayımlanan bir araştırma da mide asidi önleyici ilaçların, Kovid-19’a yakalanma riskini artırdığını ortaya koymuştu.

Ayrıyeten araştırmaya nazaran bu ilaçlar, mide asit ölçüsünü azaltarak bağırsaklarda bakteriyel ve viral enfeksiyon riskini artırıyor.