İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Müdürü ve inşaat mühendisi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, 17 Ağustos Marmara Depremi’nin 21’inci yıldönümünde, sarsıntı riskine ait alınması gereken tedbirleri sıralayarak, inşaat mühendislerinin yapılarda dikkat etmesi gerekenleri anlattı. Prof. Dr. Altan, beklenen İstanbul sarsıntısı için “Şimdi bile olabilir, vakit bitti. Tedbirleri süratle almak gerekiyor” yorumunda bulundu.

BÜYÜK SARSINTILAR OLMAYA DEVAM EDECEK

17 Ağustos Marmara Depremi’nin üzerinden 21 yıl geçtiğini söyleyen İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, “Büyük zelzeleler her vakit olmaz fakat Kuzey Anadolu Fay Çizgisi, Türkiye için değerli bir fay sınırıdır. Bu sınır üzerinde doğudan batıya kayarak belirli vakitlerde büyük sarsıntılar olmuştur, olmaya da devam edecektir. Şu anda kayma batıya gerçek devam ediyor. Büyük İstanbul sarsıntısını bekliyoruz, 21 yıl geçti ancak hala hazırlıklı değiliz. Kâfi hazırlıkları yapmadık, vakit azaldı. Artık İstanbul sarsıntısının ayak seslerini duyuyorum. Bir an evvel zelzelesi afet olmaktan çıkarmalıyız. Zelzele sel, heyelan üzere tabiat hadisesidir. Önemli tedbirler alırsak afet olmaktan çıkarırız” diye konuştu.

İMAR PLANINI ZELZELEYE NAZARAN YAPALIM

“Yer altında bir tedbir alma imkanımız yok fakat yer üstünde gerekli tedbirleri alabiliriz” diyen Prof. Dr. Altan, “Şehirleri, imar planlarını, inşa edilen konutları, göç hareketini sarsıntı üzere afet risklerine nazaran planlamalıyız. Türkiye’nin her bölgesinde orta büyüklükte bir zelzele olabilir, ona nazaran hareket etmek lazım. Zelzeleye güçlü yapı yaparken gereçlerin kalitesine dikkat etmeliyiz. Konutun yapılacağı tabanın etüt raporlarına bakmalıyız” tabirlerini kullandı.

2000 YILI ÖNCESİ YAPILAN BİNALAR SARSINTIYA DAYANIKSIZ

2000 yılı öncesinde yapılan konutlarda uygun yapı teknikleri kullanılmadığını belirten Prof. Dr. Altan, “2000 yılı öncesi yapılan binalar zelzeleye dayanıksız. Meskenler, kalitesiz inşaat gereçlerinden yapılmış. Lakin vatandaşlar hala bu konutlarda yaşıyor. İstanbul’dakilerin yarsından fazlası bu tip eski yapılarda hayatına devam ediyor” dedi.

“200 BİN İNSAN HAYATINI KAYBEDEBİLİR”

Kocaeli sarsıntısında nüfus yoğunluğunun azlığına vurgu yapan Prof. Dr. Altan, “Ona karşın aylarca toparlanamadık. Şu anda devletin imkanları çok iyi ama can ve mal kaybının Kocaeli sarsıntısına nazaran 10 kat daha fazla olacağı bir zelzeleyle karşı karşıyayız. O zelzelede 20 bine yakın insan hayatını kaybetti muhtemel İstanbul zelzelesinde 200 bin insan hayatını kaybedebilir. İstanbul’un nüfus yoğunluğu Kocaeli’ye nazaran çok fazla. İstanbul’daki yapıların yüzde 85’i sarsıntıya dayanıksız. 2000 yılı öncesi 800 bin, 1980 öncesi ise 300 bin civarında yapı stoku var. İstanbul zelzelesinden etraf vilayetler ve o vilayetlerde yaşayan toplamda 25 milyon insan da etkilenecek. 7.5 büyüklüğünde bir zelzele bekliyoruz, birtakım yapılar 8 şiddetinde de etkilenecektir” diye konuştu.

“YAPILARI GÜÇLENDİREREK SARSINTIDAN KORUYABİLİRİZ”

Süratli ve faal tedbir almanın değerine değinen İAÜ AFAM Müdürü Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, “Mevcut yapı yönetmeliğini titizlikle uygulamalıyız. Her yapıyı yıkıp tekrar yapamayız vakit alır lakin yapıları güçlendirebiliriz. Kimi binalar zelzeleden güçlendirilerek kurtarılabilir. Halkın bilinçlenmesi çok kıymetli. Gerekirse zelzele üzerine eğitim verilmelidir. Vatandaşlar konutları dayanıksızsa, çürükse o yapıyı boşaltsınlar, meskendeki eşyaları duvara sabitlesinler” tabirlerini kullandı.

BÜYÜKÇEKMECE, ESENYURT, KADIKÖY, AVCILAR, BEŞİKTAŞ RİSKLİ BÖLGELER

Adalar ile Silivri ortasında kıyı şeridi bulunan ilçelerin risk altında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Altan, “Büyükçekmece, Esenyurt, Küçükçekmece, Avcılar, Maltepe, Kadıköy, Beşiktaş bu ilçelerden kimileri. Yer ne kadar sağlam olursa olsun eski yapı stoku çok. Kentsel dönüşüm gerçek bir karar ve süratlice gerçek bir formda tamamlanmalıdır” dedi.

KIRSAL DÖNÜŞÜMÜ DE BAŞLATMALIYIZ

Zelzelenin her vakit kent merkezlerinde olmadığına vurgu yapan Prof. Dr. Altan, “Elazığ ve Van’da kırsalda oldu, kerpiç meskenler yıkıldı. Kırsalda yapılan konutlarda de mühendislik hizmeti alan konutların yapılması gerekiyor. Köylerde vatandaşlar bilinçsiz mesken yapıyor” diye konuştu.

İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

İnşaat mühendislerine inançlı bir yapı için tekliflerde bulunan Prof. Dr. Altan, “Proje ve uygulama kademelerinde, yapı tasarımı, yer seçimi, taban etüdü, sistem seçimi, projenin ayrıntılandırılması, materyal seçimi ve gereç kontrolü, montaj ve personellik kalitesi evrelerine dikkat etmelidir. Genelde 2000 yılı öncesi ve mühendislik hizmeti almayan yapılar yıkılıyor. Zira uygun üretim tekniği, kullanılan materyaller ve mühendislik hizmetleri eksik” sözlerini kullandı.