Aykut Yılmaz

Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilim Heyeti üyesi, İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Veysel Bozkurt’un “aşıya yönelik tavırları ve tesir eden faktörleri tespite yönelik araştırmasından çarpıcı sonuçlar çıktı. Türkiye’de salgına karşı kitlesel aşılamada istenilen düzeye ulaşılamamasının nedenlerine ait değerli ipuçları veren araştırmaya nazaran, toplumda en çok bayanlar aşı konusunda tereddüt yaşıyor.

Prof. Dr. Bozkurt, 9-16 Nisan 2021 ortasında çevrimiçi olarak 4 bin 510 şahısla “Aşı tersleri, taraftarları ve müteredditleri: Aşıya yönelik tavırlar ve tesir eden faktörler” başlıklı anket çalışması yaptı. Yapılan çalışmada 4 bin 79 anket değerlendirmeye alınırken, anketi cevaplayanların yüzde 42’sini bayanlar, yüzde 52’sini de erkekler oluşturdu.

Ankete katılanların yüzde 10,7’si “aşı oldum”, yüzde 14,8’i “bulduğum birinci aşıyı olacağım”, yüzde 19,3’ü “aşıya ait tereddütlerim var, beklemekten yanayım”, yüzde 9,8’i “aşı olmayı düşünmüyorum”, yüzde 41,3’ü “aşı olmak için sıramı bekliyorum”, yüzde 4,1’i ise “diğer” karşılığını verdi. “Sürü bağışıklığını” savunanların oranı da yüzde 20 olarak kayıtlara geçti.

Aşıya itimat yüzde 38

Çalışmada mevcut aşılara inanç seviyesi yüzde 38, aşı üreten firmalara itimat ise yüzde 28 olarak belirlendi. Bilime güvendiğini belirten iştirakçilerin oranı yüzde 75’te kalırken, yüzde 11’i bilime güvenmediğini, yüzde 33’ü ise “alternatif tıbba” güvendiğini söz etti.

Çalışmanın çıktılarına nazaran, gençler ortasında aşı tereddütü ve aşı aykırılığı daha fazla. Buna karşın eğitim seviyesinin artması, aşı tereddütü ve aşı aksiliğini azaltıyor.

Hafif atlatanlar zıt

Çalışmaya nazaran, Kovid-19’a yakalananların virüsü atlatma formu de aşıya yönelik tavırda tesirli. En çok aşı taraftarları hastalığı çok ağır atlatanlar ortasından çıkarken, aşı tersliği ise “Çok hafif atlattım” diyenler ortasında en yüksek düzeyde. En çok aşı tereddüdü ise “Ne hafif ne ağır atlattım” diyen grupça tabir ediliyor.

Yan tesir tasası

Çalışma çıktılarından kimi sayılar şöyle:

Aşı tersi oranı yüzde 8.

 Sürü bağışıklığını savunanların oranı yüzde 20.

Aşı üreten firmalara itimat yüzde 28

Mevcut aşılara inanç seviyesi yüzde 38.

Alternatif tıbba-tedavilere itimat yüzde 33.

Bilime itimat yüzde 75.

Tabiplere uzmanlara inanç yüzde 74.

Aşıların yan tesirlerinden dert duyuyorum diyenlerin oranı yüzde 48.

Mevcut aşılara yönelik tereddütüm var diyenlerin oranı yüzde 44.

Bulunan birinci aşının olunmasından yanayım diyenlerin oranı yüzde 38.

Özlü’den teklifler

Bilim Konseyi Üyesi Tevfik Özlü, aşıda yaşanan tereddüde karşı Milliyet’e yaptığı açıklamada şu değerlendirmeleri ve teklifleri lisana getirdi: “Aşıların işe yaradığını, yalnızca klinik araştırmalar değil; İngiltere ve İsrail’deki süratli yaygın aşılamanın salgının suratını kesmesi de gösteriyor. Ramazan ve orucun aşılanmayı olumsuz etkilememesi için iftar sahur ortası aşılama konusunun medyada duyurulması çok faydalı olur. Ülkemizde yapılan neredeyse 20 milyon doz aşıya karşın aşıyla ilgili önemli bir yan tesirin görülmemiş olmasının medyada lisana getirilmesi aşıya inancı artıracaktır.”