Memleketler arası dev şirketler iktisatta ıslahat süreci vaat eden Türkiye’yi çok yakından takip ediyor… Türkiye’de ‘yabancı yatırımcı’ denince akla birinci olarak Milletlerarası Yatırımcılar Derneği (YASED) geliyor. YASED bünyesinde 30 ülkeden 250 dev şirket var. Türkiye’deki yabancı yatırımın yüzde 85’i YASED üyesi şirketlerden geliyor.

YASED’in başında ise, ABD’li havacılık devi Boeing’in de Türkiye Genel Müdürü olan Ayşem Sargın var. Koronavirüsün dünyayı pençesine aldığı bu periyotta Sargın, salgının yakından etkilediği iki alanda iki şapkasını da muvaffakiyetle taşıyor.

Ayşem Sargın, Türkiye’nin potansiyelini iyi bilen bir isim. Mesleği boyunca memleketler arası dev şirketlerde yöneticilik yapsa da daima Türkiye’de yaşamış.

11 Kasım’da Beştepe’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bir ortaya gelen YASED İdare Kurulu’na başkanlık eden Sargın, “Türkiye’de yatırımı olan şirketler makroekonomik istikrarı takip ediyor. ‘Ekonomiyle ilgili gerçek adımlar atılıyor’ iletisini verdiğimiz sürece memnunlar. Cumhurbaşkanımızın ıslahatla ilgili iletileri çok olumlu karşılandı” diyor.

Türk şirketi gibiyiz

Sargın sohbetimizde yabancı yatırımcıların hukukun üstünlüğü, ekonomik ve finansal istikrar ile öngörülebilir yatırım ortamını ‘temel taşlar’ olarak gördüğünü vurguluyor.

Dünyanın önde gelen şirketlerinin birçoklarının zati Türkiye’de yatırımı olduğunu hatırlatan Sargın, şuna da dikkat çekiyor:

“Burada yatırım yapmış şirketlerin yatırımını büyütme eğilimi, yeni gelecek yatırımcılara nazaran daha yüksek. Bu şirketler Türkiye’yi tanıyor. Mevcut yatırımcıların korunması çok kıymetli. Pek çoğumuz kendimizi Türk şirketi olarak görüyoruz. Yöneticilerimiz de Türk.”

Sargın’la yabancı yatırıma giden yol hakkında ipuçları barındıran sohbetimiz şöyle:   

11 Kasım’da Cumhurbaşkanı Erdoğan YASED İdare Kurulu’nu kabul etti. Erdoğan’ın ıslahat vurgusu ve memleketler arası yatırımcılara kolaylık sağlanması tarafındaki açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kelam konusu açıklamalarının milletlerarası yatırım topluluğunda yarattığı büyük memnuniyeti şahsen kendilerine söz ettik. İstikrarlı, öngörülebilir ve inançlı bir yatırım ortamı, ülkemizin büyüme ve istihdam potansiyelini gerçekleştirmesi için en değerli muvaffakiyet kriteri. Cumhurbaşkanımızın finansal istikrar, fiyat istikrarı ve makroekonomik istikrarın sağlanması ile yatırım ortamının cazibesinin artırılmasına yönelik öngörülerini yürekten destekliyoruz.

Kendilerinin bildirilerinde değindiği ekonomik ve finansal istikrar, öngörülebilir yatırım ortamı, hukukun üstünlüğü üzere bahisler yatırımlar için son derece değerli temel taşları. Bu alanlarda her adımın biz milletlerarası yatırımcıların buradaki yatırımları korumak ve büyütmek üzere elini güçlendirdiğinden kelam ettik. Türkiye’nin profilini yükselttiğimiz ölçüde kalıcı finansman ve memleketler arası direkt yatırımları da ülkemize çekebileceğiz.

Sizce en acil ıslahatlar neler?

Milletlerarası yatırımcılar, yatırım ve büyüme kararlarını, bir ülkenin yatırım ortamını tüm ögeleriyle kıymetlendirerek alır. Başta hukukun üstünlüğünün temini olmak üzere, istikrarlı bir iktisat siyasetinin uygulanmasını, öngörülebilirliğin ve yatırım güvenliğinin teminatı olarak görüyoruz.

Cumhurbaşkanımızın tüm bu alanları kapsayacak formda; hukuk, finans, maliye siyaseti ve yatırım ortamına ait gelişmeleri işaret eden öngörülerinin tamamını eş seviyede değerli görüyoruz.

Görüşme sonrası Türkiye’ye yatırımların artmasına ait temaslarda bulundunuz mu?

Cumhurbaşkanımızın yeni iktisat periyoduna ait açıklamaları ve ıslahat daveti memleketler arası yatırımcılar tarafından da olumlu karşılandı. Toplantımızın çabucak sonrasında merkezlerimize gelişmeleri aktardık. Burada en kıymetli bulduğumuz bahis ıslahat bildirilerinin uygulamaya geçmesi ve süreklilik arz etmesi. Bizlerin üzerinde bilhassa durduğu husus, halihazırda ülkemizin potansiyeline ve gücüne inanarak burada yatırımlarını gerçekleştirmiş milletlerarası yatırımcıların mevcut yatırımlarını koruyacak ve daha da artırmalarını sağlayacak bir ortamın sağlanması. Bu alanda atılacak her türlü olumlu adım, ertelenen yatırım kararlarının bir an evvel tekrar değerlendirmeye alınmasını sağlayacak.

