Tarihi boyunca medeniyetlere başşehirlik yapan İstanbul’un geçmişini aydınlatan Küçükçekmece Gölü kenarındaki Bathonea kazılarında, kıymetli keşiflere imza atılyor. 75 kişilik bilim heyetinin katıldığı hafriyatlarda son olarak 9-11 yüzyıllarda Vikinglere ilişkin liman koloni yerleşimine rastlanıldı. Ayrıyeten ve 6. ve 11. yüzyıllardaki Büyük İstanbul Sarsıntılarına ilişkin izler bulundu. Milliyet, 3 gün boyunca arkeolojik çalışmaları takip ederken Bizans ve Viking tarihi uzmanı Prof. Dr. Blazej Stanislawski “Göl kenarında Vikinglere ilişkin 7 arkeolojik delil bulundu” dedi.

 Kazı Lideri Doç. Dr. Şengül Aydıngün ile sohbetimde Bathonea Limanı’nın 12’inci yüzyıldan itibaren Yenikapı’daki Theodosius Limanı ile birebir bahtı paylaştığını öğreniyorum. Bathonea Limanı’nın da Latin istilası sonrası kullanılmadığını uzun mühlet terk edildiğini söyleyen Aydıngün, yakın tarihimizle ilgili değişik bir ayrıntı veriyor:

“Osmanlı devrinde Bathonea’nın bir kısmının tersane olarak kullanıldığını düşünüyoruz. Gölü çepeçevre saran taş teraslı kıyıların ve kimi kıyı yapılarının donanmaya tersane olarak hizmet etmesi hoş. Küçükçekmece Lagün Gölü’nün geçmişten günümüze Marmara Denizi ile irtibatlı olması korunaklı bir iç liman olarak kullanılmasını sağlıyor. Vikingler 8-11’inci yüzyıllar ortasında İstanbul’da 300 yıl bulunmuş. Hem Vikingler hem de Rus kolu olan Varangianlar evvelce küçük kümeler halinde ticaret ve paralı askerlik için gelirken kentin surları dışında kendilerine yer bulmuşlar. ‘Nestor’un Kroniği’ isimli kitaba nazaran, Vikingler ve Varangianlar’ın kentin uzağında bulunmalarına ve yalnızca 30-35 kişilik kümeler halinde kente girmelerine müsaade verilmiş. Sur içine gün doğarken askerler eşliğinde girmeleri, gün batmadan çıkmaları istenmiş. Hem tüccar hem savaşçı oldukları için Konstantinapolis’i ele geçirmelerinden korkulmuş ve bugünkü Ayamama Deresi’nin 20 kilometre uzağında bir liman yakınında kalmalarına müsaade sağlanmış.”

7 kanıt bulundu

Bathonea’da 6 yıl evvel birinci Viking izlerinin çıkması ve kaynaklarda Vikinglerin İstanbul’un dışında bir bölgede tutulduğunun yazılması Polonya Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnoloji Enstitüsü Geç Antik ve Erken Ortaçağ Araştırmaları Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Blazej Stanislawski’nın çok ilgisini çekmiş. Hafriyat takımına katılan Viking ve Bizans tarihçisi Prof. Dr. Stanislawski, Viking izini 7 kanıtla açıklıyor: “Bulgularımıza nazaran Vikingler ve Rus (Rhos) kolu Varangianlar, Bathonea’da mahalle kurmuş gözüküyor. Şimdiye kadar tutuldukları yer hakkında net bilgi yoktu fakat Bathonea’da olduklarına dair kanıtları ortaya çıktı. Bu kanıtların birincisi, kente giremeyen yabancıların bulunduğu milletlerarası bir limanın keşfedilmesi. Ayrıyeten Varangian ve Vikingler’in yerleştirildiği yerin Aziz Mamas Kilisesi’ne yakın yani bugünkü Ayamama Deresi’nin batısında olması. Bathonea’da Aziz Mamas damgalı 11 tuğla bulunması. Bathonea’daki sıhhat ve dini merkez. 1077 yılındaki yazılı yapıtta Bizans İmparatoru VII. Mikail’e yardım için gelen paralı asker olan Vikinglerin Küçükçekmece’de beklediğini biliyoruz. Bathonea’da bulunan amberden haç. O periyotta amber yalnızca Kuzey Avrupa’dan çıkartılıyordu. Amforanın da çıktığı bazilikal yapıda bulunan Ourobos kolye. Viking mitolojisinde yılan Jörmungandr. Viking hükümdarı Ragnar Lodbrok’un sembollerinden biridir.”

Antik kentte 3 gün

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan müsaadeyle bilim heyeti grubuna katıldığımız arkeolojik alanda bilim insanlarının ve genç üniversitelilerin İstanbul’un tarihini aydınlatmak için gösterdiği efora şahit olduk.

200 yıllık temas

Polonya’da yönetici sınıfından bir aileden gelen Prof. Dr. Blazej Stanislawski, Viking ve Bizans tarihine ilgisinin çocukluk yaşlarında başladığını söyledi. Bu tutkusunun peşinden İstanbul’a geldiğini söyleyen Stanislawski, “Büyük dedem Edward Prince Raczynskı (1786-1845) Napolyon’un ordusunda generalmiş. 1812’de Napolyon ile Ruslara karşı savaşanlardan. 1819’da İstanbul’a ve Çanakkale’ye gelmiş. Breslau’da ‘Türkiye Günlükleri’ isimli bir kitap yazmış. Çizimlerle anlattığı İstanbul ve Çanakkale’yi merak ettim. Viking değilim fakat Viking yerleşimi Polonya-Volin adasında kazılara katıldım. Hem dedemin anlattığı İstanbul’u hem de Viking izlerini birleştiren Bathonea’da çalışmak büyük şans” dedi.

YARIN: KUYUMCU TİTİZLİĞİYLE ÇALIŞIYORLAR