LİDER YILMAZ Ankara – Türkiye’nin dört bir yanındaki göl ve barajlardan gerisi gerisine gelen kuruma haberleri geliyor. Milliyet’in ulaştığı bilgilere nazaran Tarım Bakanlığı Su İdaresi Genel Müdürlüğü ile DSİ de bu durumun önümüzdeki yıllarda hem tarım hem insan hayatını daha da şiddetli vuracağını öngörerek kolları sıvadı. “Burdur Gölü’nde Buharlaşmanın Azaltılması AR-GE Çalışması” kapsamında DSİ, Meteoroloji, Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar ile Su İdaresi Genel Müdürlüğü ortak grup oluşturdu. Bilinçsizce sulama ve drenajın yanı sıra buharlaşmanın da önemli su kaybına yol açtığını tespit eden yetkililer, dört seçenekli proje hazırladı.

4 HAVUZ OLUŞTURULDU

Pilot uygulama alanı olarak belirlenen Burdur Gölü’nde 100’er metrekare genişliğinde, 2 metre 20 santimetre derinliğinde dört havuz oluşturuldu. Birincisi “şahit” havuzu olarak seçildi. İkinci havuza “monolayer” diye tanımlanan, literatürde “palm yağı” olarak geçen, setil alkol, steril alkol ve söndürülmüş kireç karışımı konuldu. Üçüncü havuza siyah plastiklerden yapılan “gölge topları” (shade balls) konuldu. Dördüncü havuza ise yüzer güneş panelleri yerleştirildi. Güneş panellerinin güç üretimi için de düzenek oluşturuldu. Üç yıl süren çalışmada yapılan hassas ölçümler, buharlaşmanın suyun olağan halde bırakıldığı “şahit” havuzuna kıyasla, “monolayer” kimyasalının kullanıldığı havuzda yüzde 10.82, gölge toplarının kullanıldığı havuzda yüzde 67.26 ve yüzer güneş panellerinin bulunduğu havuzda ise yüzde 54.76 oranında engellediği belirlendi.

Gölge toplarının önemli su tasarrufu sağlamasına karşın içme suyu kaynağında kullanılması halinde arıtma tesislerinin “A2” standardından “A3” seviyesine çıkarılması zaruriliği doğurduğu, bunun da önemli mali kaynak ve yatırım gerektirdiği hesaplandı.

YÜZER GÜNEŞ PANELLERİ

Yüzer güneş panellerine ait incelemede ise organik husus fitalatlarının suya fazla ölçüde geçtiği belirlendi. Bu nedenle panellerin içme suyu kaynaklarının yüzeyine kurulmaması gerektiği, sulama suyu yahut rekreasyon hedefli alanlarda kurulmasında ise sakınca olmadığı tespiti yapıldı. Bu hedefle Burdur Gölü’nün 14 kilometrekarelik yüzeyine yönelik fizibilite çalışması yapıldı. Gölün yüzey alanı güneş güç panelleriyle kaplandığında 5.22 milyon metreküplük buharlaşmayı azalttığı sonucu ortaya çıktı. Güç üretim düzeneği uygulama hesaplarına nazaran de yıllık 2.453 gigavatlık elektrik üretimi ve bundan da 2.8 milyar TL’lik gelir hesaplandı.

200 GÖLDE UYGULANABİLİR

Tarım Bakanlığı Su İdaresi Genel Müdürü Bilal Dikmen, “Buharlaşmayı azaltmada güneş güç paneli ile gölge topu ortasında yalnızca yüzde 8’lik bir fark var lakin harcanan kaynak, mali olarak gölge topunun bir dönüşü yok. Güneş güç panellerini koyduğumuz vakit mali olarak da bir dönüş sağlayıp döngü sağlayacağız. Bunu Güç Bakanlığımıza bilgi olarak gönderdik ve bakanlığımız üzerinde şu anda çalışıyor” bilgisini verdi.

Bakanlığın uygun bulması halinde; 200 doğal göl, 822 adet baraj ve 507 göletten içme suyu olarak kullanılmayanların üzerine yüzer güneş panelleri kurulacak. Böylelikle hem su kaybı ve kuraklığın tesiri azaltılacak hem de milyarlarca TL’lik elektrik üretimi sağlanacak.