GÖKHAN KARAKAŞ İstanbul

İstanbul Boğazı’nı 1994 yılının mart ayında 5 gün boyunca alevlere ve kapkara dumana boğan tanker kazasının 27’nci yıl dönümünde alevlerin içinde 6 gün geçiren uzmanlar Milliyet’e konuştu.

Dünyanın en işlek su yollarından İstanbul Boğazı’nda, 13 Mart 1994 günü biri tanker iki geminin çarpışması sonucu tarihe geçen bir kurtarma ve söndürme operasyonu yaşanmıştı. Karadeniz’den İstanbul Boğazı’na giren M/T Nassia isimli ham petrol yüklü tankerle Karadeniz’e çıkan M/V Shipbroker yük gemisi, Anadolu ve Rumeli kavakları ortasında çarpışmıştı. 99 bin ton ham petrol taşıyan 276 metre uzunluğundaki Nassia ile Shipbroker’da yangın çıkmıştı.

28 kişi ölmüştü

Yangın 5.5 günde söndürülürken Shipbroker gemisinde 28 kişi hayatını kaybetmişti. Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nin yanı sıra İTÜ, İBB, İstanbul Liman Müdürlüğü, Kıyı Güvenlik Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı üzere kurumların vaktinde müdahalesi ve isabetli kararlarıyla yangın İstanbul Boğazı için risk oluşturmadan Karadeniz’de söndürülmüştü.

Devrin İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu’na yangını Karadeniz’de söndürme teklifini yapan kılavuz kaptan Saim Oğuzülgen, devletin her kurumunun ahenk ve gayretiyle gerçekleşen operasyonun tarihe geçtiğini belirtti. 

Oğuzülgen, şunları anlattı:

“Gece uzunluğu yangına müdahale edilirken sabah saatlerinde İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu ve İBB Lideri Nurettin Sözen ile yapılan toplantıda Nassia’yı, Karadeniz’e çıkarmamız gerektiğini söyledim. Sabah 05.00’te söndüren 11 römorkörüne bindik. Yanan tankere halat atamadığımız için iki yanından römorkörlerle itmeye başladık. Balıkçılarında yardımıyla geminin halatını Alemdar II gemisine bağladık. Gemiyi çekerken söndürüyorduk.”

İzmir’den dayanak

“Nassia’yı 6 deniz aracıyla Karadeniz’e çıkardık. Karadeniz’de durum değerlendirmesinin akabinde tankeri İğneada ile Karaburun ortasında çekerek soğutma ve söndürmeye karar verdik.

İzmir’den Rafineri 3 yangın söndürme römorkörü operasyona katıldı. Sanmar 2 ile Hollanda’dan bir uzman yardıma geldi. Kaptan Ömer Asmalı’nın gemisi Alemdar II operasyon merkeziydi. 2 römorkör gemiyi çekerken 3 römorkör söndürdü. Yunanistan’dan gelen Megas Alexsandros römorkörüne muhtaçlık duymadık. Bulgar Peron ve Procyon römorkörlerinden faydalandık. 126 saat sonra yangını söndürdük. 28 denizcinin hayatını kaybettiği olayda 15 bin ton ham petrol denize döküldü.

Kalan akaryakıtı diğer bir tankere naklederek öteki bir muvaffakiyete imza attık. Türk boğazlarıyla ilgili birinci yasal düzenleme de kazanın çabucak akabinde çıktı. İstanbul Boğazı’nda tek istikametli trafik ve riskli gemilere kılavuz kaptan uygulamaları geldi” dedi.

Nassia’nın kıyılarımızda kaldığı 47 gün boyunca vazife yapan Alemdar II kurtarma gemisinin kaptanı Ömer Asmalı ise, yangın sırasında alevlerin gökyüzüne çıktığını söyledi. Asmalı, “Adeta denizin yandığını gördük. Alevlerden gemiyi bütünüyle göremiyorduk. Balıkçılar Anadolu Kavağı’nda Ship Broker’ın yandığını söyledi. Direğe tırmanan 2 denizciyi kurtarmaya çalışırken yangına da müdahale ettik.

Karasularımızdan çıkartmadan gemimizle Karadeniz’de Kilyos Burnu ile İğne Ada ortasında dolaştırdık. Yorgunluk, gerilim ve sorumluluk sınır safhadaydı, günlerce dinlenemedik. Daima kedi uykusu dinlenmeleriyle ayakta kaldık. Karadeniz kışın daha tehlikelidir, 3 sefer fırtınaya yakalandık. Yangın 5,5 gün sürdü 18 Mart sabahı denetim alındı lakin soğutma 21 Mart’a kadar sürdü. Her tarafıyla çok başarılı bir operasyondu. Yangının akabinde 85 bin ton petrol Deniz Nakliyat’a ilişkin Rauf Beyefendi tankerine aktarıldı” dedi.  

Deneyimli kurtarma kaptanı Asmalı, şunları anlattı: “Gemi hurdaya çıkmıştı Aliağa’ya gidecekti. Adeta bir merasim eşliğinde çekerek İstanbul Boğazı’ndan geçtik. Nassia, İndependenta’dan sonraki en büyük yangındı. İndependenta’nın 29 gün yanarak sönmesi beklenmişti.”

‘En iyilerden biri’

“Dev tanker Nassia ise cansiperane müdahalelerle sonunda söndürüldü. Felaket boyutuna ulaşabilecek kaza kısıtlı imkân ve kabiliyetlerle lakin nitekim büyük hamasetle söndürüldü. Pek çok insan hayatını tehlikeye attı. 2004 yılında Milletlerarası Kurtarmacılar Birliği (ISU) tarafından 50 yılın en iyi 5 söndürme operasyonu listesine girdi.”

‘HERKES ÇOK ÖZVERİLİYDİ’

 Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Lideri Prof. Dr. Abdurr ahman Kılıç ise, “Tankeri engelleme, soğutma, boğma ve kapatma formüllerini kullandık. Denizciler geminin her türlü hava koşullarına karşı gerekli tedbiri aldı. Uykusuz ve yorgun formda yangını yönetim etmeye çalıştım. Herkes çok özverili çalıştı” dedi.