Vergi teşvikleri, kur ve faiz ortamı üzere konularda öncelikleriniz neler?

Kur ve faizle ilgili çok temel bir görüşümüz ve beklentimiz var: Öngörülebilirlik ve istikrarın sağlanması. Biz iktisadın ehil ellerde olduğuna inanıyoruz ve yeni iktisat idaresine güveniyoruz. Cumhurbaşkanımızın açıklamaları da bunu işaret etmesi bakımından çok değerli.

Yatırım ortamında öngörülebilirlik ve şeffaflığın sağlanması; güçlü bir makroekonomik istikrarın temini ile hukukun üstünlüğü ve piyasa iktisadının tüm ögeleri ile işletilmesine imkan sağlayan bir iş ve yatırım ortamının sağlanması ile mümkün. Ülkemizin bu yeni periyotta bu bahisleri daha bütüncül bir yaklaşımla ele alması, kurumları güçlendirmesi ve biz memleketler arası yatırımcılarla daha yakın bir işbirliği ortamı oluşturması ile önemli aralık kat edebileceğine inanıyoruz.

Somut bir adım

Yatırımlar Çerçeve Kanunu ve Ar-Ge’ye yönelik adımları vurguluyorsunuz.

Yatırımlar Çerçeve Kanunu Türkiye’nin tam rekabetçi bir yatırım ortamı sağlaması için pek çok özelliği barındırıyor. Hazırlığına çok katkıda bulunduk. Bakanlıkların, farklı kuruluşların da görüşlerini dahil etmesi gerekiyor. O yüzden önümüzde biraz yol var. Cumhurbaşkanımıza da ilettik, kıymetli olan, yatırımcılarımıza bu iletileri veriyoruz, bu türlü bir kanunla takip edersek, çok somut bir adım olur.

Türkiye’de Ar – Ge takviyelerimiz kuvvetli. 180 civarında şirketimizin burada Ar-Ge yahut mühendislik merkezi var. Bu da bizim mühendislik kabiliyetimiz için know – how getiriyor. Bu yatırımları daha da büyütecek önlemlerle ilgili tekliflerimizi paylaştık.

‘Daldığımız yerle çıkış yeri farklı’

Nasıl bir yatırım atmosferi bizi bekliyor?

YASED’in 250’ye yakın üyesi 15 farklı kesimde Türkiye’nin nabzını tutuyor. Kovid – 19 süreci o denli bir devir ki her yerde zorluklar var. Bütün şirketler 2 şeye odaklanıyor: Bugünü en az hasarla nasıl atlatırız? İkincisi, bu geçince hâlâ nasıl rekabet edebilir halde oluruz?

Daldığımız sudan çıktığımız yer değişik olacak. İktisat tekrar canlanacak lakin kimi ülkelerin kimi dönüşümleri çok süratli tamamlaması gereken bir periyoda giriyoruz. Yatırımlarda verimlilik çok kıymetli hale geliyor. Daha evvel gündemde olmayan tedarik zincirlerinde yedekleme konusu ortaya çıktı.

2020 ve 2021’de memleketler arası yatırımlarda önemli bir daralma bekleniyor. Zira şirketler kendilerini muhafazaya aldılar. Sonraki devirde dijitalleşme, kaynak çeşitlendirmesi üzere yatırımlar olacak. Dijitalleşme Türkiye olarak çekmek için ehemmiyet verdiğimiz hususlardan olmalı. İş gücümüzün buna uyumlu hale getirilmesi lazım.

Bayanlara yol açmak

Bir bayan yönetici olarak zorlukla karşılaştığınız oluyor mu?

Bir bayan olarak kendimce bir bayrağı taşıdığımı düşünüyorum. Yaptığım işi iyi yaparsam benden sonraki bayan yöneticilere bir yol açılır diye bir ümidim var. Ne Boeing’de, ne Türkiye’de attığım adımlarda bayan olarak hiç zorlanmadım, her yerde hürmet ve sevgiyle karşılandım.

40. yıla özel yatırım tepesi

YASED’in 40. yılı. Özel bir aktiflik olacak mı?

YASED’in 40. yılı vesilesiyle, 7 – 11 Aralık’ta ‘YASED Milletlerarası Yatırım Zirvesi’ni düzenleyeceğiz. Bu, dijital ortamda global bir yatırım doruğu. Gaye, global yatırım ortamı gelişmelerini dünyadaki uzmanlarla değerlendirdiğimiz memleketler arası bir platform yaratmak. Sayın Cumhurbaşkanımız zirvemizin açılış konuşmasını yapmayı kabul ettiler.

40. yılımızı, memleketler arası yatırımlar hakkında şimdiye kadar ülkemizdeki en kapsamlı aktiflikle kutlayacağız. Tepede, bilhassa global yatırım trendleriyle ilgili öngörüler, pandemi sonrası global tedarik zincirleri, dijitalleşme, insan kaynakları ve teşebbüsçü ekosistemi üzere bahisleri tartışacağız.