Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2021 Ocak ayına ait ‘hububat ve bakliyatta yağış, ekiliş ve gelişim analizi’ni yayınladı. Bilhassa 2020’nin ikinci yarısında epey kurak geçen iklimde, tahıl ve bakliyat üzere temel besinlerin büyümesinde bir sorun oluşup oluşmadığı da netleşmiş oldu. Buna nazaran, ocak ayı yağışları bölgelerde genel olarak telafi edici olurken, bitki çıkışlarında değerli bir hasar kalmadı. 1 Ekim – 31 Ocak 2021 devrinde yağışlarda, normaline nazaran yüzde 25, geçen yıla nazaran yüzde 9 azalma oldu. Ocak ayı yağışları ise tüm bölgelerde arttı. ‘Ülke genelinde bugün prestijiyle ziraî kuraklık kelam konusu değildir’ denilen tahlilde, nisan ve mayıs yağışlarının durumunun takip edileceği belirtildi.

Nohut dönüşümü

Üretici bölgelerde öne çıkan bir öbür gösterge ise ‘nohut’ oldu. Son yıllarda destekleme programları ve Nadas Alanlarının Daraltılması (NAD) projesi sayesinde nohut üretimi artarken, yeterlilik oranı ise yüzde 114’e çıkmıştı. Çiftçiler daha iyi kazandıkları için nohut ekerken; geçen yıl TMO alım fiyatının 50 lira artırılması üreticileri öteki eserlere yöneltti. TMO tahliline nazaran çeşitli üretici vilayetlerde nohut yerine tekrar buğday, arpa ekimi ile kırmızı mercimek ekimi yapıldığı görüldü.

Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım, daha evvel Milliyet’e yaptığı açıklamada bu uyarıyı lisana getirirken, “TMO alım fiyatı mercimek için ton başına 1000 lira artırılırken, nohut ise 50 lira artırıldı. Ayrıyeten pandeminin de tesiriyle buğdayda dünya çapında artan talep ve stokla fiyatın yükselişi devam ediyor. Bunu gören üretici tekrar buğday ekiyor ya da kırmızı mercimeğe yöneliyor. Değerli olan üretimin sürdürülebilirliğini sağlayacak takviyelerdir. Yoksa nohutta tekrar ‘yetersiz’ günlere dönebiliriz” demişti.TMO tonunu 3 bin 300 liradan aldığı nohut için yeni fiyatı 3 bin 350 lira olarak belirlemişti. Kırmızı mercimeğin tonu ise 2 bin 500 liradan 3 bin 550 liraya çıkarılmıştı.

Bölge bölge üretim

İç Anadolu Bölgesi: Türkiye buğday rekoltesinin yüzde 38’ini sağlayan bölgede ocak ayı yağışları telafi edici oldu. Konya, Ankara, Yozgat, Sivas ve Kırıkkale’de nohuttan buğday ve arpaya, Kırşehir’de buğdaydan arpaya, Aksaray’da ekmeklik buğdaydan makarnalık buğday ve arpaya, Eskişehir’de ise mısır ve şeker pancarından buğday, arpa ve yulafa kayma var.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Buğdayın yüzde 15’ini, kırmızı mercimeğin yüzde 94’ünü sağlayan bölgede, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Batman’daki geçen yıl nohut, ekmeklik buğday ve arpa ekili alanların bir kısmında kırmızı mercimeğe geçiş oldu. Diyarbakır-Mardin-Şırnak sınırında geçen yıl arpa  ve buğday ekili alanlarda pamuğa geçiş ağır.

Marmara Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 11’inin gerçekleştiği bölgede ocakta alınan yağışlarla bitki kendini toparladı. Edirne’de ayçiçeği ve kanoladan buğdaya yüzde 2 geçiş, Balıkesir’de buğdaydan ayçiçeğine geçiş         tespit edildi.

Karadeniz Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 10’unu sağlayan bölgede, Çorum hinterlandında buğdaydan arpa, ayçiçeği, nohut ve tritikale üzere eserlere geçiş var.

Akdeniz Bölgesi: Buğdayın yüzde 9’unu karşılayan bölgede bitki çıkışları olağan. Hatay’da geçen yıla nazaran ekmeklik buğdayda 50 bin dekarlık artış oldu. Adana’da buğday ekili alanların yüzde 15’i ayçiçeğine dönüştürüldü. Gaziantep etrafında hububat ve nohuttan pamuk ve mısıra geçiş var.

Doğu Anadolu Bölgesi: Buğday ekilişinin yüzde 9’unu gerçekleştiren bölgede, Adıyaman’da nohuttan buğday ve arpaya, Malatya’da şeker pancarı ve yem bitkilerine geçilirken, Bingöl’de ise yeni süt fabrikası münasebetiyle yem bitkisi ekilişleri arttı.

Ege Bölgesi: Afyon’da mısır, yem bitkileri ve zerzevata, Kütahya’da mısıra, Denizli yöresinde mısır ve ayçiçeği topraklarından buğday ve arpaya geçişler gözlemlendi.