MELTEM GÜNAY İstanbul – O bayanlardan üçü çalışmalarını, muvaffakiyetlerini ve maksatlarını Milliyet’e anlattı. Şanlıurfa’da yaşayan Emine Çap, “Kadınlar çalışamaz” diyenlere inat pes etmemiş. Halı atölyesinde başladığı çalışma hayatına artık Hayat Sokağı ismini verdiği yöresel mesken yemekleri yapan dükkanında devam ediyor. Çap öyküsünü şöyle anlattı:

“Babam vefat ettikten sonra daima birilerine yardım ederdik. Birine ekmek yapardık, birine salça. Bir gün ‘Başkalarına hizmetçilik yapacağıma girip bir yerde çalışacağım’ dedim. Halı kursuna başladım. Lakin etraftakiler ‘Kız başına çalışıyor, siz kızlarınıza bakamıyor musunuz?’ diyordu. Ağabeyim evvel çok karşı çıktı, sonra onu da ikna ettim. Evlendikten sonra 7 yıl orta verdim. Eşim engelli ve iki çocuğum oldu. ‘Bir proje var bayanlar ve engelliler için çalışır mısınız’ dediler. ‘Hemen’ dedim. Allah devletimizden razı olsun bize bu dükkanı temin ettiler. Bir liramız yoktu, bize dayanak oldular. O dayanakla dükkanımızı açtık. Hibe takviyesi için başvurduk, o da bize çıktı. Artık dükkanımı biraz daha büyüteceğim.”

Kooperatif kurdular

İzmir’deki Turna Bayan Kooperatifi de hibe dayanağı almaya hak kazanan işletmelerden. İzmir’de 2019 sonunda 10 Türk, 10 Suriyeli bayanın güçlerini birleştirerek kurdukları kooperatifin öyküsünü Aslı Kaya şöyle anlattı:

“İlk olarak midye dolma yapma konusunda eğitim aldık. Satışlarımız çok iyi gitti sonra pandemi geldi. Midye dolma dükkanları kapanınca diğer devalar aradık ve bulduk da. Türkiye’nin dört bir yanından coğrafik işaretli eserleri bulduk, öteki bayan kooperatifleriyle irtibata geçtik. Doğu vilayetlerinden, Karadeniz’den bayan kooperatiflerinde üretilen coğrafik işaretli yöresel eserleri alıp paketleyip satmaya başladık. Bir yandan da o eserlerden yemekler yaptık. Mesela Antep’ten kuru patlıcan, Maraş’tan cips tarhana, Hatay’dan salça, Urfa’dan isot, Tokat’tan yaprak, Mardin’den pirinç getiriyoruz. Bunları hem eser olarak satıyoruz hem de o eserleri birleştirip sarma yapıp o denli de satıyoruz. Hibe programına da Turna Bayan Kooperatifi markasıyla dondurma üretmek ve satmak için başvurduk.”

Tunceli’de Zembul Bayan Teşebbüsü Üretim ve İşletme Kooperatifi de sekiz bayanın bir ortaya gelmesiyle kurulmuş. Yıldız Gündüz çalışmaları şöyle anlattı:

“Kendi kültürümüzdeki yemekleri aslına uygun olarak hazırlayıp sunuyoruz. ‘Kültürün en değerli transferini yapacak olanlar kadınlardır’ dedik, büyüklerimizden gördüğümüzden oluşan genetik bir hafızamız var. Çok ilgi çekti.”

Teşebbüsçü bayanlara takviye

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Habitat Derneği ve Coca Cola Türkiye’nin dayanağıyla hayata geçirilen “Kız Kardeşim” projesi ile bayanların gerekli bilgi ve marifetlerle donanarak toplumsal ve ekonomik pozisyonlarının güçlenmesi ve ekonomik kalkınmada faal rol almaları hedefleniyor. 81 vilayetten 360’a yakın müracaat sonucunda seçilen 29 teşebbüsçü bayana 25 bin TL, bir teşebbüsçü bayana ise 40 bin TL heyet özel mükafatı dayanağı verildi. 2019’da 11 teşebbüsçü bayana hibe verilmişti.