İsmi kefal olmasına karşın bir sazangil üyesi olarak dünyada yalnızca Van Gölü havzasında hayat alanı bulan İnci Kefali, eşsiz bir ömür döngüsünün sonucu olarak akıntının bilakis yaptığı göç ile bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Van Gölü’nün tuzlu sodalı sularında üreme imkanı bulamadığı için akarsulara giden inci kefallerinin bilakis göçü şelaleleri aşarak ilerler. Van balığı olarak ta bilinen nadide cinsin korunması için sıkı tedbirler geliştirilirken iklim değişikliğinin tesiri de araştırılmaya başlandı. Her geçen gün olumsuz tesirini arttırarak gösteren iklim değişikliğinden telaş duyan Tarım ve Orman Bakanlığı Elazığ Su Eserleri Araştırma Enstitüsü, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü harekete geçti. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bile yer bulan inci kefalinin iklim değişikliğiyle ilgisini araştırmak üzere Van Gölü’ne YY-SÜF İnci isimli araştırma gemisiyle açılan bilim insanları hidroakustik prosedürlerle araştırma yapacak.

Müdafaa altına alındı

Mahallî ismiyle Van Balığı olarak bir devir hamsiye eş kıymet oranda sevilen ve tutulan lakin stoklarındaki azalma nedeniyle muhafaza altına alınan balığın çok avcılığa karşı korunduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, “Ancak ülkemize has ve Doğu Anadolu’nun simgesi bu balığı bekleyen öbür tehlike iklim değişikliği” dedi. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gücü, “Aşırı avcılıkla çaba ediliyor. Lakin, sıcaklık artışı balığı olumsuz etkiliyor. Balığın üremek için ırmaklara girdiğini biliyoruz. Hidroakustik prosedür ile Van Gölü’nün tabanının tarayarak haritalandıracağız. İnci kefalinin hangi alanları ve derinlikleri tercih ettiklerini hassas olarak belirleyeceğiz. Böylelikle muhafaza formüllerini geliştireceğiz” dedi.

‘İpuçlarına ulaşacağız’

Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü’nce desteklenen projenin yürütücüsü Ferhat Demirol ise şunları söyledi:kefalinin göldeki stok büyüklüğü iddia edilerek sürdürülebilir idaresi için gerekli bilimsel bilgiler elde edeceğiz. Balığın, ırmaklara yumurta bıraktıktan sonra gölde hangi alanlara ve derinliklere dönerek kışa hazırlandığını bilmemiz çok kıymetli. İklimsel olarak faklı geçen 2020 yazının inci kefalini nasıl etkilediğini bilmemiz bu değerli balığı iklim değişikliğine karşı nasıl koruyabileceğimiz hakkından değerli ipuçlarına ulaşmamızı sağlayacak.”

YY Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğretim Üyesi Ataman Altuğ Atıcı da “İnci kefalinin kış dağılım alanlarını ortaya koyacak çalışmadan elde edilecek bulgular, geçimini Van Gölü’nden sağlayan balıkçılar için de yol gösterici olacak” sözlerini kullandı.